آزمایش IGF-1؛ راهی برای تشخیص و درمان اختلالات رشد

این آزمایش میزان IGF-1 (صورتحساب رشد شبه انسولینی 1) را در خون شما اندازه گیری می نماید. IGF-1 هورمونی است که تاثیرات هورمون رشد (GH) را در بدن شما مدیریت می نماید. به طور مشترک، IGF-1 و GH رشد طبیعی استخوان ها و بافت ها را تقویت می کنند. سطح GH در خون در طول روز بسته به رژیم غذایی و سطح فعالیت شما نوسان دارد. اما سطح IGF-1 ثابت می ماند. بر این اساس، آزمایش IGF-1 یک روش سودمند برای تشخیص میزان طبیعی تولید GH در بدن شما است.

• صورتحساب رشد شبه انسولین 1 (Insulin-like Growth Factor 1)

• آزمون سوماتومدین C 

• خون

• یک متخصص مواظبت‌های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک، نمونه خون را از رگ بازوی شما می‌گیرد. بعد از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. شاید موقع ورود یا خروج سوزن کمی احساس سوزش نمایید. این کار معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.

• آزمایش خون خطری خیلی کم دارد. شاید در محل ورود سوزن کمی درد یا کبودی ایجاد شود، اما اکثر علائم به شتاب از بین می‌روند.

• ناشتایی: معمولاً نیاز به ناشتایی کامل (8 تا 12 ساعت) قبل از انجام آزمایش است. البته خوبتر است قبل از انجام آزمایش، با پزشک یا آزمایشگاه خود در مورد نیاز به ناشتا بودن و زمان آن مشورت نمایید، زیرا در بعضی موارد شاید ناشتایی کامل ضروری نباشد. 

اگر شما یا فرزندتان علائم اختلال GH را دارید، شاید پزشک شما آزمایش IGF-1 را تجویز نماید. 

علائم کمبود یا عدم حساسیت GH در کودکان عبارتند از:

• کم شدن شتاب رشد در مقایسه با کودکان هم سن

• قد کوتاه تر دست ها و پاها و وزن کمتر نسبت به کودکان همسن

• آلت تناسلی کوچک در مردان

• موهای نازک

• رشد ضعیف ناخن

• بزرگسالان مبتلا به کمبود GH شاید علائمی مثل خستگی و کم شدن تراکم استخوان و توده عضلانی داشته باشند. اما آزمایش IGF-1 برای بزرگسالان رایج نیست، زیرا سایر اختلالات به احتمال زیاد سبب ایجاد این علائم می شوند.

علائم افزایش GH (غول‌گرایی) در کودکان عبارتند از:

• رشد بیش از حد در مقایسه با کودکان هم سن

• سر بیش از حد بزرگ

• دست و پاهای بزرگتر از حد معمول

• چاقی خفیف تا متوسط

علائم افزایش GH (آکرومگالی) در بزرگسالان عبارتند از:

• صدای عمیق و درهم

• بزرگتر از ویژگی های معمولی صورت مثل لب ها، بینی و زبان

• تعریق زیاد و بوی بدن

• ضخیم شدن استخوان ها

• پوست درشت و چرب

• سیکل های قاعدگی نامنظم در زنان

• اختلال نعوظ در مردان

• داروها: بعضی داروها ممکن بر روی نتایج آزمایش اثر بگذارند. بر این اساس، قبل از انجام آزمایش، فهرستی از تمام داروهایی که استفاده می نمایید (از جمله داروهای گیاهی و مکمل ها) را به پزشک خود ارائه دهید.داروهایی که شاید بر IGF-1 تأثیر بگذارند: کورتیکواستروئیدها ، هورمون رشد، داروهای ضد تشنج ، داروهای ضد بارداری خوراکی ، داروهای تیروئیدی ، انسولین و داروهای ضد دیابت

• فعالیت بدنی: انجام فعالیت بدنی شدید قبل از آزمایش شاید بر سطح IGF-1 اثر بگذارد. خوبتر است قبل از آزمایش از انجام فعالیت های سنگین خودداری نمایید.

• استرس: استرس نیز قادر هست بر سطح هورمون ها اثر بگذارد. بر این اساس، سعی نمایید قبل از آزمایش آهسته باشید.

