آزمایش هلیکوباکتر پیلوری: گامی مهم برای تندرستی دستگاه گوارش

هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) یک نوع رایج باکتری است که پوشش داخلی معده و قسمت اول روده کوچک را آلوده می نماید. اکثر افرادی که به H. pylori مبتلا هستند هرگز علائمی ندارند. اما در بعضی اشخاص، این باکتری قادر هست سبب مشکلات گوارش شود. H. pylori شایع ترین دلیل زخم های معده است که زخم هایی هستند که عمدتاً در معده و قسمت بالای روده کوچک تشکیل می شوند. H. pylori همچنین قادر هست سبب گاستریت (التهاب و تحریک پوشش معده) شود. آزمایش برای باکتری قادر هست تشخیص دهد که آیا H. pylori سبب گاستریت یا سایر شرایطی که سبب سوء هاضمه پیوسته می شوند، می گردد. در این صورت، درمان قادر هست باکتری را از بین ببرد تا پوشش معده شما بهبود یابد.

• هلیکوباکتر پیلوری Helicobacter Pylori

• آنتی ژن مدفوع هلیکوباکتر پیلوری، آزمون تنفسی هلیکوباکتر پیلوری، آزمون تنفسی اوره، آزمون سریع اوره آز (RUT) برای هلیکوباکتر پیلوری، کشت هلیکوباکتر پیلوری

پوشش معده

• مدفوع

• نفس 

برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری، پزشک شما شاید یکی یا چند آزمایش را تجویز نماید:

آزمایش تنفسی (آزمایش اوره تنفسی)

• ابتدا، شما به داخل یک ظرف تنفس خواهید نمود تا نمونه ای از نفس خود را ارائه دهید.

سپس قرص یا مایعی شامل اوره را استفاده خواهید نمود. اوره یک محصول زائد طبیعی موجود در خون است. اوره مورد استفاده برای آزمایش شامل اتم های کربن ویژه است. اگر به H. pylori مبتلا هستید، باکتری اوره را به دی اکسید کربن تبدیل می نماید که شامل این اتم های کربن است. بدن شما دی اکسید کربن را در هوای بازدمی (تنفس بیرون) خلاص خواهد نمود.

چند دقیقه بعد از استفاده اوره، نمونه دیگری از نفس خود را ارائه خواهید داد.

• دو نمونه تنفسی آزمایش و با یکدیگر مقایسه خواهند شد. اگر در معده خود باکتری H. pylori دارید:

– اتم های کربن ویژه در اوره در نمونه دوم نفس شما ظاهر می شوند.

– نمونه دوم نفس شامل دی اکسید کربن زیادتری نسبت به نمونه اول خواهد بود.

آزمایش مدفوع

آزمایش آنتی ژن: رایج ترین نوع آزمایش برای H. pylori است. آنتی ژن ها نوعی پروتئین هستند. این آزمایش نمونه شما را برای آنتی ژن هایی که از H. pylori می آیند بررسی می نماید.

آزمایش PCR: نمونه شما را برای مواد ژنتیکی از H. pylori بررسی می نماید.

روش جمع آوری نمونه مدفوع:

• ارائه دهنده شما احتمالاً یک ظرف یا کیت با دستورالعمل روش جمع آوری نمونه مدفوع به شما ارائه خواهد داد. روش های مختلفی برای جمع آوری نمونه وجود دارد، بر این اساس دستورالعمل ها را با دقت دنبال نمایید. به طور کلی، شما می بایست:

– ظرف را با نام، تاریخ و زمان جمع آوری برچسب بزنید.

– طبق دستور نمونه مدفوع جمع آوری نمایید. این معمولاً شامل استفاده از یک ظرف پاکیزه و خشک یا کاغذ یا پلاستیک مخصوص قرار داده شده روی توالت برای گرفتن مدفوع است.

– اطمینان حاصل نمایید که مدفوع با هیچ ادرار، دستمال توالت یا آب از توالت مخلوط نشود.

– ظرف را محکم ببندید.

– دستان خود را با آب و صابون به خوبی بشویید.

