متاپلازی روده؛ زمانی که معده شما به روده تبدیل می گردد!

متاپلازی روده تغییری در سلول‌های پوششی قسمت فوقانی است

از متاپلازی روده چه می دانید؟ (علائم، علل و درمان) 

التهاب مزمن مری (ازوفاژیت) یا معده (گاستریت) می‌تواند به متاپلازی روده‌ای، یک تغییر سلولی در بافت‌ها، منجر شود. در این موقعیت، سلول‌های پوششی معده یا مری شبیه به بافت‌های پوششی روده‌ها می‌گردند. این تغییر سلولی زمینه‌ساز سرطان است.

متاپلازی روده بیشتر به طور تصادفی تشخیص داده می گردد

متاپلازی روده چیست؟

متاپلازی روده تغییری در سلول‌های پوششی قسمت فوقانی دستگاه گوارش شما، به ویژه معده یا مری (لوله غذا) است. به آن “روده‌ای” می‌گویند زیرا سلول‌ها تغییر می‌کنند و شبیه به سلول‌های پوششی روده کوچک می‌شوند.

هنگامی که پزشکان متوجه متاپلازی روده می‌شوند، به نظر می‌رسد که پوشش مخاطی مری یا معده شما با پوشش روده‌ای جایگزین شده است. این موقعیت در مری با عنوان مری بارت نیز شناخته می‌شود و در معده شاید متاپلازی روده‌ای معده نامیده شود.

این موقعیت چه کسانی را تحت اثر قرار می دهد؟

دانشمندان معتقدند متاپلازی پاسخی به تحریک مزمن سلول ها است. این تحریک ناشی از عوامل محیطی مختلفی از جمله سیگار و الکل است. متاپلازی روده در مری (مری بارت) شاید به علت برگشت اسید مزمن از معده به مری رخ دهد. اگر سابقه ریفلاکس مزمن اسید (GERD)، سیگار کشیدن و/یا نوشیدن الکل دارید، شاید احتمال ابتلا به مری بارت زیادتر باشد.

از سوی دیگر، متاپلازی روده در معده با یک عفونت باکتریایی گسترده به نام هلیکوباکتر پیلوری همراه است که قادر هست به پوشش مخاطی محافظ معده حمله نماید. بیماری دیگری به نام “گاستریت آتروفیک متاپلاستیک خودایمنی” نیز قادر هست منجر به متاپلازی روده ای معده شود. در این شرایط، سیستم ایمنی بدن شما به پوشش معده شما حمله می نماید. این حالت ارثی است.

متاپلازی روده زمینه‌ساز سرطان است

این موقعیت چطور بر بدن من تأثیر می گذارد؟

متاپلازی روده معمولاً بدون نشانه است، به این معنی که به خودی خود علائمی ایجاد نمی نماید. شاید علائم مرتبط با دلیل این عارضه مثل ریفلاکس مزمن اسید یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری داشته باشید که سبب می گردد در پی مواظبت های پزشکی باشید. متاپلازی روده معمولاً در طول معاینه، مثل آندوسکوپی فوقانی یا بیوپسی، در پی چیز دیگری مشاهده می گردد. با این حال، علی‌رغم اینکه هیچ نشانه مستقیمی ایجاد نمی‌نماید، این یک تغییر سلولی قابل توجه در بدن شما است و پزشک شما می‌خواهد آن را تحت نظر داشته باشد. این پتانسیل پیشرفت به سمت چیزی جدی تر را دارد.

آیا متاپلازی روده جدی است؟

این موقعیت یک عامل خطر برای سرطان در نظر گرفته می گردد. این سرطان نیست، اما گامی به سوی آن است. سلول هایی که یک بار تغییر شکل داده اند، احتمال زیادتری برای تبدیل شدن دوباره دارند. اگر آنها مرحله دیگری از تبدیل را پشت سر بگذارند که به نام دیسپلازی شناخته می گردد، تبدیل به سلول های پیش سرطانی می شوند.

مرحله بعدی پس از آن سرطان خواهد بود. متاپلازی روده شاید با گذشت زمان در درصد کمی از اشخاص به سرطان معده یا سرطان مری تبدیل شود. هنوز احتمال بسیاری وجود ندارد، اما پزشک شما می خواهد شما را به طور با نظم غربالگری نماید و در صورت امکان اقداماتی را برای پیشگیری از پیشرفت متاپلازی انجام دهد.

