آزمایش هموسیستئین؛ کاربرد، خطرات و تفسیر

آزمون هموسیستئین میزان هموسیستئین را در نمونه خون شما اندازه گیری می نماید. هموسیستئین یک آمینو اسید است. آمینو اسیدها مولکول هایی هستند که بدن شما برای ساخت پروتئین استفاده می نماید. به طور طبیعی، سطح هموسیستئین شما پایین است. زیرا بدن شما از ویتامین B12، ویتامین B6 و اسید فولیک (همچنین به نام فولات یا ویتامین B9) برای تجزیه سریع هموسیستئین و تبدیل آن به سایر مواد مورد نیاز بدن استفاده می نماید. سطح بالای هموسیستئین در خون شاید نشانه ای از این باشد که این فرآیند به درستی کار نمی نماید یا اینکه شما دچار کمبود بعضی ویتامین های B هستید. سطح بالای هموسیستئین قادر هست به داخل شریان های شما صدمه برساند و خطر تشکیل لخته خون را افزایش دهد. این شاید خطر حمله قلبی، سکته مغزی و سایر بیماری های قلبی و اختلالات عروقی را افزایش دهد.

• هموسیستئین خون (Homocysteine Test)

• هموسیستئین تام

• هموسیستئین تام پلاسما

• خون

یک متخصص مواظبت‌های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک، نمونه خون را از رگ بازوی شما می‌گیرد. بعد از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. شاید موقع ورود یا خروج سوزن کمی احساس سوزش نمایید. این معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.

• انجام آزمایش خون خطر خیلی کمی دارد. شاید در نقطه ای که سوزن گذاشته شده درد خفیفی یا کبودی داشته باشید، اما زیادتر علائم به شتاب از بین می روند. 

• شاید نیاز باشد قبل از آزمایش هموسیستئین، ۸ تا ۱۲ ساعت چیزی نخورید و ننوشید (ناشتا باشید).

• بعضی داروها و مکمل‌ها شاید بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند. بر این اساس، در مورد تمام داروها و مکمل‌هایی که استفاده می‌نمایید، به خصوص ویتامین B، به پزشک خود آگاهی دهید ، اما هرگز استفاده هیچ دارویی را بدون دستور پزشک خود قطع نکنید. 

آزمایش هموسیستئین شاید برای موارد زیر استفاده شود:

• دریابید که آیا کمبود ویتامین B6، B12 یا اسید فولیک دارید. این ویتامین ها هموسیستئین را تجزیه می کنند. بر این اساس اگر به اندازه کافی از آنها نداشته باشید، سطح هموسیستئین شما افزایش می یابد. آزمایش هموسیستئین شاید با آزمایش خون برای اندازه گیری سطح ویتامین B شما انجام شود.

• کمک به تشخیص هموسیستینوری. هموسیستینوری یک بیماری نادر و ژنتیکی است که بدن شما را از استفاده از یک اسید آمینه ویژه برای ساخت پروتئین های مهم باز می دارد. علائم معمولاً در سال اول زندگی ظاهر می شوند، اما شاید تا دوران کودکی یا پس از آن ظاهر نشوند. علائم شایع شامل مشکلات بینایی، لخته شدن خون و استخوان های ضعیف است . در ایالات متحده، اکثر نوزادان یک آزمایش غربالگری معمول برای بررسی هموسیستینوری انجام می دهند.

• اگر خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی در شما افزایش یافته است، خوبتر است درک نمایید. اگر بیماری قلبی یا عروقی در شما تشخیص داده شده باشد یا اگر شرایطی دارید که خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی را افزایش می دهد، شاید آزمایش هموسیستئین را تجویز نماید، مثل:

– فشار خون بالا

– کلسترول بالا

– دیابت

متخصصان پزشکی آزمایش روتین هموسیستئین را برای غربالگری خطر بیماری قلبی در همه توصیه نمی کنند. این به این علت است که محققان مطمئن نیستند که سطح هموسیستئین چقدر بر بیماری های قلب و عروق خونی تأثیر می گذارد. و تاحالا مطالعات نشان داده اند که کم شدن سطح هموسیستئین خطر حمله قلبی یا سکته را کم شدن نمی دهد. 

• داروهایی که می‌توانند بر نتایج آزمایش هموسیستئین تأثیر بگذارند:

– داروهای ضد انعقاد: داروهایی مثل وارفارین (کومادین) می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.

– داروهای ضد تشنج: بعضی داروهای ضد تشنج مثل فنی‌توئین می‌توانند سطح هموسیستئین را افزایش دهند.

– داروهای شیمی درمانی: بعضی داروهای شیمی درمانی می‌توانند بر متابولیسم هموسیستئین تأثیر بگذارند.

