معرفی انواع شیرینی ایرانی: سفری شیرین در تاریخ و فرهنگ

معرفی انواع شیرینی ایرانی: سفری شیرین در تاریخ و فرهنگ

آشنایی و معرفی پرطرفدارترین شیرینی های ایرانی

ایران، سرزمینی با تاریخ و فرهنگ غنی، همواره به تنوع و ظرافت در خوراکی هایش نامدار بوده است. در میان این تنوع، شیرینی های ایرانی جایگاهی ویژه دارند و با مزه ها و عطرهای بی نظیرشان، کام هر چشنده ای را شیرین می کنند. از شیرینی های سنتی و اصیل گرفته تا شیرینی های نوین و امروزی، دنیای شیرینی های ایرانی گویی پایانی ندارد.

انواع شیرینی های ایرانی :

تعداد شیرینی های ایرانی خیلی زیاد است. در این نوشته، به سفری در دنیای رنگارنگ شیرینی های ایرانی می رویم و با شماری از انواع مختلف آن ها آشنا می شویم:

شیرینی لطیفه (Latifah sweets):

شیرینی لطیفه جز خوش طعم ترین شیرینی های تر ایرانی است. دو لایه شیرینی نرم و پف نموده با تزیین پودر قند ، لایه ای از خامه سفید بین دو شیرینی نرم وجود دارد. شیرینی لطیفه مربوط به بخش خاصی از ایران نیست و در همه شیرینی فروشی ها و قنادی های ایران یافت می گردد. شیرینی لطیفه مخصوص به شهر خاصی نیست و در میان انواع شیرینی های تر قرار می گیرد. (روش آماده کردن شیرینی لطیفه)

شیرینی لطیفه از شیرینی های پر طرفدار ایرانی است

نان خامه ای :

میتوان با اطمینان بیان کرد که شیرینی خامه ای، از جمله محبوب ترین شیرینی های تر در سراسر جهان است. طرفداران این شیرینی بی شمارند و آن را با نام نان خامه ای نیز می شناسند. این شیرینی، جزو محبوب ترین و پرفروش ترین انواع شیرینی های تر است. شیرینی خامه ای معمولاً گرد است و شباهت بسیاری به نارنجک دارد. به همین علت نیز به آن شیرینی نارنجکی می گویند. در این نوع شیرینی، خامه به صورت تزریقی درون آن قرار می گیرد و به علت حجم زیاد خامه، خیلی دلپذیر است.

برای آماده کردن نان خامه ای از آرد، شکر، تخم مرغ، شیر و وانیل استفاده می گردد که این مواد اولیه عمده انواع شیرینی های تر محسوب می شوند. البته در حال حاضر، در آماده کردن این نوع شیرینی، کمتر از شکر و روغن های سبک استفاده می گردد، که سبب می گردد نان خامه ای رژیمی نیز در میان طرفداران آن محبوبیت زیادتری پیدا نماید. (روش آماده کردن نان خامه ای)

شیرینی رولت :

شیرینی رولت نیز یکی دیگر از شیرینی های خیلی محبوب و لذیذ در بین شیرینی های تر است. این شیرینی سوئیسی است و از ترکیب خامه و کیک اسفنجی آماده کردن می گردد. کیک رولت، کیکی نازک است که با استفاده از خامه، مربا و تکه های میوه تازه یا کرم روی آن، آماده کردن می گردد. سپس این لایه کیک را پیچیده و رولت آماده می گردد. در بعضی موارد، سطح خارجی رولت را با خامه و شکلات پوشانده و بعد از پر کردن سطح کیک و رول شدن آن، به قطعات کوچک تقسیم می کنند. استفاده از یک نوع کرم کره هم سبب افزایش دوام و ماندگاری این شیرینی می گردد. (روش آماده کردن رولت)

شیرینی زبان :

شیرینی زبان نیز یکی از انواع شیرینی های خشک ایرانی است که خیلی محبوب است. زمانی که ایرانی ها به خانه یکدیگر سفر می کنند، معمولاً یک جعبه شیرینی زبان به عنوان هدیه می آورند، که این کار نشانه ای از سپاسگزاری و تشکر از میزبانی است. (روش آماده کردن شیرینی زبان)

شیرینی نخودچی :

یک شیرینی خشک پرطرفدار ایرانی، شیرینی نخودچی یا کلوچه نخود نام دارد که اصالتا قزوینی بوده؛ اما در تمام شهر های ایران قادر هستید حضور پررنگ آن را مشاهده نمایید. شیرینی نخودچی حتی در شهر شیراز نیز به صورت کاملا سنتی در زمان عید نوروز توسط کدبانو های ایرانی آماده کردن می شده است. یک شیرینی کوچک که ماده اصلی آن آرد نخودچی است و هرچه اندازه این شیرینی کوچک تر باشد، سرو کردن آن راحت تر خواهد بود. یکی از دلایل پرطرفدار بودن شیرینی نخودچی در عید نوروز، کوچک بودن آن است.