متاپلازی پاسخی به تحریک مزمن سلول ها است

متاپلازی روده ای معده چطور طبقه بندی می گردد؟

پزشک شما شاید متاپلازی روده ای معده (IM) را بر پایه میزان آن در معده شما دسته بندی نماید:

• کانونی به این معنی است که IM به یک ناحیه کوچک و موضعی در معده شما محدود می گردد.

• گسترده به این معنی است که IM در بیش از یک ناحیه از معده شما یافت می گردد. احتمال پیشرفت IM گسترده به سمت سرطان زیادتر است.

پزشک شما همچنین شاید متاپلازی روده ای معده را بر پایه میزان دگرگونی سلولی طبقه بندی نماید:

• IM کامل که نوع I نیز نامیده می گردد به این معنی است که سلول های جدید در معده شما بیشترین شباهت را به سلول های روده کوچک دارند . این نخستین مرحله متاپلازی روده در نظر گرفته می گردد.

• IM ناقص یا نوع II به این معنی است که سلول های جدید زیادتر شبیه سلول های روده بزرگ شما (کولون) هستند. این مرحله پیشرفته IM در نظر گرفته می گردد و احتمال پیشرفت به دیسپلازی زیادتر است.

• بعضی از دانشمندان همچنین نوع III را براساس پیکربندی کمی متفاوت سلول ها تعریف می کنند. نوع III نیز در دسته IM ناقص قرار می گیرد.

مراحل پیشرفت متاپلازی روده (مراحل دیسپلازی)

مهم است بدانید که خود متاپلازی روده به مراحل مختلف تقسیم نمی‌شود. این یک موقعیت پیش سرطانی است، اما مراحل مشخصی را طی نمی‌نماید. با این حال، بعضی تغییرات سلولی در متاپلازی روده قادر هست نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به سرطان باشد. این تغییرات به عنوان دیسپلازی شناخته می شوند و به دو درجه پایین و بالا تقسیم می شوند.

دیسپلازی با درجه پایین (Low-grade dysplasia):

در دیسپلازی با درجه پایین، بعضی از سلول ها آغاز به نشان دادن تغییرات اولیه در ساختار خود می کنند. این سلول ها پیش سرطانی در نظر گرفته می شوند، اما به نظر نمی رسد به طور تهاجمی در حال تغییر باشند. پزشک شما شاید توصیه نماید قبل از پیشرفت، دیسپلازی با درجه پایین را درمان نمایید.

دیسپلازی با درجه بالا (High-grade dysplasia):

در دیسپلازی با درجه بالا، سلول ها تغییرات ساختاری پیچیده تری از جمله شاخه شدن و جوانه زدن را نشان می دهند، اما هنوز به نظر نمی رسد تهاجمی باشند. این مرحله به سرطان نزدیکتر است. پزشک شما شاید توصیه نماید قبل از پیشرفت، دیسپلازی با درجه بالا را درمان نمایید.

متاپلازی روده در معده با یک عفونت باکتریایی به نام هلیکوباکتر پیلوری همراه است

این موقعیت چقدر شایع است؟

از آنجایی که متاپلازی روده هیچ نشانه مستقیمی ایجاد نمی نماید و تنها از راه آزمایش میتوان آن را تشخیص داد، نمی توان فهمید که چقدر در جمعیت عمومی شایع است. تخمین ها بین 3 تا 20 درصد در میان همه آمریکایی ها متغیر است. IM معده در بین اسپانیایی تبار و آسیای شرقی شایع تر است. مری بارت در مردان سفیدپوست شایع تر است.

دلیل متاپلازی روده چیست؟

به نظر می رسد متاپلازی روده ناشی از عکس العمل به تحریک طولانی زمان بافت های پوششی معده یا مری باشد. دانشمندان دقیقاً نمی دانند که برای چه این عارضه در بعضی اشخاص رخ می دهد و در بعضی دیگر خیر، اما به نظر می رسد ترکیبی از عوامل در آن دخیل باشند، از جمله:

• تعداد عوامل تحریک کننده بافت ها: هرچه تعداد عوامل تحریک کننده زیادتر باشد، احتمال ابتلا به متاپلازی روده افزایش می یابد.

