زنان زیادتر از مردان در خطر ابتلا به بیماری پوکی استخوان هستند
پوکی استخوان یا استئوپروز (Osteoporosis) بیماری شایعی است که سبب ضعیف شدن استخوان ها شده و خطر شکستگی استخوان ها را افزایش می دهد. زمانی که شما دچار پوکی استخوان هستید، با افتادن های عادی و یا ضربه های معمولی و یا در مراحل شدید حتی با یک سرفه شاید استخوان های شما بشکند. شکستگی های مربوط به پوکی استخوان معمولا در لگن، مچ دست و ستون فقرات رخ می دهد.
استخوان بافتی زنده در بدن بوده که دائما جذب و جایگزین می گردد. پوکی استخوان زمانی رخ می دهد که تولید استخوان های جدید با مرگ استخوان های قدیمی برابر نمی باشد.
پوکی استخوان در زنان و مردان و همه نژادهای مختلف انسان ها را رخ میدهد با این حال اشخاص سفید پوست و زنان آسیایی (بخصوص زنان پس از سن یائسگی) در خطر زیادتری برای ابتلا به این بیماری می باشند.
دلایل ابتلا به پوکی استخوان و اشخاص در خطر پوکی استخوان
پوکی استخوان زمانی رخ می دهد که تولید استخوان های جدید با مرگ استخوان های قدیمی برابر نمی باشد، در این حالت تراکم استخوان شما کم شدن یافته و شما دچار پوکی استخوان می شوید.
عواملی که در ابتلا به این بیماری نقش ایفا می کنند، شامل پنج دسته خطرات و عوامل تغییر ناپذیر، سطح هورمونی، عوامل تغذیه ای، استفاده داروهای استروئیدی و سایر دارو ها و سبک زندگی می شوند.
پوکی استخوان بیماری شایعی است که سبب ضعیف شدن استخوان ها شده
خطرات و عوامل تغییر ناپذیر و پوکی استخوان
· جنسیت: زنان زیادتر از مردان در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
· سن: اشخاص مسن زیادتر از دیگران در خطر این بیماری می باشند.
· نژاد: اشخاص سفیدپوست و همچنین آسیایی ها در خطر زیادتری قرار دارند.
· سابقه خانوادگی: ابتلا پدر و مادر و خواهر و بردار به پوکی استخوان خطر ابتلای شما را نیز افازیش می دهد.
· جثه: افرادی که جثه کوچکی دارند در خطر زیادتری برای ابتلا به بیماری قرار دارند، چراکه شاید ساخت استخوان در این اشخاص کم تر باشد.
پوکی استخوان سالخوردگی عموما بعد از 70 سالگی بوجود می آید
انواع پوکی استخوان شامل موارد زیر است:
♠ پوکی استخوان نوع 1 ( پوکی استخوان پس از یائسگی):
این نوع پوکی استخوان عموما در بین زنان و بعد از یائسگی در زمانی که میزان استروژن بدن به شدت کم شدن پیدا می نماید، بوجود می آید. در این موقعیت استخوان مواد خود را از دست می دهد.
♠ پوکی استخوان نوع 2 ( پوکی استخوان سالخوردگی):
عموما بعد از 70 سالگی بوجود می آید و در زنان دو برابر مردان اتفاق می افتد. پوکی استخوان نوع 2 شامل نازک شدن استخوان ترابکولار ( استخوان اسفنجی شکل داخل استخوان سخت کوریتکال) و استخوان سخت کورتیکال سفت می گردد. عموما این فرآیند منجر به شکستگی استخوان های مهره و کفل می گردد.