کیفیت آرد نخودچی که در این شیرینی استفاده می گردد در مزه نهایی کلوچه نخود یا شیرینی نخودچی تأثیر به سزایی دارد. همچنین پودر قندی که در این شیرینی استفاده شده، جایگزین شکر است و باعث سبک شدن شیرینی نخودچی می گردد. (روش آماده کردن شیرینی نخودچی)

شیرینی مشهدی یا مربایی :

شیرینی مشهدی را با نام مربایی نیز می شناسند. آن را در اکثر مراسمات (مراسمات غم و شادی) استفاده می کنند. در این مدل از شیرینی که اصلیت آن به مشهد برمی گردد از یک لایه مربا یا مارمالاد در ببین دو لایه شیرینی خشک استفاده می گردد. این شیرینی در عید نوروز سرو می شوند و در فصل بهار زیادتر مورد استقبال قرار می گیرند. انواع مربا که در وسط شیرینی ها ریخته می شوند، آن ها را به روش باورنکردنی خوش طعم و زیبا می نماید.

اگر می خواهید شیرینی هایی با ماندگاری بالا و در عین حال خوش طعم آماده کردن نمایید، شیرینی های مربایی قادر هستند خوبترین گزینه باشند. این شیرینی ها در اشکال مختلف آماده کردن می شوند و مربای وسط آن ها شاید آلبالو یا هویج باشد.

در ترکیه به این شیرینی مارمالاد قرابیه می گویند. این شیرینی از اتریش و شهر لینز وارد کشورمان شده و در آنجا به آن چشم لینز می گویند. احتمالاً به این علت نامیده می گردد که در وسط سوراخی مثل چشم دارد. این شیرینی یک از شیرینی های پرطرفدار ایرانی است.(روش آماده کردن شیرینی مربایی یا شیرینی مشهدی)

شیرینی نان قندی یا بهشتی قزوین :

شیرینی بهشتی، یکی از شیرینی های محبوب در مجالس رسمی و در سفره هفت سین و در عید نوروز است. این شیرینی با مزه ها و رنگ های متنوعی مثل زعفرانی، شکلاتی و وانیلی آماده کردن می گردد. روش آماده کردن این شیرینی خیلی حساس است و حتی کوچکترین تغییری در مواد اولیه و زمان پخت آن قادر هست بر کیفیت آن تأثیر بگذارد. شیرینی بهشتی شباهت بسیاری به شیرینی سوئدی و شیرینی قندی دارد. (روش آماده کردن نان قندی یا بهشتی قزوین)

شیرینی نارگیلی :

شیرینی نارگیلی نیز یکی از انتخاب های محبوب برای پذیرایی های عید است. این شیرینی خوش طعم و مجلسی شباهت بسیاری به شیرینی گردویی دارد و از موادی مثل پودر نارگیل، سفیده تخم مرغ و شکر آماده کردن می گردد. (روش آماده کردن شیرینی نارگیل)

شیرینی میکادو :

شیرینی میکادو جز شیرینی هایی هست که بدون فر و خیلی راحت قادر هستید در دو مزه وانیلی و شکلاتی آماده کردن نمایید و قادر هستید از آن برای پذیرایی از مهمانانتان استفاده نمایید. (روش آماده کردن شیرینی میکادو)

شیرینی بادامی (کوکیز بادامی) :

شیرینی بادامی یک مدل شیرینی خشک صاف، پهن و شیرین است؛ این شیرینی انواع متنوعی دارد و به عنوان شیرینی عید خیلی مناسب است. نوع ساده آن وانیلی است اما با اضافه کردن شکلات یا انواع مختلف خشکبار و آجیل، شیرینی های متنوعی درست می گردد. گاهی بین دو شیرینی را با کرم، مربا یا شکلات پر می کنند! همچنین با اضافه کردن نارگیل، کاکائو یا بادام میتوان شیرینی نارگیلی یا بادامی یا شکلاتی درست نمود. شیرینی بادامی را قادر هستید همراه با شیر، چای یا قهوه میل نمایید.