• شدت عوامل تحریک کننده: شدت عوامل تحریک کننده نیز بر بروز متاپلازی روده اثر می گذارد.

• زمان مواجهه با عوامل تحریک کننده: هرچه زمان در معرض عوامل تحریک کننده زیادتر باشد، خطر ابتلا افزایش می یابد.

• استعداد ژنتیکی (سابقه خانوادگی متاپلازی روده یا سرطان معده یا مری): داشتن سابقه خانوادگی این بیماری ها قادر هست خطر ابتلا را بالا ببرد.

عوامل تحریک کننده اصلی:

• اسید معده (و رفلاکس اسید): اسید معده و رفلاکس آن به مری قادر هست سبب تحریک و در آخر متاپلازی روده شود.

• اسیدهای صفراوی (و رفلاکس صفرا): ریفلاکس اسیدهای صفراوی از روده کوچک به معده نیز قادر هست منجر به این عارضه گردد.

• عفونت هلیکوباکتر پیلوری: این باکتری با حمله به پوشش مخاطی محافظ معده، زمینه را برای متاپلازی روده فراهم می سازد.

•سیگار کشیدن: سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی تحریک مری و معده است و خطر ابتلا به متاپلازی روده را افزایش می دهد.

• استفاده الکل: استفاده الکل نیز قادر هست به تحریک مری و معده منجر شده و خطر متاپلازی روده را بالا ببرد.

• آلاینده های محیطی: بعضی از آلاینده های محیطی نیز شاید در بروز متاپلازی روده نقش داشته باشند.

اگر متاپلازی به دیسپلازی پیشرفت نماید برداشتن بافت صدمه دیده توصیه می گردد

چه شرایط قبلی شاید منجر به متاپلازی روده شود؟

در صورت داشتن سابقه موارد زیر شاید زیادتر در معرض خطر ابتلا به IM باشید:

• ازوفاژیت

• گاستریت مزمن یا آتروفی معده

• عفونت هلیکوباکتر پیلوری

• رفلکس اسید

• رفلاکس صفرا 

• الکلیسم 

آیا عوامل خطر دیگری دخیل هستند؟

این عوامل خطر اضافی احتمال ابتلا به متاپلازی روده را افزایش می دهد:

• استفاده زیاد نمک و چربی: محتوای نمک با التهاب معده مرتبط است. محتوای چربی نمک‌های صفراوی را در سیستم گوارشی افزایش می‌دهد، که شاید در موقع برگشت صفرا به معده یا مری به تجزیه مخاط کمک نماید.

• استفاده کم میوه و سبزیجات: میوه ها و سبزیجات برای قلیایی کردن معده و متعادل کردن محتوای اسید مهم هستند. آنها همچنین منبع های مهم ویتامین C و آنتی اکسیدان ها هستند که نشان داده شده است که از IM پیشگیری می کنند.

• سن: خطر ابتلا به IM با افزایش سن افزایش می یابد، زیرا این بیماری در اشخاص مسن زمان زیادتری برای پیشرفت داشته است.

• ژنتیک: به نظر می رسد بعضی اشخاص از دید ژنتیکی زیادتر مستعد ابتلا به IM هستند.

علائم متاپلازی روده چیست؟

IM به خودی خود علائمی ایجاد نمی نماید. اما اگر IM دارید، به این معنی است که معده یا مری شما برای زمان طولانی در معرض التهاب مزمن بوده است. شما احتمالاً گاهی متوجه این علائم شده اید. التهاب در مری شما (ازوفاژیت) شاید به صورت زیر باشد:

• بلعیدن دشوار یا دردناک 

• برگشت اسید (جریان برگشتی به داخل دهان) 

• سوزش سردل 

التهاب پوشش معده (گاستریت) شاید به این صورت باشد:

• دل درد

• نفخ شکم 

• حالت تهوع 

تنها راه برای از بین بردن متاپلازی روده برداشتن بافت صدمه دیده است

متاپلازی روده چطور تشخیص داده می گردد؟

متاپلازی روده بیشتر به طور اتفاقی در حین بررسی‌های پزشکی دیگر، به خصوص در طی آندوسکوپی فوقانی تشخیص داده می‌شود. در طول معاینه، آندوسکوپیست شاید نوارهایی از بافت به رنگ صورتی- نارنجی را مشاهده نماید که به داخل مری شما کشیده شده‌اند. در معده، متاپلازی روده به صورت لکه‌های غیرطبیعی ظاهر می‌شود. برای تایید تشخیص، آندوسکوپیست شاید نمونه‌برداری (بیوپسی) از بافت غیرطبیعی انجام دهد.