معمول ترین شکستگی استخوان در پوکی استخوان شکستن استخوان ستون فقرات است
علایم پوکی استخوان
پوکی استخوان معمولا در مراحل اولیه نشانه خاصی ندارد و علایم آن کم کم یعد از اینکه بیماری پیشرفت نمود خود را نشان می دهند، بعضی از علایم شایع شامل:
ο درد مفاصل
ο مشکل در ایستادن
ο مشکل در راست نشستن
ο کوتاه شدن قد در گذر زمان
ο آسان شکستگن استخوان با ضربات کم شدت
هرچند پوکی استخوان بخودی خود دردناک نبوده، اما شکستن استخوان در اثر پوکی استخوان دردناک است، معمول ترین شکستگی استخوان در این بیماری شکستن استخوان های ستون فقرات است.
پوکی استخوان در زنان
زنان نسبت به مردان زیادتر به پوکی استخوان دچار می شوند، زیرا تغییرات هورمونی که در یائسگی بوجود می آید مستقیما بر تراکم استخوان تاثیرگذار است. هورمون زنانه استروژن برای استخوان های سالم خیلی ضروری است.
بعد از یائسگی (هنگامی دوره قاعدگی متوقف می گردد)، سطح استروژن کم شدن پیدا می نماید. این مساله منجر به کم شدن سریع تراکم استخوان می گردد. زنان در صورت داشتن موارد زیر زیادتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند:
– یائسگی زودتر از موعد ( قبل از 45 سالگی)
– عمل برداشتن رحم قبل از 45 سالگی، مخصوصا هنگامی تخمدان ها نیز برداشته شوند.
– نداشتن قاعدگی برای بیش از شش ماه در نتیجه ورزش بیش از حد یا غذا خوردن بیش از حد
احتمال پوکی استخوان در مردانی که سطح تستسترون کمی دارند زیادتر است
پوکی استخوان در مردان
در بیشتر موارد، دلیل پوکی استخوان در مردان ناشناخته است. با این حال، بین هورمون مردانه تستسترون (تستوسترون) که به سالم نگه داشته شدن استخوان ها کمک می نماید و پوکی استخوان رابطه وجود دارد.
مردان در دوران پیری نیز تستسترون تولید می کنند، اما احتمال پوکی استخوان در مردانی که سطح تستسترون کمی دارند زیادتر است. در بیش از نیمی از مردان، دلیل دقیق سطوح تستسترون کم مشخص نیست، اما دلیل های مشخص آن شامل موارد زیر می گردد:
* استفاده بعضی از داروها
* استفاده زیاد مواد الکلی
* کم کاری غدد جنسی (بیماری که سبب می گردد سطح تستسترون بدن به شکل غیرعادی کم شدن پیدا نماید)
بیماری های هورمونی که سبب پوکی استخوان می شوند از قرار زیر هستند:
¤ پرکاری غده تیروئید
¤ اختلالات غدد فوق کلیوی مثل سندروم کوشینگ
¤ کم شدن میزان هورمون های جنسی ( استروژن و تستسترون)
¤ اختلالات غده هیپوفیز
¤ پرکاری غدد پاراتیروئید
عوارض پوکی استخوان
شکستگی استخوان، مخصوصا در ستون فقرات یا لگن، جدی ترین عوارض بیماری پوکی استخوان هستند.
شکستگی لگن ناشی بیشتر ناشی از زمین خوردگی است و عوارض جانبی بعد از عمل این نوع شکستگی قادر هست منجر به ناتوانی جسمی و حتی مرگ فرد شود.
در بعضی از موارد، شکستگی ستون فقرات حتی در صورتی که زمین نخورده باشید، اتفاق می افتد و استخوان های ستون فقرات (مهره ها) قادر هستند تا حدی ضعیف شوند که مچاله می شوند و منجر به کمردرد، کم شدن قد و قوز می شوند.
آزمایش سنجش تراكم استخوان فعلاً برای تشخیص پوكی استخوان، دقیقترین روش است
آیا می توان پوكی استخوان را تشخیص داد؟
– معاینه جسمانی:
معاینه و سابقه ی پزشكی كمك میكند تا مشخص شود آیا در معرض پوكی استخوان هستید یا نه؟ پزشكتان می تواند به شما كمك كند تا برنامهی پیشگیری برای خود تعیین كنید.