شیرینی بادامی یکی از شیرینی های ایرانی است

شیرینی کشمشی :

شیرینی کشمشی جزو شیرینی های پرطرفدار و همه پسند سنتی ایرانی است؛ این شیرینی در ایام عید نوروز و سایر جشن های مناسبتی طرفداران بسیاری دارد. روش آماده کردن شیرینی کشمشی خیلی آسان است و مواد اولیه قابل دسترسی دارد و هنگامی آن را با مواد اولیه مرغوب و در خانه آماده کردن نمایید، قادر هستید میزان کشمش و تردی آن را بنا به سلیقه خود تنظیم نمایید و در آخر از نتیجه کار لذت ببرید. (روش آماده کردن شیرینی کشمشی)

قرابیه شیرینی گرانقیمت تبریز :

قرابیه سلطان شیرینی های محلی تبریز است. این شیرینی شباهت بسیاری به شیرینی نارگیلی دارد، اما قیمت آن چند برابر است. علت گرانقیمتی قرابیه این است که در آماده کردن آن از بادام و پسته استفاده می گردد. ابتدا بادام را چرخ نموده و سپس با شکر، وانیل و سفیده آمیزش می دهند. بعد از پخت، روی شیرینی پسته و بادام بریزید. به همین علت، قرابیه یکی از گرانترین شیرینی های محلی ایران است.

قرابیه در کشورهای دیگر نیز آماده کردن می گردد، اما اصالتاً مربوط به ایران است. در قرن هفتم، زمانی که استفاده از شکر در جهان رایج شد، ایرانیان با استفاده از مواد مختلف، قرابیه را آماده کردن می نمودند. (روش آماده کردن شیرینی قرابیه)

پادرازی قزوین از شیرینی های سنتی ایران :

شهر قزوین به عنوان مهد شیرینی های سنتی ایران شناخته می گردد. یکی از شیرینی های محبوب و اصیل قزوین، شیرینی پادرازی است. این شیرینی همانند بسیاری از شیرینی های معروف این استان، از شیرینی های پرطرفدار است که معمولاً همراه چای سرو می گردد و به خصوص در جشن نوروز آماده کردن می گردد. شیرینی پادرازی در سه رنگ و مزه مختلف در دسترس است. برای آماده کردن این شیرینی از موادی مثل پودر قند، روغن صاف قنادی، تخم مرغ، آرد گندم، آرد برنج، آرد نخودچی، شیر، پودر زنجبیل، وانیل، زعفران و کنجد استفاده می گردد. شیرینی پادرازی همچنین در مشهد و به خصوص در جشن نوروز نیز پخته می گردد. علاوه بر این، شیرینی های دیگری مثل شیرینی اتابکی، نان نازک، باقلوا سه رنگ و نان چرخی نیز از شیرینی های متنوع قزوین هستند. (روش آماده کردن شیرینی پادرازی)

نان چایی قزوین :

نان چایی قزوین نیز یکی از تولیدات برجسته قزوین در زمینه شیرینی های سنتی است. از گذشته تا به امروز، قزوین به عنوان یک شهر پیشرو در آماده کردن انواع شیرینی های سنتی معتبر بوده است. خانمها قزوینی از زمان های قدیم با آماده کردن شیرینی های متنوع به شیوه های سنتی خود، این رسم را حفظ نموده اند. اگر شیرینی های خشک را دوست دارید، نان چایی قزوین یک انتخاب جذاب برای شما خواهد بود. این شیرینی، شیرینی نان تردی است که طعمی ملایم و دلپذیر دارد. مردم قزوین در ماه رمضان و در ایام نوروز با نان چایی رو به رو می شوند. نان چایی قادر هست جزو خوش طعم ترین شیرینی های ایرانی محسوب شود. در صورت سفر به قزوین، توصیه می گردد این شیرینی جذاب را در فهرست سوغاتی های خود قرار دهید. (روش آماده کردن شیرینی نان چای)

نان چایی از شیرینی های محلی قزوین است

شیرینی بهشتی (کُرکی) :

