برای چه کبد شما درد می نماید؟ علل، علائم و راه حل

درد کبد را به سختی میتوان تعیین نمود زیرا کبد گیرنده های درد ندارد

درد کبد؛ رنج خاموشی که می بایست فریاد بزند! 

کبد یکی از بزرگترین و حیاتی ترین اندام های بدن شماست که صدها عملکرد ضروری را انجام می دهد، از جمله دفع مواد زائد از خون، فیلتر کردن مواد شیمیایی از داروها، الکل و غذا و ذخیره مواد مقوی.

درد کبد را به سختی میتوان تعیین نمود زیرا کبد گیرنده های درد ندارد. اما اگر درد کبد را تجربه می نمایید، شاید در اطراف شکم و کمر خود احساس درد نمایید. هنگامی که کبد ملتهب، صدمه دیده یا تحت اثر بیماری کبد قرار می گیرد، به بافت محافظ اطراف (که به کپسول گلیسون معروف است) فشار وارد می نماید. این بافت پر از اعصاب حساس به درد است که به مغز شما سیگنال می دهد که شاید مشکلی در کبد شما وجود داشته باشد.

درد کبد در سمت راست بالای شکم نزدیک قفسه سینه احساس می گردد

درد کبد در چه ناحیه ای احساس می گردد و چه حسی دارد؟

کبد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زیر دنده ها و پایین دیافراگم قرار گرفته است. شما بیشتر درد کبد را در سمت راست بالای شکم، نزدیک قفسه سینه احساس خواهید نمود. بعضی وقت ها، مشکلات کبد سبب درد در نواحی دیگر بدن مثل شانه ها، پشت و معده می گردد. احساس درد کبد از فردی به فرد دیگر بسته به دلیل آن قادر هست متفاوت باشد. با این حال، اکثر اشخاص بیشتر یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه می کنند:

• درد مبهم و پیوسته در قسمت بالایی شکم

• احساس پری یا نفخ

• دردهای تیز و تیرکشنده که می آیند و می روند

• حساسیت به لمس در قسمت بالایی شکم

اگر درد کبد شما ناشی از یک بیماری زمینه ای کبد باشد، شاید علائم دیگری همراه با درد را تجربه نمایید. علائم بیماری کبد قادر هست شامل موارد زیر باشد: 

• خستگی

• زردی پوست و چشم (یرقان)

• خارش پوست

• ادرار تیره

• خشکی دهان

• اسهال

• تهوع

• از دست دادن اشتها

• کم شدن وزن ناخواسته

• گرفتگی عضلات

نشانه های درد کبد

علل درد کبد

دلایل متعددی قادر هستند سبب درد کبد شوند. هر یک از شرایط زیر شاید مجموعه ای منحصر به فرد از علائم را به همراه داشته باشد که علاوه بر درد شکم یا کمر، شاید آنها را تجربه نمایید.

هپاتیت

هپاتیت زمانی ایجاد می گردد که کبد شما ملتهب شود. عفونت های ویروسی بیشتر سبب التهاب می شوند، اما بعضی داروها و استفاده زیاد الکل نیز قادر هستند سبب التهاب کبد شوند. درد کبد ناشی از هپاتیت معمولاً به صورت درد مبهم یا ناراحتی در قسمت بالایی سمت راست شکم احساس می گردد. علائم دیگر شاید شامل موارد زیر باشد:

• ادرار تیره

• مدفوع به رنگ روشن

• یرقان

• خستگی

• درد مفاصل

• تهوع و استفراغ

سیروز

سیروز یک بیماری مزمن و پیشرونده است که سبب ایجاد زخم و صدمه دائمی کبد می گردد. استفاده طولانی زمان الکل یا سایر بیماری های کبد (مثلاً هپاتیت) قادر هست منجر به سیروز شود. متأسفانه، اشخاص مبتلا به سیروز بیشتر تا زمانی که کبد به شدت صدمه نبیند، هیچ علائمی ندارند. هنگامی که علائم ایجاد می شوند، شاید شامل موارد زیر باشند: 

• درد خفیف در قسمت بالایی سمت راست شکم

• خستگی

• خارش پوست

• کم شدن وزن ناخواسته

• گرفتگی و ضعف عضلانی

• از دست دادن اشتها

بیماری های کبدی که سبب درد می شوند

بسیاری از بیماری های کبدی قادر هستند سبب درد شوند. هر بیماری علاوه بر درد شکم یا کمر، شاید مجموعه ای منحصر به فرد از علائم دیگر را نیز به همراه داشته باشد.

بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب زمانی رخ می دهد که چربی اضافی در سلول های کبد انباشته شود. اگرچه کبد شامل مقدار کمی چربی است، اما اگر بیش از 5 تا 10 درصد وزن آن چربی باشد، شاید دچار بیماری کبد چرب شده باشید. این موقعیت سبب تورم و صدمه کبد می گردد.

حدود یک سوم از اشخاص مبتلا به بیماری کبد چرب، احساس درد کبد را به صورت درد خفیف یا احساس پری در قسمت بالایی سمت راست شکم گزارش می دهند. بعضی دیگر از دردهای تیز و پیوسته در ناحیه شکایت می کنند که خواب آنها را مختل می نماید. دیگر علائم بیماری کبد چرب شاید شامل موارد زیر باشد:

• خستگی

• ضعف

• از دست دادن اشتها

• یرقان

• تجمع مایع در پاها و شکم

• سرطان کبد

سالانه حدود 36000 نفر در ایالات متحده به سرطان کبد مبتلا می شوند. اگرچه این بیماری همیشه در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی نماید، اما با پیشرفت بیماری شاید در قسمت بالایی سمت راست شکم احساس ناراحتی نمایید. سایر علائم شاید شامل موارد زیر باشد: 

• بزرگ شدن شکم

• توده سخت در سمت راست، زیر قفسه سینه (جایی که کبد قرار دارد)

• درد شانه یا کمر

• یرقان

• از دست دادن اشتها

• انسداد مجرای صفراوی

• انسداد مجرای صفراوی زمانی رخ می دهد که لوله هایی (مجراها) که صفرا را از کبد به کیسه صفرا و روده کوچک حمل می کنند، مسدود شوند. این قادر هست منجر به درد کبد شود که احساس درد عمیق و تیر کشنده در قسمت بالایی سمت راست شکم ایجاد می نماید. سایر علائم انسداد مجرای صفراوی شاید شامل موارد زیر باشد: 

• ادرار تیره

• تب

• خارش

• تهوع و استفراغ

• یرقان

آبسه و کیست کبد

بسیاری از بیماری های کبدی علاوه بر درد، علائم دیگری نیز به همراه دارند. در ادامه به بعضی دیگر از بیماری های کبدی که قادر هستند سبب درد شوند، اشاره می نماییم:

آبسه کبد : آبسه کبد، تجمع چرک در داخل کبد است. شاید به علت عفونت باکتریایی یا انگلی یا صدمه به کبد، دچار آبسه شوید که قادر هست منجر به درد شدید کبد یا درد کل شکم شود. علائم اضافی آبسه کبد شاید شامل موارد زیر باشد:  

• تب

• از دست دادن اشتها

• ضعف

• تهوع و استفراغ

• درد شانه راست

کیست های کبد: کیست های کبد کیسه های پر از مایعی هستند که قادر هستند در داخل کبد ایجاد شوند. اکثر اشخاص علائمی از کیست کبد را تجربه نمی کنند، اما اگر این کیسه ها از دید اندازه یا تعداد زیاد شوند، شاید علائم زیر را ایجاد کنند:

• تنگی نفس

• سوء هاضمه

• نفخ یا تورم شکم ( آسیت)

• خونریزی داخلی – اگرچه نادر است

دلایل متعددی قادر هستند سبب درد کبد شوند

عوامل خطر برای مشکلات کبد

در بعضی موارد، درد کبد شاید علامتی از یک مشکل عمیق تر کبد باشد. بعضی از عوامل خطر ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی قادر هستند احتمال ابتلا به بیماری کبد را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از: 

• استفاده مزمن و بیش از حد الکل

• سابقه هپاتیت ویروسی

• چاقی

• دیابت نوع 2

• سابقه خانوادگی بیماری کبد

• استفاده مواد مخدر تزریقی

• قرار گرفتن در معرض مواد سمی که قادر هست به کبد صدمه برساند (مثل آفت کش ها)

• سیگار کشیدن

چه زمانی به پزشک مراجعه نمایید؟

اگر درد پیوسته یا مکرر در قسمت بالایی سمت راست شکم را تجربه کردید، مهم است که به پزشک مراجعه نمایید، زیرا این شاید نشانه ای از یک مشکل زمینه ای کبد باشد. اگر درد کبد همراه با علائم دیگری مثل موارد زیر را تجربه کردید، در پی مواظبت های پزشکی فوری باشید:  