– ظرف را طبق دستورالعمل برگردانید.

– اگر نمونه ای از پوشک جمع آوری می نمایید، دستورالعمل های خاصی برای استفاده از پلاستیک داخل پوشک پاکیزه دریافت خواهید نمود. در بعضی موارد، ارائه دهنده شاید از یک سواب برای برداشتن نمونه مدفوع از راست روده استفاده نماید.

آندوسکوپی

• شما روی یک میز معاینه دراز خواهید کشید.

• به شما دارویی داده می گردد تا شما را آهسته نماید و گلو را بی حس نماید تا درد احساس نکنید.

• ارائه دهنده شما یک لوله نازک (آندوسکوپ) را از دهان شما وارد معده شما خواهد نمود. • لوله دارای نور و دوربین است تا به ارائه دهنده شما اجازه دهد شما را معاینه نماید.

• ارائه دهنده شما شاید برای برداشتن نمونه های کوچک بافت، بیوپسی انجام دهد. • بافت به آزمایشگاه ارسال می گردد تا برای H. pylori و سایر شرایطی که شاید سبب علائم شوند، آزمایش شود.

• بعد از عمل، یک یا دو ساعت استراحت خواهید نمود تا دارو اثر خود را از دست بدهد.

• خطر شناخته شده ای برای انجام آزمایش تنفسی یا مدفوع وجود ندارد.

• در طول آندوسکوپی، شاید موقع وارد کردن آندوسکوپ احساس ناراحتی نمایید، اما عوارض جدی نادر است. خطر خیلی کمی برای پارگی روده شما وجود دارد. اگر بیوپسی داشته باشید، خطر کمی برای خونریزی در جایی که نمونه برداشته شده است وجود دارد. اما معمولاً به خودی خود متوقف می گردد. 

• معمولاً توصیه می‌شود قبل از انجام آزمایش تنفسی یا آزمایش مدفوع، به زمان حداقل 8 ساعت چیزی نخورید و ننوشید (به جز آب). بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.

• استرس می‌تواند بر نتایج بعضی از آزمایش‌ها، مثل آزمایش تنفسی تأثیر بگذارد. سعی نمایید قبل از انجام آزمایش آهسته باشید.

• اگر آندوسکوپی انجام می‌دهید، معمولاً از شما خواسته می‌شود که چند ساعت قبل از عمل چیزی نخورید و ننوشید.

اگر علائم گاستریت یا زخم دارید، شاید به آزمایش H. pylori نیاز داشته باشید. این شرایط بیشتر توسط باکتری H. pylori ایجاد می شوند. علائم شاید شامل موارد زیر باشد:

• درد در قسمت بالای شکم (شکم)

• نفخ (احساس پری یا تورم در شکم شما)

• احساس زود پر شدن موقع خوردن غذا

• حالت تهوع و استفراغ

• آروغ زدن یا بلعیدن

• کم شدن اشتها

• کم شدن وزن

گاستریت قادر هست منجر به زخم شود که یک بیماری جدی تر است. اگر عوارض ایجاد نمایید، علائم زخم قادر هست شدید شود. اگر علائم زیر را دارید، فوراً کمک پزشکی دریافت نمایید:

• علائم خونریزی معده که شامل موارد زیر است:

• مدفوع سیاه یا قیری

• خون قرمز در استفراغ یا استفراغ به رنگ قهوه ای

• درد ناگهانی، شدید یا شدید شکم که از بین نمی رود

• سرگیجه یا غش کردن

• ضربان سریع (ضربان قلب) یا سایر علائم شوک

• احتمال یا بدتر شدن علائم شما اگر قبلاً می دانید که زخم دارید.

اگر برای عفونت H. pylori درمان شده اید، شاید برای بررسی اینکه آیا درمان برای خلاص شدن از تمام باکتری ها مؤثر بوده است، نیاز به آزمایش داشته باشید. اگر H. pylori در بدن شما باقی بماند، قادر هست رشد نماید و دوباره سبب علائم شود.

• بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باکتری هلیکوباکتر پیلوری را از بین ببرند یا رشد آن را مهار کنند. بر این اساس، اگر اخیراً آنتی‌بیوتیک استفاده نموده‌اید، شاید نتیجه آزمایش شما منفی کاذب شود.

• این داروها اسید معده را کم شدن می‌دهند و می‌توانند بر رشد باکتری هلیکوباکتر پیلوری تأثیر بگذارند و نتایج آزمایش را تغییر دهند.

• ترکیبات شامل بیسموت که بیشتر برای درمان زخم معده استفاده می‌شوند، می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.

• این داروها نیز می‌توانند اسید معده را کم شدن دهند و بر رشد باکتری تأثیر بگذارند.

• استفاده بعضی مواد غذایی، مثل محصولات لبنی، می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.

• وجود عفونت‌های دیگر در بدن می‌تواند بر نتایج آزمایش هلیکوباکتر پیلوری تأثیر بگذارد.

• نتیجه منفی (نرمال) : یک نتیجه منفی (نرمال) آزمایش H. pylori به این معنی است که احتمالاً به عفونت H. pylori مبتلا نیستید. ارائه دهنده شما شاید برای یافتن دلیل علائم خود، آزمایش های زیادتری را تجویز نماید.

• نتیجه مثبت : یک نتیجه مثبت به این معنی است که شما به عفونت H. pylori مبتلا هستید. ارائه دهنده شما معمولاً یکی یا چند آنتی بیوتیک برای درمان عفونت تجویز می نماید. شما معمولاً برای تسکین علائم خود و کمک به بهبود معده خود، داروهای دیگری نیز استفاده خواهید نمود. بعد از پایان درمان، ارائه دهنده شما شاید آزمایش های تکرار را برای اطمینان از از بین رفتن تمام باکتری های H. pylori سفارش دهد.

1. برای چه انجام آزمایش هلیکوباکتر پیلوری مهم است؟

این باکتری عامل بسیاری از بیماری‌های گوارشی مثل زخم معده و دوازدهه، گاستریت و حتی بعضی سرطان‌ها است. با تشخیص دقیق، می‌توان درمان مناسب و تاثیرگذار را برای از بین بردن باکتری و بهبود علائم انجام داد.

درمان به موقع از بروز عوارض جدی مثل خونریزی گوارشی و سرطان معده پیشگیری می‌نماید.

2. چه زمان طول می‌کشد تا نتیجه آزمایش مشخص شود؟

بسته به نوع آزمایش و آزمایشگاه، زمان اعلام نتیجه متفاوت است. معمولاً چند روز تا یک هفته طول می‌کشد.

3. آیا آزمایش هلیکوباکتر پیلوری دردناک است؟

آزمایش خون و تنفسی اوره بدون درد هستند. آندوسکوپی شاید کمی ناراحتی ایجاد نماید.

4. آیا می‌توان عفونت هلیکوباکتر پیلوری را درمان نمود؟

بله، با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر داروها می‌توان این عفونت را درمان نمود.

• تشخیص و درمان زودهنگام عفونت هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند از بروز عوارض جدی پیشگیری نماید.

• بعد از تمام کردن دوره درمان، انجام آزمایش مجدد برای اطمینان از ریشه کنی کامل باکتری ضروری است.

• همیشه به محدوده مرجع ذکر شده در گزارش آزمایشگاه خود توجه نمایید، زیرا این محدوده شاید در آزمایشگاه‌های مختلف کمی متفاوت باشد.

• تفسیر نتایج آزمایش می بایست توسط پزشک انجام شود، زیرا عوامل مختلفی مثل علائم بیمار، سابقه پزشکی و سایر آزمایش‌ها در تشخیص نهایی نقش دارند.

• بعضی وقت ها، عوامل دیگری مثل عفونت‌های دیگر یا اختلالات خود ایمنی می‌توانند سبب افزایش سطح آنتی‌بادی‌های هلیکوباکتر پیلوری شوند و نتیجه آزمایش را مثبت کاذب نشان دهند.

از اطلاعات موجود در این نوشته نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد تندرستی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.