احتمالا شیرینی بهشتی جاهای بسیاری به چشمتان خورده است اما شاید برایتان جالب باشد که یکی دیگر از اسم های این شیرینی، کُرکی است! علت گذاشتن این اسم این است که اگر به آن دست بزنید، مثل کرک به دستتان می چسبد اما داخل دهان خیلی سریع آب می گردد. (روش آماده کردن شیرینی کرکی یا شیرینی بهشتی)

نان برنجی کرمانشاه :

نان برنجی سوغات اصلی کرمانشاه است. این شیرینی برای نخستین بار به علت سفرهایی که اشخاص شیعه به کربلا داشتن پخته شد. این اشخاص نیازمند یک آذوقه برای ادامه راه خود بودند که در عین انرژی بالا، سبک و قابل حمل باشد. نان برنجی با استفاده از آرد برنج در کرمانشاه پخته می گردد و از آن زمان به عنوان سوغات این منطقه در نظر گرفته شد. روش آماده کردن نان برنجی با استفاده از روغن مایع یا با استفاده از فر امکان پذیر است. (روش آماده کردن نان برنجی کرمانشاه)

گز اصفهان :

گز اصفهان یکی از قدیمی ترین شیرینی های ایرانی است که قدمت آن به دوران صفویه نسبت باز می گردد. این شیرینی از سفیده تخم مرغ، گلوکز مایع، عسل و پسته آماده کردن می گردد. گز اصفهان به عنوان معروف ترین شیرینی ایرانی در خارج از ایران شناخته می گردد. امروزه در بعضی مکان ها برای آماده کردن گز از شکر به جای عسل استفاده می گردد زیرا از دید قیمت ارزان تر است. (روش آماده کردن گز اصفهان)

شیرینی لوز یزدی :

این شیرینی در دو شکل پنج لوز و چهار لوز وجود دارد که بسیاری از مردم را عاشق و شیفته ی خود نموده است. لوزها در انواع مختلفی مثل لوز نارگیل، لوز زعفرانی، لوز پسته، لوز بادام و لوز باقلوا تولید می شوند و هر کدام طرفداران دوآتشه خود را دارند.

باقلوا و قطاب یزدی :

باقلوای یزدی، یکی از شیرینی های مخصوصی است که با پودر پسته، بادام یا خرده های شیرینی درست می گردد. این مدل از شیرینی، به صورت لوزی های کوچکی درست شده و در کنار هم قرار می گیرند. باقلوا یزدی به حدی معروف است که بیشتر مردم آن را به عنوان سوغات یزد استفاده می کنند. مزه باقلوا خیلی شیرین است و یک انتخاب مناسب در کنار قهوه یا چای خواهد بود.

باقلوا و قطاب یزدی نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان طرفداران بسیاری دارد. ترکیبات باقلوا آرد، شکر، زرده تخم مرغ و شیر است که با اضافه کردن گلاب بی مانند ایرانی، هل، بکینگ پودر، روغن، هل، مغز بادام و پسته تولید می گردد. مردم یزد در ابتدا خمیر اولیه برای پخت این شیرینی را آماده می کنند که آن را «لواش باقلوا» می نامند و بعد آن را آماده می کنند.

از طرفی قطاب که در فرهنگ مردم یزد همیشه باقلوا را همراهی نموده است، به نوعی خواهرخوانده باقلوا محسوب می گردد. قطاب با ظاهری ترد و محتویات لطیف، با آذین پودر قند توانسته است در گروه خوبترین شیرینی های ایرانی قرار بگیرد. به شما پیشنهاد می نماییم اگر مسافر یزد هستید، خرید باقلوا و قطاب تازه این شهر را فراموش نکنید. (روش آماده کردن قطاب و روش آماده کردن باقلوا)

باقلواو قطاب از شیرینی های پرطرفدار یزدی است

حاجی بادام، مقوی و پرانرژی :

حاجی بادام، یک شیرینی پرانرژی و مقوی است که در ایران معروف و خوش طعم است. این شیرینی از ترکیب آرد نخودچی، بادام، زرده تخم مرغ، پودر قند، هل و جوز هندی آماده کردن می گردد. اندازه آن کوچک است و قادر هست جایگزین مناسبی برای قند در موقع نوشیدن چای باشد. (روش آماده کردن شیرینی حاجی بادامی)

شیرینی های سنتی ایران | آب دندون مازندران :

