آشنایی با سدیم والپروات؛ کاربردها، عوارض و نکته های کلیدی

• نام دارو: سدیم والپروات

• نام لاتین: Sodium Valproate

• نام تجاری: Depakine, Depakote, Orfiril

• رده دارویی: ضد تشنج، تثبیت‌کننده خلق

• اشکال دارویی: قرص، شربت، آمپول

• فروش دارو: با نسخه پزشک

• درمان صرع (انواع تشنج عمومی و کانونی)

• درمان اختلال دوقطبی (فاز مانیا)

• پیشگیری از میگرن

• درمان نوروپاتی دیابتی (در بعضی موارد)

• کنترل تشنج‌های ناشی از صدمه مغزی

• درمان بعضی اختلالات روانپزشکی مثل اسکیزوفرنی (در موارد ویژه)

• مدیریت علائم سندرم پای بی‌قرار (در بعضی موارد)

• درمان تشنج‌های ناشی از تب در کودکان

• کمک به کنترل رفتارهای پرخاشگرانه در بعضی اختلالات

• حساسیت شناخته‌شده به والپروات یا اجزای آن

• بیماری‌های کبدی فعال یا سابقه بیماری شدید کبدی

• اختلالات متابولیکی ویژه مثل کمبود آنزیم اوره چرخه‌ای

• سن بیمار

• نوع و شدت بیماری تحت درمان

• روش عکس العمل به نخستین مقدار مصرفی دارو

• سایر شرایط پزشکی بیمار

• دوز معمول برای بزرگسالان در درمان صرع: ۱۰-۱۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن روزانه، به‌صورت تقسیم‌شده

• دوز معمول برای کودکان: ۱۵-۳۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن روزانه

• در اختلال دوقطبی: آغاز با ۷۵۰ میلی‌گرم روزانه، تنظیم بر پایه جواب بیمار

• برای پیشگیری از میگرن: ۵۰۰-۱۰۰۰ میلی‌گرم روزانه

• دارو معمولاً با غذا استفاده شود تا عوارض گوارشی کم شدن یابد

• افزایش دوز می بایست تدریجی و تحت نظر پزشک باشد

• از قطع ناگهانی دارو خودداری نمایید

• در صورت فراموشی دوز، به محض یادآوری استفاده نمایید مگر اینکه نزدیک زمان دوز بعدی باشد

• از استفاده دوز دوبرابر برای جبران دوز فراموش‌شده خودداری نمایید

• سطح خونی دارو شاید نیاز به پایش دوره‌ای داشته باشد

• در بیماران با نارسایی کلیوی یا کبدی، دوز می بایست تنظیم شود

• استفاده شربت برای کودکان راحت‌تر است

• قرص‌ها را خرد ننماییدیا نجوید، مگر اینکه پزشک توصیه نموده باشد

• در صورت تجویز آمپول، فقط توسط کادر پزشکی تزریق شود

• برنامه زمانی با نظم برای استفاده دارو رعایت شود

• از استفاده الکل در حین درمان خودداری نمایید

• در صورت بروز علائم غیرعادی، فوراً به پزشک آگاهی دهید

• تهوع و استفراغ

• خواب‌آلودگی

• سرگیجه

• لرزش دست‌ها

• افزایش وزن

• ریزش مو (معمولاً موقتی)

• اسهال یا یبوست

• سردرد

• تغییرات خلقی

• کم شدن پلاکت‌های خون (ترومبوسیتوپنی)

• اختلالات کبدی

• پانکراتیت (نادر)

• افزایش سطح آمونیاک در خون

• عکس العمل‌های آلرژیک مثل راش پوستی

• ضعف و خستگی

• کم شدن تراکم استخوان در استفاده طولانی‌زمان

• اختلالات قاعدگی در زنان

• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (در بعضی زنان)

• کم شدن هوشیاری (نادر)

• تاری دید

• وزوز گوش

• ادم (تورم) اندام‌ها

• کم شدن سدیم خون (هیپوناترمی)

• نارسایی کبدی (نادر اما جدی)

• اختلالات خونی مثل کم‌خونی

• عکس العمل‌های حساسیتی شدید (نادر)

• افزایش اشتها

• بی‌خوابی یا خواب بیش از حد

• مشکلات حافظه یا تمرکز

نکته: در صورت مشاهده هر کدام از این علائم حتما به پرشک خود آگاهی دهید.

• آسپرین (افزایش خطر خونریزی)

• کاربامازپین (کم شدن سطح والپروات)

• فنی‌توئین (تغییر در سطح خونی هر دو دارو)

• لاموتریژین (افزایش خطر راش پوستی)

• وارفارین (افزایش اثر ضد انعقادی)

• داروهای ضدافسردگی SSRI (افزایش خطر تشنج)

• کلونازپام (افزایش تاثیرات آهسته‌بخشی)

• ریفامپیسین (کم شدن سطح والپروات)

• اریترومایسین (افزایش سطح والپروات)

• داروهای ضد روان‌پریشی (افزایش عوارض عصبی)

• متوترکسات (افزایش سمیت)

• داروهای ضد ویروس HIV (تغییر در متابولیسم)

• الکل (افزایش عوارض کبدی و خواب‌آلودگی)

نکته: برای پیشگیری از این تداخل، فهرست تمام داروهایی که استفاده می نمایید را در اختیار پزشکتان قرار دهید.

• حساسیت به داروهای دیگر: در صورت داشتن حساسیت به داروهای ضد تشنج یا سایر داروها، پزشک را مطلع نمایید.

• استفاده سدیم والپروات در دوران بارداری: شاید سبب نقص جنین شود؛ فقط در صورت ضرورت و تحت نظر پزشک استفاده شود.

• استفاده سدیم والپروات در دوران شیردهی: به مقدار کم در شیر مادر ترشح می‌شود؛ با پزشک مشورت نمایید.

• استفاده سدیم والپروات در سالمندان: نیاز به تنظیم دوز به علت کم شدن عملکرد کبد و کلیه.

• استفاده سدیم والپروات در کودکان: با احتیاط و تحت نظارت دقیق پزشک، به‌ویژه در کودکان زیر ۲ سال.

• افزایش سطح گابا (GABA) در مغز

• مهار کانال‌های سدیم وابسته به ولتاژ

• کم شدن فعالیت نورون‌های تحریکی

• تثبیت غشای عصبی

• تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی

• نگهداشتن در دمای اتاق (۱۵-۳۰ درجه سانتی‌گراد)

• دور از نور مستقیم و رطوبت

• دور از دسترس کودکان

• عدم نگهداشتن در یخچال مگر در موارد ویژه (مثل شربت)

• دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک استفاده نمایید

• آزمایشات دوره‌ای کبد و خون را انجام دهید

• از قطع ناگهانی دارو خودداری نمایید

• در صورت بروز علائم کبدی (زردی، تهوع شدید) فوراً به پزشک مراجعه نمایید

• از استفاده الکل پرهیز نمایید

• موقع رانندگی یا کار با ماشین‌آلات احتیاط نمایید

• زنان در سنین باروری از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنند

• رژیم غذایی متعادل داشته باشید تا افزایش وزن کنترل شود

مطلبی که مطالعه می‌نمایید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد؛ خود درمانی و تجویز دارو با تکیه بر این مطالب جایز نیست. برای استفاده دارو حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.