• اگر نتایج فرزند شما نشان دهنده سطح پایین‌تر از حد طبیعی IGF-1 باشد، احتمالاً به معنی کمبود یا مقاومت به هورمون رشد (GH) است. در کودکان، این شاید به علت یک اختلال ژنتیکی یا بیماری مغزی باشد. فرزند شما شاید از درمان با مکمل GH بهره‌مند شود. مکمل GH دارویی تزریقی است که شامل هورمون رشد انسانی تولید شده است. هنگامی که کمبود GH تشخیص داده شده و زود درمان شود، بعضی از کودکان شاید در سال اول درمان چند اینچ رشد کنند. بعضی دیگر کمتر و کندتر رشد می‌کنند، اما همچنان از درمان بهره‌مند می‌شوند.

• اگر نتایج شما نشان‌دهنده سطح پایین‌تر از حد طبیعی IGF-1 باشد، شاید به علت کم شدن طبیعی هورمون مرتبط با سن یا شرایط دیگری باشد. پزشک شما شاید برای کمک به تشخیص، آزمایش‌های زیادتری را درخواست نماید.

• سطح بالاتر از حد طبیعی IGF-1 شاید به معنای غول‌گرایی در کودکان یا آکرومگالی در بزرگسالان باشد. غول‌گرایی و آکرومگالی بیشتر ناشی از توموری در غده هیپوفیز، یک اندام کوچک در پایه مغز است که بسیاری از عملکردها از جمله رشد را کنترل می‌نماید. درمان تومور شاید شامل پرتودرمانی، جراحی و/یا دارو باشد. اگر این اختلال ناشی از تومور نبود، شاید شما یا فرزندتان به آزمایش‌های زیادتری نیاز داشته باشید.

1. برای چه سطح IGF-1 مهم است؟

سطح IGF-1 به عنوان یک نشانگر مهم برای ارزیابی عملکرد غده هیپوفیز و تولید هورمون رشد در نظر گرفته می‌شود. این هورمون نقش کلیدی در رشد، ترمیم بافت‌ها و متابولیسم دارد.

2. چه عواملی به جز بیماری می‌توانند بر سطح IGF-1 تأثیر بگذارند؟

علاوه بر بیماری‌ها، عوامل دیگری مثل سن، جنس، موقعیت تغذیه‌ای، سطح فعالیت بدنی، خواب، استرس و بعضی داروها نیز می‌توانند بر سطح IGF-1 تأثیرگذار باشند.

3. آیا می‌توان با تغییر سبک زندگی سطح IGF-1 را تنظیم نمود؟

در بعضی موارد، با تغییر سبک زندگی مثل بهبود تغذیه، افزایش فعالیت بدنی و مدیریت استرس می‌توان بر سطح IGF-1 تأثیر گذاشت. اما برای درمان بیماری‌های مرتبط با اختلال در سطح IGF-1، نیاز به درمان پزشکی است.

4. چه زمان طول می‌کشد تا نتیجه آزمایش IGF-1 آماده شود؟

زمان آماده شدن نتیجه آزمایش به نوع آزمایشگاه و روش‌های مورد استفاده بستگی دارد، اما معمولاً ظرف چند روز نتیجه آماده می‌شود. 

• سطح IGF-1 در طول زندگی تغییر می‌نماید. در دوران کودکی و نوجوانی به علت رشد سریع، سطح آن بالاتر است و با افزایش سن به تدریج کم شدن می‌یابد.

• پزشک شما شاید آزمایش‌های خون دیگری را برای کمک به تشخیص اختلال هورمون رشد تجویز نماید. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:

– آزمایش تحریک هورمون رشد (GH): برای تشخیص کمبود یا مقاومت به هورمون رشد استفاده می‌شود.

– آزمایش سرکوب هورمون رشد (GH): برای تشخیص افزایش هورمون رشد استفاده می‌شود.

– آزمایش IGBP-3: IGBP-3 پروتئینی است که حامل اصلی IGF-1 است. این آزمایش می‌تواند به تشخیص کمبود، مقاومت یا افزایش هورمون رشد کمک نماید.

این آزمایش‌ها به همراه آزمایش IGF-1 به پزشک شما کمک می‌کنند تا عکس کاملی از موقعیت هورمون رشد شما یا فرزندتان داشته باشد.

از اطلاعات موجود در این نوشته نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد تندرستی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.