اگر سابقه گاستریت مزمن یا رفلاکس اسید معده دارید، پزشک شما شاید برای بررسی متاپلازی روده، آندوسکوپی فوقانی را تجویز نماید. 

در طول معاینه آندوسکوپی فوقانی چه اتفاقی می افتد؟

پزشک شما قبل از معاینه دارویی به شما پیشنهاد می‌نماید تا به آرامش و بی‌حس کردن گلو کمک نماید. سپس لوله‌ای بلند، نازک و انعطاف‌پذیر را با یک دوربین و یک چراغ در نوک، پایین گلو، از راه مری، به معده و قسمت اول روده کوچک (اثنی‌عشر) منتقل می‌کنند. به این لوله آندوسکوپ می گویند. دوربین قسمت داخلی دستگاه گوارش فوقانی شما را روی صفحه نمایش می دهد تا پزشک شما را بررسی نماید. کل فرآیند، از جمله آهسته بخش، حدود 30 دقیقه طول می کشد.

متاپلازی روده چطور درمان می گردد؟

پزشک این بیماری را با تلاش برای از بین بردن محرک های ایجاد کننده آن درمان می کنند. آنها امیدوارند از این راه حداقل از پیشرفت متاپلازی پیشگیری کنند. ترک سیگار و نوشیدن الکل، درمان رفلاکس اسید و ریشه کن کردن عفونت هلیکوباکتر پیلوری به بافت های شما فرصتی می دهد تا از التهاب مزمنی که سبب متاپلازی می گردد، بهبود یابند. اگر متاپلازی به دیسپلازی پیشرفت نماید، پزشک شاید برداشتن بافت صدمه دیده را برای پیشگیری از پیشرفت آن به سرطان توصیه کنند.

آیا متاپلازی روده قابل درمان است؟

در نظریه، با تشخیص زودهنگام آن و حذف کامل محرک ها، متاپلازی قادر هست در طول زمان برگشت پذیر باشد. با این حال، مطالعات به طور قطعی نشان نداده اند که این امر تا این زمان موفق بوده است. تنها راه شناخته شده برای از بین بردن متاپلازی روده، برداشتن بافت صدمه دیده است. حتی در آن زمان، متاپلازی گاهی دوباره ظاهر می گردد. این شاید به این علت باشد که یافتن تمام بافت صدمه دیده برای برداشتن دشوار است، یا شاید به این علت باشد که برنامه ریزی سلول ها به طور دائم تغییر نموده است. مطالعات طولانی زمان بعد از درمان برای حل این معما مورد نیاز است.

IM طی یک دوره طولانی التهاب مزمن ایجاد می گردد.

چطور قادر هستم از ابتلا به متاپلازی روده پیشگیری یا کم شدن دهم؟

IM طی یک دوره طولانی التهاب مزمن ایجاد می گردد. شما قادر هستید با تلاش برای کم شدن سوزش معده و مری به مرور زمان خطر خود را به میزان قابل توجهی کم شدن دهید:

• ترک سیگار و/یا نوشیدن الکل: حتی کم شدن تکرار عادت به کم شدن صدمه کمک می نماید. اگر در خانه یا محل کار خود در معرض دود دست دوم قرار می گیرید، راه هایی را برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض آن در نظر بگیرید.

• علائم خود را جدی بگیرید: اگر مشکلات بلعیدن یا گوارشی، درد معده یا سوزش سر دل دارید، یا یک مورد شناخته شده از ریفلاکس اسید معده دارید، سعی نمایید در پی درمان باشید. پزشک قادر هست به شما کمک نماید تا راه هایی برای مدیریت موقعیت خود بیابید.

