میتوان بیان کرد که هیچ چیز به اندازه کمبود خواب بر ادراک و عملکرد اشخاص اثر نمی گذارد. گرچه اکثر اشخاص از کمبود خواب های جزئی خود آگاه نیستند، اما این مشکل اثر بسیاری بر رفتار و مهارت های آنان خواهد گذاشت. از اینرو میتوان بیخوابی را مایه ویرانی زندگی اشخاص دانست.
اگر فکر می نمایید که شما هم از بیخوابی یا کم خوابی رنج می برید، خوبتر است از اصول اولیه این مشکل آگاه شوید. بیخوابی نوعی اختلال خواب است و با ناتوانی در به خواب رفتن یا در خواب ماندن برای یک زمان معین تعریف می گردد. گرچه گزارش های بیماران از مشکلات آنها در رابطه با خواب تقریباً با یکدیگر در ارتباط است، اما می بایست هرگونه ارتباط ژنتیکی مربوط با این مشکل بررسی شود.
نکته: بین مشکل داشتن در خوابیدن یا خواب ضعیف و بی کیفیت و مشکل بی خوابی بالینی تفاوت وجود دارد. در این نوشته قصد داریم به مورد دوم بپردازیم و عوامل پزشکی و درمان ها و راهکارهای آن را بررسی کنیم.
● عوامل دخیل در بیخوابی
▪ اختلالات احساسی: اختلالات احساسی اگر مورد درمان قرار نگیرد، قادر هست اثر خیلی نیرومندی بر زندگی بیمار داشته باشد. این اختلالات از راه تغییر و تبدیل های شیمیایی در بدن توانایی تغییر ادراک، مهارت های کنار آمدن و توانایی فرد برای خوابیدن را دارد. اکثریت افرادی که دچار بیخوابی پیوسته هستند، از مشکلات روانی مثل افسردگی، اختلال بیپولار، یا اضطراب نیز رنج می برند. این مشکل شاید برای بالا بودن میزان کورتیزول ـ یک هورمون استرس ـ باشد که عامل مهمی در اینگونه مشکلات و اختلالات روانی به شمار می رود و در اکثریت افرادی که از بیخوابی مزمن رنج می برند نیز دیده می گردد.
▪ بیماری های پزشکی: بیماری ها و مشکلات پزشکی که بر تنفس، کنترل حرکت یا فعالیت مغز اثر می گذارد، نیز شاید در بروز بیخوابی دخیل باشد. مشکلاتی مثل پارکینسون، آلزایمر، ADHD، یا بیماری های قلبی نیز می تواد نقش مهمی در توانایی فرد در خوابیدن داشته باشد.
▪ استفاده داروها: داروهایی که شامل محرک ها باشد نیز شاید عاملی برای بروز بیخوابی به حساب آید. داروهای ضد افسردگی هم جزء عوامل احتمالی بیخوابی است. به طور مشابه، سایر محرک ها مثل کافئین نیز قادر هست اثر شگرفی بر ناتوانی شما در خوابیدن داشته باشد. از اینرو خوبتر است از نوشیدن قهوه پس از یک ساعت از روز خودداری نمایید.
▪ افراط: اعتیاد به مواد مخدر عوارض جانبی خیلی بسیاری دارد. ناتوانی در خوابیدن میتواند یکی از تاثیرات قابل توجه اما کمتر جدی آن باشد. گرچه استفاده از مشروبات الکلی در حد کنترل شده تاثیری بر توانایی فرد برای خوابیدن نخواهد داشت، اما استفاده دیرهنگام و بیش ازاندازه این مواد قادر هست ساختار خواب را کمی پس از به خواب رفتن شما در هم شکسته و سبب بروز اختلالات دیگری مثل حبس نفس در خواب یا سندرم بی قراری پاها در خواب شود. کوکائین و بعضی داروهای مسکن نیز قادر هستند اختلالات مشابهی در خواب اشخاص به وجود آورد.
● درمان بیخوابی
▪ رفتار درمانی
از آنجا که زیادتر عوامل دخیل در بیخوابی از ناتوانی شما برای تمدد اعصاب ناشی می گردد، رفتار درمانی قادر هست نخستین روش درمانی برای این مشکل به شمار رود. در این روش درمانی به بیماران آموزش داده می گردد که چطور به موقعیت ریلکسیشن و تمدد اعصای دست یابند. اینگونه درمان ها در اکثر بیماران نتایج تاثیرگذار و ماندگاری از خود نشان داده است.
تمرکز رفتار درمانی شامل موارد زیر است:
▪ کنترل محرک: ایده این متد در یادآوری این حقیقت به بیمار است که تختخواب محل خوابیدن است. و به بیماران گفته می گردد که فقط زمانیکه آمادگی خوابیدن دارند به تختخواب خود بروند و اگر پس از زمان کوتاهی موفق به خوابیدن نشدند از روی آن بلند شوند. هر روز سر ساعت معینی از خواب بیدار شوند و از چرت زدن ها در طول روز اجتناب کنند.
▪ رفتار درمانی شناخت: این متد افکار منفی درمورد خواب را نهی می نماید.
ریلکسیشن عضلانی پیشرونده: در این متد به بیماران آموزش داده می گردد که چطور بدن و ذهن خود را برای استراحت آماده کنند.
● داروها
درمان های دارویی نیز قادر هستند خیلی تاثیرگذار باشند اما هیچگاه مشکل بیخوابی را از ریشه درمان نمی کنند و در تخفیف دادن علائم مشکل کمی نماید هستند. داروهای غیر تجویزی بسیاری برای بیخوابی وجود دارد اما برای داشته باشید که استفاده طولانی زمان از این داروها شاید اعتیاد آور باشد، ازاینرو قبل از شروه استفاده از هر نوع دارو حتماً با پزشک مشورت نمایید.
داروهای تجویزی که اساساً برای تقویت خواب ساخته شده اند داروهای مسکن خواب آور نامیده می شوند و گفته می گردد که عکس العمل های آلرژیک جدی در فرد ایجاد می نماید. داروهای آنتی هیستامین و مسکن های دیگر موجود در بازار نیز قادر هست به برطرف کردن این مشکل کمک نماید.
● خواب خوشی داشته باشید
عوامل دیگری نیز قادر هست در ایجاد بیخوابی دخیل باشد که در مراحل مختلف زندگی ایجاد می گردد. برای مثال بالا رفتن سن و پیری برای بروز بعضی تغیرات در هورمون های رشد که به خوابیدن ما کمک می کنند، قادر هست یکی از دلایل بیخوابی باشد. به طور کلی افرادی که در بعضی مراحل زندگی یا به طور پیوسته دچار این مشکل می شوند حتماً می بایست در پی درمان های پزشکی باشند.
برای درمان بیخوابی قادر هستید از مدیتیشن، ورزش، و تکنیک های ریلکسیشن استفاده نمایید تا این علائم در شما کمرنگ تر شود. می بایست به خود یاد بدهید که چطور ذهن و جسمتان را برای استراحت فراهم کنید تا بتوانید خوابی طولانی، باکیفیت و خوش داشته باشید.
منبع:mardoman.net
آخرین دیدگاه‌ها