شیرینی آب دندون مازندران، یک شیرینی خیلی ترد و خوش طعم است که محل تولید آن استان مازندران و شهر آمل است. این شیرینی به محض قرار گرفتن در دهان آب می گردد و به همین علت به آن نام “آب دندون” داده شده است. شیرینی آب دندون را هر زمان که مراسم شادی در راه باشه می پزند مثل عید نوروز یا عروسی و یا زمانهایی که کسی به سفر زیارتی رفته باشد. از دیگر شیرینی های معروف مازندران میتوان به آغزنون، برنجک، پشت زیک (سوهان کنجدی)، پیس گندله، رشته برشته، قماق و نان کوهی اشاره نمود. (روش آماده کردن شیرینی آب دندون)

پشت زیک مازندران (سوهان کنجدی) :

از معروف ترین شیرینی های سنتی ایرانی است که در مازندران تولید می گردد. برای تولید این شیرینی خوش طعم ابتدا عسل یا شکر را با کره روی حرارت گرم نموده تا حالت کشسانی پیدا نماید سپس کنجد را به آن اضافه نموده و در ظرفی مسطح می کنند پس از کمی خنک شدن آن را برش داده و استفاده می کنند. پشت زیک شیرینی سنتی مازندران است و در جشن های نوروز استفاده می گردد. (روش آماده کردن پشت زیک یا سوهان کنجدی)

شیرینی لندو، سوغات سیستان و بلوچستان :

شیرینی لندو با استفاده از خرما و گندم آماده کردن می گردد. مردم سیستان و بلوچستان و زابل این شیرینی را به عنوان میان وعده استفاده می کنند. اما برای گردشگران، لندو یک نوع شیرینی محلی خوش طعم است. روش آماده کردن این شیرینی خیلی آسان است؛ گندم را برشته نموده و با خرما مخلوط می کنند. بعضی اشخاص به آن هم کنجد اضافه می کنند.

لندو یکی از شیرینی های سنتی است که در زابل ریشه دارد و قدمت بسیاری دارد. افسانه هایی نیز در خصوص آن روایت شده است. می گویند حتی اسکندر مقدونی نیز به لندو علاقه داشته است. خرما به لندو مزه و طبع گرمی می بخشد و برای استفاده در فصل زمستان خیلی مناسب است.

کلمپه شیرینی ایرانی با عطر و مزه ویژه :

کلمپه یک نوع شیرینی ایرانی با پیشینه ای طولانی است. این شیرینی عطر و مزه ویژه دارد. این شیرینی سنتی بافتی نرم و لطیف دارد و خیلی خوش طعم و جذاب است. از خرما، تخم مرغ و آرد، کلمپه آماده کردن می گردد. این شیرینی دارای دو لایه خمیر و مواد میانی است و مغز کلمپه از خرما و انواع مغزها آماده کردن می گردد. کلمپه انواع مختلفی مثل کنجدی، پسته ای، گردویی و شکلاتی دارد. این شیرینی با عطر و مزه منحصر به فرد خود، محبوبیت بسیاری در بین مردم دارد. (روش آماده کردن شیرینی کلمپه)

نکاتی در مورد شیرینی های ایرانی :

• شیرینی های ایرانی در اکثر مواقع با مواد اولیه ای مثل آرد، شکر، تخم مرغ، روغن، زعفران، هل و مغزهای مختلف آماده کردن می شوند.

• تنوع شیرینی های ایرانی خیلی زیاد است و هر سلیقه ای قادر هست شیرینی مورد علاقه خود را پیدا نماید.

• شیرینی های ایرانی در مناسبت های مختلف مثل عید نوروز، شب یلدا و جشن های تولد سرو می شوند.

• بسیاری از شیرینی های ایرانی به عنوان سوغات از شهرها و استان های مختلف ایران به سایر نقاط کشور و حتی خارج از کشور فرستاده می شوند.

در آخر :

در پایان، اگر در پی تجربه مزه های جدید و دلنشین هستید، شیرینی های ایرانی را آزمون نمایید. تنوع و ظرافت این شیرینی ها، شما را شگفت زده خواهد نمود. سفری در دنیای شیرینی های ایرانی، سفری پر از مزه های دلنشین، رنگ های جذاب و عطرهای فریبنده است. تنوع و ظرافت این شیرینی ها، گواهی بر خلاقیت و ذوق هنری ایرانیان در طول تاریخ است.

منبع : بیتوته