گزش چیگر از شایع‌ترین گزش‌های حشرات در ماه‌های تابستان است
پیشگیری از گزش چیگر؛ گام‌هایی برای یک تابستان بدون خارش!
گزش چیگر یکی از شایع‌ترین گزش‌های حشرات در ماه‌های تابستان و پاییز است. کنه‌های ریز (Trombicula alfreddugesi) که به «حشرات قرمز» نیز معروف هستند، لاروهای انگلی کنه‌ها هستند. این موجودات ریز، به اندازه نوک خودکار و معمولا به رنگ قرمز یا نارنجی هستند. کنه‌های ریز پس از تغذیه از میزبان، به رنگ زرد در می‌آیند.
چطور می‌توان گزش کنه ریز را تشخیص داد؟ شاید اصلا متوجه یک گزش کنه ریز نشوید، مگر اینکه چندین گزش به طور همزمان داشته باشید، که معمولا روی مچ پا، کمر و چین‌های گرم پوست ظاهر می‌شوند. این گزش‌ها به صورت برجستگی‌های قرمز کوچک یا کهیر دیده می‌شوند. در ادامه این نوشته در مورد گزش کنه ریز، از جمله روش شناسایی، درمان و پیشگیری از آن صحبت خواهیم نمود.
چیگر موجودی انگلی که گزش آن می‌تواند خیلی آزاردهنده باشد
چیگر چیست؟
کنه ریز یا چیگر موجودی انگلی با بدنی پر از مو و شش پا است که معمولا رنگ قرمز یا نارنجی دارد. بعد از تغذیه از میزبان، کنه ریز معمولا به رنگ زرد در می‌آید. این موجودات خیلی ریز هستند، طول آن‌ها حدود ۰.۱۵ تا ۰.۳ میلی‌متر است؛ بر این اساس برای دیدنشان به ذره‌بین نیاز دارید. برخلاف تصور، انسان میزبان اصلی کنه ریز نیست. غذای اصلی این موجودات، پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان و دوزیستان هستند. انسان‌ها زمانی به طور اتفاقی میزبان کنه ریز می‌شوند که در فصول تابستان و پاییز با علف‌های هرز و گیاهان بلند در تماس باشند.
چطور دچار گزش چیگر می‌شویم؟
گزش کنه ریز یا چیگر تا حد بسیاری فصلی است. لاروهای کنه ریز بین ماه‌های ژوئن تا سپتامبر بالغ می‌شوند و به همین علت، ابتلا به ترومبوکولیازیس (التهاب پوستی ناشی از گزش چیگر) در تابستان و پاییز شایع‌تر است. در مناطق گرمسیری سراسر جهان، کنه‌های ریز می‌توانند در تمام طول سال تغذیه کنند.
مکان‌های رایج که در آنجا در معرض گزش کنه ریز قرار می‌گیرید عبارتند از:
• علفزارهای بلند
• جنگل‌ها
• زمین‌های مرطوب نزدیک آب
گزش چیگر به صورت برجستگی‌های قرمز کوچک یا کهیر دیده می‌شود
تشخیص گزش چیگر
احتمالا متوجه نخواهید شد که یک چیگر یا کنه ریز شما را به عنوان میزبان انتخاب نموده است. این موجودات پوست شما را سوراخ نموده و بزاق خود را به محل گزش تزریق می‌کنند. بزاق کنه ریز شامل آنزیم گوارشی قدرتمندی است که به طور کلی پوست صدمه دیده را تجزیه می‌نماید و به کنه ریز اجازه می‌دهد از آن تغذیه نماید. گزش چیگر را می‌توان از راه ویژگی‌های خاصی از گزش سایر بندپایان رایج متمایز نمود:
• گزش ساس : گزش ساس معمولا به صورت گروهی یا زیگزاگی و به شکل برجستگی‌های قرمز برآمده ظاهر می‌شود، در حالی که گزش چیگر زیادتر در نواحی تماس لباس تنگ با پوست دیده می‌شود و شاید به صورت صاف یا برآمده باشد.
• گزش کک: محل گزش کک و کنه ریز الگوی مشابهی دارند و شاید شبیه به هم به نظر برسند. تفاوت اصلی این است که گزش چیگر در مرکز، سخت و پوسته‌پوسته است.
• گزش پشه: گزش پشه معمولا به صورت برجستگی‌های بزرگتر ظاهر می‌شود که به صورت تکی و نه گروهی بروز می‌نماید.
محل گزش چیگر
چیگرها معمولا به لباس چسبیده و سپس به سمت پوست بدن مهاجرت می‌کنند. آن‌ها زیادتر در نواحی زیر دیده می‌شوند:
• ساق پا
• مچ پا
• پشت زانو
• زیر بغل
• اطراف کمر
• کشاله ران
چیگر در مناطق گرم و مرطوب به ویژه در علفزارها و جنگل‌ها یافت می شوند
علائم گزش چیگر
• برجستگی‌های قرمز کوچک، شبیه جوش یا تاول
• خارش شدید، به ویژه در محل گزش
• قرمزی و التهاب پوست
روش‌ی ابتلا به گزش چیگر
گزش چیگر زمانی اتفاق می‌افتد که لاروهای این موجود، حین عبور از علفزار یا نواحی جنگلی، به پوست بدن انسان بچسبند. برخلاف باور عموم، لاروهای کنه ریز درون پوست انسان حفر نمی‌کنند؛ بلکه با ترشح آنزیم‌های گوارشی از پوست تغذیه می‌کنند که منجر به خارش و سوزش شدید می‌شود.
راههای درمان گزش چیگر
• شستشوی محل گزش: با آب و صابون ملایم، محل گزش را به خوبی شستشو دهید.
• استفاده از کمپرس سرد: برای کم شدن خارش و التهاب، از کمپرس سرد بر روی محل گزش استفاده نمایید.