– داروهای کورتیکوستروئید: استفاده طولانی زمان کورتیکوستروئیدها می‌تواند سطح هموسیستئین را افزایش دهد.

– داروهای اسید فولیک و ویتامین B12: مکمل‌های این ویتامین‌ها می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند. بر این اساس، قبل از انجام آزمایش، استفاده این مکمل‌ها را با پزشک خود در میان بگذارید.

• عوامل دیگری که می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند:

– کمبود ویتامین B12 و فولات: کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند سبب افزایش سطح هموسیستئین شود.

– بیماری‌های کلیوی: بیماری‌های کلیوی می‌توانند بر متابولیسم هموسیستئین تأثیر بگذارند.

– سن: سطح هموسیستئین با افزایش سن شاید افزایش یابد.

– جنس: بعضی مطالعات نشان داده‌اند که سطح هموسیستئین در مردان شاید کمی بالاتر از زنان باشد.

– رژیم غذایی: استفاده زیاد متیونین (یک آمینواسید) و کمبود ویتامین‌های گروه B می‌تواند سطح هموسیستئین را افزایش دهد.

مهم است که قبل از انجام آزمایش هموسیستئین، پزشک خود را از تمام داروها، مکمل‌ها و بیماری‌های خود مطلع نمایید. این اطلاعات به پزشک کمک می‌نماید تا نتایج آزمایش را به درستی تفسیر نماید.

• سطح هموسیستئین بالا شاید نشانه ای باشد که:

– شما در رژیم غذایی خود ویتامین B12 یا اسید فولیک کافی دریافت نمی نمایید.

– شما (یا فرزندتان) هموسیستینوری دارید. احتمالاً برای رد یا تأیید تشخیص هموسیستینوری به آزمایش زیادتری نیاز خواهید داشت.

– شاید خطر ابتلا به بیماری قلبی، سکته مغزی یا سایر اختلالات عروق خونی در شما زیادتر باشد.

– سطوح هموسیستئین بالاتر از حد طبیعی شاید در شرایط دیگر مثل پوکی استخوان ، بیماری مزمن کلیوی ، کم کاری تیروئید ، یا بیماری آلزایمر یا سایر انواع زوال عقل نیز رخ دهد.

۱. چه کسانی می بایست آزمایش هموسیستئین بدهند؟

– افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی دارند.

– افرادی که عوامل خطر بیماری‌های قلبی مثل فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت دارند.

– افرادی که علائم کمبود ویتامین‌های گروه B را دارند.

– افرادی که از داروهایی استفاده می‌کنند که شاید بر سطح هموسیستئین تأثیر بگذارند.

۲. آیا برای انجام آزمایش هموسیستئین نیاز به آمادگی خاصی است؟

معمولاً برای انجام آزمایش هموسیستئین نیاز به آمادگی خاصی نیست. با این حال، پزشک شاید از شما بخواهد که قبل از آزمایش ناشتا باشید یا بعضی داروها را موقتاً قطع نمایید.

۳. آیا می‌توان سطح هموسیستئین را کم شدن داد؟

بله، با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی می‌توان سطح هموسیستئین را کم شدن داد. بعضی راهکارها برای کم شدن سطح هموسیستئین عبارتند از:

– افزایش استفاده میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل

– استفاده مکمل‌های ویتامین‌های گروه B (با توصیه پزشک)

– کم شدن استفاده گوشت قرمز و فرآورده‌های لبنی پرچرب

– ترک سیگار

– کنترل فشار خون و کلسترول

– انجام فعالیت بدنی با نظم

• اگر سطح هموسیستئین بالایی دارید، شاید ارائه دهنده شما به شما پیشنهاد نماید که در غذاهایی که می خورید تغییراتی ایجاد نمایید. داشتن یک رژیم غذایی متعادل قادر هست به شما در دریافت مقدار مناسب ویتامین کمک نماید. اگر قصد استفاده مکمل های ویتامین را دارید ، ابتدا با ارائه دهنده خود صحبت نمایید. تحقیقات نشان نداده است که کم شدن سطح هموسیستئین قادر هست خطر حمله قلبی یا سکته را کم شدن دهد.

• تفسیر نتایج آزمایش هموسیستئین می بایست توسط پزشک متخصص انجام شود. زیرا عوامل دیگری مثل سن، جنسیت، سابقه خانوادگی، داروهای مصرفی و سایر آزمایش‌های انجام شده نیز در ارزیابی خطر بیماری‌ها نقش دارند.

• افزایش سطح هموسیستئین لزوماً به معنای ابتلا به بیماری نیست و شاید دلایل دیگری نیز برای افزایش آن وجود داشته باشد.

از اطلاعات موجود در این نوشته نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد تندرستی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.