– پرتوهای X و عكسهای رادیولوژی:
معمولاً برای تشخیص پوكی استخوان از رادیولوژی استفاده نمی شود، ولی بعضی وقت ها، هنگامی به دلایل دیگری عكس رادیولوژی گرفته می شود، پوكی استخوان را كه نسبتاً زیاد باشد هم در فرد مشخص می كنند.
– آزمایشهای سنجش تراكم استخوان
انجام این آزمایشها فعلاً برای تشخیص و پیگیری درمان پوكی استخوان، دقیقترین روش است. اطلاعات لازم را از پزشكتان بپرسید.
این آزمایش؛ معمولاً، 3 تا 5 سال یك بار تكرار می شوند تا روند پوكی استخوان و احتمالاً درمان آن مشخص شود. همراه این آزمایش برای بار اول، معمولاً یك سری آزمایشهای عمومی هم از فرد گرفته می شود تا از سلامتش اطمینان یابند.
به هر حال به یاد داشته داشته باشید كه تشخیص پوكی استخوان خیلی ساده نیست و در زیادتر موارد هنگامی تشخیص داده میشود كه فرد دچار شكستگی شده است. بر این اساس خوبترین راه، پیشگیری از بیماری پوكی استخوان است.
درمان پوکی استخوان
اکثر درمان هایی که برای پوکی استخوان انجام می شوند در پیشگیری از کم شدن تراکم استخوان و پیشگیری از شکستگی استخوان سودمند می باشند. بعضی از انواع پوکی استخوان با رژیم غذایی و تغییرات سبک زندگی قابل مدیریت می باشند.
سایر روش های درمانی استفاده از دارو بوده که می بایست توسط پزشک تجویز شود. این درمان ها قادر هستند شامل:
◊ ورزش هایی که سبب تقویت ماهیچه ها می شوند.
◊ ترک سیگار
◊ داروهای درمان پوکی استخوان همچون و همچنین بعضی از انواع هورمون ها
◊ تزریق داروهایی برای بانو ها که خطر شکستگی را کم شدن می دهند.
◊ اجتناب از استفاده الکل
◊ مکمل های شامل کلسیم و ویتامین
ترک استفاده سیگار یکی از راههای پیشگیری از پوکی استخوان است
پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان
سه عامل برای حفظ سلامت استخوان ها خیلی مهم می باشند، این عوامل شامل دریافت میزان مناسب کلسیم، دریافت میزان مناسب ویتامین D و ورزش با نظم هستند. روش های پیشگیری از پوکی استخوان و رعایت این سه عامل مهم شامل:
• دریافت کلسیم کافی، از دریافت میزان کافی کلسیم اطمینان حاصل کنید. بعضی از تحقیقات این میزان کافی را 1000 میلی گرم در روز برای اشخاص زیر 50 سال و 1200 میلی گرم در روز برای اشخاص بالای 50 سال است. این کلسیم را می گردد هم از راه مکمل و هم از راه بعضی از خوراکی ها تامین نمود.
• ویتامین D، از دریافت ویتامین D کافی اطمینان حاصل کنید. بعضی از تحقیقات میزان کافی ویتامین D را 400-800 IU در روز برای اشخاص زیر 50 سال و 800-1000 IU برای اشخاص بالای 50 سال است.
• ورزش، یکی دیگر از راههای حفظ سلامت استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان ورزش است. ورزش هایی همچون پیاده روی، بالا رفتن از پله، آرام دویدن، ورزش های راکتی و شنا سودمند می باشند.
• استفاده سویا، چراکه سویا شامل استروژن گیاهی که برای حفظ سلامت استخوان ها سودمند است، است.
منبع های:drfarkhani.ir
rastineh.ir
آخرین دیدگاه‌ها