• استفاده از داروهای ضد خارش: لوسیون‌ها یا کرم‌های ضد خارش بدون نسخه مثل کرم هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین می‌توانند به کم شدن سوزش کمک کنند.
• خودداری از خاراندن: خاراندن محل گزش می‌تواند سبب عفونت شود. در صورت خارش شدید، با پزشک مشورت نمایید.
در بیشتر موارد، گزش کنه ریز طی چند روز با مواظبت‌های خانگی برطرف می‌شود. در موارد پیچیده‌تر، پزشک شاید موارد زیر را تجویز نماید:
• تزریق کورتیکواستروئید در صورت بروز التهاب شدید (البته این مورد نادر است)
• داکسی‌سیکلین اگر گزش‌ها منجر به ابتلا به اسكراب‌تایفوس (نوعی بیماری عفونی) شده باشند.
در صورت گزش چیگر، بلافاصله پوست خود را با آب و صابون بشویید و لباس‌هایی که پوشیده‌اید را پاکیزه نمایید. این کار سبب از بین رفتن هر گونه کنه ریز باقی‌مانده روی بدن شما می‌شود. در همین حال، سعی نمایید از خاراندن ناحیه‌ی گزش خودداری نمایید، زیرا خراش‌های زیادتر می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های بعدی را افزایش دهد. روی هر گونه تاول، یک ماده‌ی ضدعفونی کننده بزنید.
علائم گزش کنه ریز معمولا طی چند روز تا یک هفته به طور کامل برطرف می‌گردند. با این حال، در صورت عدم بهبودی علائم یا بروز عفونت، مراجعه به پزشک ضروری است.
برای پیشگیری از گزش کنه ریز از مواد دافع حشرات استفاده نمایید
پیشگیری از گزش چیگر
• از زیستگاه‌های رایج چیگر دوری نمایید : بهار، تابستان و پاییز فصول اصلی گزش کنه ریز هستند. هنگامی که در مناطق جنگلی هستید که شاید کنه ریز داشته باشد، سعی نمایید با گیاهان تماس پیدا نکنید. موقع پیاده‌روی، به جای لبه‌های راه، در مرکز آن راه بروید.
• پوشیدن لباس‌های بلند و گشاد: موقع حضور در مناطق پرخطر، لباس‌های بلند و گشاد که تمام نقاط بدن را بپوشاند، به کار ببرید.
• استفاده از اسپری یا لوسیون دفع کننده حشرات: از اسپری یا لوسیون‌های دفع کننده حشرات شامل DEET بر روی لباس و پوست (به جز نواحی حساس) استفاده نمایید.
• بررسی بدن بعد از فعالیت در فضای باز: بعد از گذراندن وقت در علفزار یا جنگل، بدن خود را به ویژه نواحی چین‌دار پوست و اطراف جوراب‌ها، به دقت بررسی نمایید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده‌ی موارد زیر، به پزشک مراجعه کنید:
• تب یا لرز
• افزایش قرمزی، تورم یا چرک در محل گزش
• گسترش بثورات پوستی
• عدم بهبود علائم بعد از یک هفته
از گشت و گذار در طبیعت لذت ببرید اما مراقب کنه‌های ریز باشید
سوالات متداول در خصوص گزش چیگر
1. کنه ریز چه شکلی است؟
کنه ریز موجودی انگلی با بدنی پر از مو و شش پا است که معمولا رنگ قرمز یا نارنجی دارد. بعد از تغذیه از میزبان، کنه ریز معمولا به رنگ زرد در می‌آید. این موجودات خیلی ریز هستند، طول آن‌ها حدود ۰.۱۵ تا ۰.۳ میلی‌متر است؛ بر این اساس برای دیدنشان به ذره‌بین نیاز دارید.
2. کنه ریز از کجا می‌آید؟
کنه‌های ریز در مناطق گرم و مرطوب، به ویژه در علفزارها و جنگل‌ها، رایج هستند. این لاروها در لانه‌های جوندگان، پرندگان و خزندگان نیز یافت می‌شوند.
3. چه زمانی کنه ریز انسان را نیش می‌زند؟
کنه‌های ریز معمولا در ماه‌های گرم‌تر سال، یعنی از اواخر بهار تا اوایل پاییز، فعال هستند. این موجودات در طول روز، زمانی که شما در تماس با علف‌ها و گیاهان بلند هستید، زیادتر به انسان حمله می‌کنند.
4. آیا گزش کنه ریز خطرناک است؟
در زیادتر موارد، گزش کنه ریز فقط آزاردهنده است و خطری برای تندرستی ندارد. با این حال، در بعضی موارد نادر، کنه‌های ریز می‌توانند بیماری به نام تب تیفوس اسکروبی را منتقل کنند. این بیماری با علائمی مثل تب، سردرد، بثورات پوستی و درد عضلانی همراه است. اگر فکر می‌نمایید شاید به تب تیفوس اسکروبی مبتلا شده باشید، به پزشک مراجعه نمایید.
جمع‌بندی
گزش کنه ریز یا چیگر می‌تواند سبب ایجاد برجستگی‌های خارش‌دار و ملتهب روی پوست شود. این لاروهای کنه در محیط‌های چمنزار و جنگلی رایج هستند و بیشتر آنقدر کوچک‌اند که متوجه آن‌ها نمی‌شوید. علائم گزش کنه ریز معمولا به طور خود به خود برطرف می‌شوند. آنتی‌هیستامین‌ها، کمپرس سرد و لوسیون‌های ضد خارش می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند. اگر علائم شما طی ۲ هفته برطرف نشد، توصیه می‌شود که برای ویزیت با پزشک متخصص وقت بگیرید.
آخرین دیدگاه‌ها