انجام معاینات با نظم شاید بدون توجه به علائم گاستریت یا ازوفاژیت داشته باشید. معاینات با نظم با پزشک قادر هست به شما کمک نماید که از سلامت عمومی خوبی برخوردار باشید. هرچه این پیش شرط ها زودتر شناسایی و مدیریت شوند، احتمال پیشرفت آنها کمتر خواهد بود.

• حفظ یک رژیم غذایی سالم: به دلایل مختلف، از جمله IM، قادر هستید با خوردن رژیم غذایی با محتوای چربی و نمک کمتر و میوه ها و سبزیجات زیادتر از سلامت خود محافظت نمایید.

اگر این شرایط را داشته باشم چه انتظاری قادر هستم داشته باشم؟

پزشک شما می خواهد آن را تحت نظر نگه دارد. در حالی که اکثر موارد تا حد سرطان پیشرفت نمی کنند، شما می بایست قبل از آن مداخله نمایید. در عین حال، پزشک شما بر روی درمان علل IM تمرکز خواهد نمود. این معمولاً شامل تغییراتی در سبک زندگی شما می گردد.

متاپلازی روده معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی نماید

سوالات متداول در خصوص متاپلازی روده

1. آیا متاپلازی روده خطرناک است؟

متاپلازی روده به خودی خود خطرناک نیست، اما قادر هست به یک موقعیت پیش سرطانی به نام دیسپلازی تبدیل شود. دیسپلازی اگر درمان نشود، قادر هست به سرطان تبدیل شود.

2. چه کسانی در معرض خطر ابتلا به متاپلازی روده هستند؟

افرادی که در معرض خطر ابتلا به متاپلازی روده قرار دارند عبارتند از:

اشخاص سیگاری ، اشخاص الکلی ، اشخاص مبتلا به رفلاکس اسید معده مزمن ، اشخاص مبتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری ، اشخاص دارای سابقه خانوادگی متاپلازی روده یا سرطان معده یا مری

3. علائم متاپلازی روده چیست؟

 متاپلازی روده معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی نماید و بیشتر به طور تصادفی در حین معاینه پزشکی دیگر مثل آندوسکوپی فوقانی تشخیص داده می گردد.

4. متاپلازی روده چطور تشخیص داده می گردد؟

متاپلازی روده معمولاً با آندوسکوپی فوقانی تشخیص داده می گردد. در طول این معاینه، پزشک یک لوله نازک و قابل انعطاف با دوربین و نور در انتهای آن را از راه گلو، مری، به داخل معده و قسمت اول روده کوچک (اثنی عشر) شما عبور می دهد. دوربین عکس ها داخل دستگاه گوارش فوقانی شما را بر روی یک صفحه نمایش نشان می دهد تا پزشک آن ها را بررسی نماید.

5. متاپلازی روده چطور درمان می گردد؟ 

درمان متاپلازی روده بر روی از بین بردن عوامل تحریک کننده ای که سبب آن می شوند تمرکز دارد. این شاید شامل ترک سیگار و الکل، درمان رفلاکس اسید معده و ریشه کنی عفونت هلیکوباکترپیلوری باشد. اگر متاپلازی به دیسپلازی پیشرفت نماید، پزشک شاید برداشتن بافت صدمه دیده را برای پیشگیری از تبدیل آن به سرطان توصیه نماید.

جمع بندی 

متاپلازی روده ای معده یا مری نشانه صدمه است. شاید قابل برگشت باشد یا نباشد. اگرچه شاید به خودی خود علائمی ایجاد نکند، اما نشان می دهد که صدمه قابل توجهی قبلاً وارد شده است. همچنین هشداری است مبنی بر اینکه اگر صدمه متوقف نشود، شاید صدمه جدی تری ایجاد شود. اگرچه احتمال سرطان کم است، مهم است که این هشدار را جدی بگیرید و سعی نمایید آنچه را که به معده یا مری شما صدمه می‌زند کم شدن یا از بین ببرید. با توجه به این شانس، شاید بهبود نسبی یا کامل امکان پذیر باشد و میتوان از نتایج بدتر پیشگیری نمود.

منبع : بیتوته