• زردی پوست و چشم بدون علت مشخص

• خستگی مزمن و ضعف

• تغییر در رنگ ادرار یا مدفوع (به عنوان مثال، ادرار تیره، مدفوع روشن)

• تهوع و استفراغ پیوسته

• تورم یا نفخ شکم

در بعضی موارد، درد کبد قادر هست شدید باشد و نیاز به مواظبت های پزشکی اورژانسی داشته باشد. اگر علائم زیر را تجربه کردید، مراجعه به اورژانس یا بخش مواظبت های ویژه ضروری است:

• درد ناگهانی و شدید کبد یا دردی که به کمر یا شانه شما تیر می کشد.

• غش یا گیجی

• استفراغ خون یا دفع مدفوع قیری رنگ

• تب بالا همراه با یرقان

• مشکل در تنفس

استفاده مزمن و بیش از حد الکل یکی از عوامل خطر درد کبد است

چطور درد کبد را درمان کنیم؟

درمان درد کبد به دلیل اصلی درد شما بستگی دارد. مدیریت بیماری هایی مثل هپاتیت ویروسی، بیماری کبد چرب، سیروز یا سرطان کبد شاید شامل استفاده دارو، اعمال تغییرات در سبک زندگی یا تلاش برای مداخلات جراحی باشد.

از آنجایی که اکثر بیماری های کبد مزمن و پیشرونده هستند، درمان بر نماید کردن پیشرفت بیماری، پیشگیری از صدمه زیادتر به کبد و مدیریت علائم متمرکز است. پزشک شما شاید برای حمایت از سلامت کبد، تغییراتی در سبک زندگی را توصیه نماید، از جمله: 

• داشتن یک رژیم غذایی متعادل و محدود کردن استفاده غذاهای پر نمک، شکر و چربی

• شرکت در فعالیت بدنی با نظم یا تحرک در طول هفته

• نوشیدن آب زیاد

• اجتناب از الکل

پزشک شما همچنین شاید برای مدیریت درد کبد، داروهای بدون نسخه (OTC) یا نسخه ای را توصیه نماید. بعضی از داروها قادر هستند به کبد صدمه برسانند، بر این اساس مهم است قبل از استفاده دارو برای درد کبد با پزشک صحبت نمایید.

اگر پزشک استفاده دارو را برای شما تایید نمود، استامینوفن (تیلنول) یک داروی مسکن بدون نسخه است که برای اشخاص مبتلا به بیماری کبد در صورت استفاده به مقدار کم (حداکثر 2 گرم در روز) بی خطر است. داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن (موتروین) قادر هستند به کبد صدمه برسانند، بر این اساس اگر بیماری کبد دارید خوبتر است از این داروها اجتناب نمایید.

بعضی وقت ها، درد کبد با داروهای بدون نسخه بهبود نمی یابد. در چنین مواردی، پزشک شما شاید داروهای تجویزی زیر را توصیه نماید:

• گاباپنتین (Horizant)

• پره گابالین (Lyrica)

• اکسی کدون (اکسی‌کنتین)

درمان درد کبد به دلیل اصلی درد شما بستگی دارد

سوالات متداول در خصوص درد کبد

1. چه آزمایشاتی برای تشخیص دلیل درد کبد انجام می گردد؟

پزشک شما شاید برای تشخیص دلیل درد کبد، آزمایشات مختلفی را تجویز نماید. این آزمایشات شاید شامل موارد زیر باشد: آزمایش خون برای بررسی عملکرد کبد ، سونوگرافی کبد ، سی تی اسکن یا MRI کبد و بیوپسی کبد

2. درمان درد کبد چطور است؟

درمان درد کبد به دلیل آن بستگی دارد. اگر درد کبد ناشی از یک بیماری زمینه ای مثل هپاتیت یا سیروز باشد، درمان این بیماری قادر هست به کم شدن درد کمک نماید. سایر درمان های درد کبد شاید شامل موارد زیر باشد:

– داروهای مسکن بدون نسخه مثل استامینوفن (تیلنول)

– داروهای مسکن تجویزی مثل داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) یا داروهای ضد درد نارکوتیک

– کمپرس گرم یا سرد

– طب سوزنی

3. آیا قادر هستم داروهای مسکن بدون نسخه برای درد کبد استفاده کنم؟

بله، قادر هستید داروهای مسکن بدون نسخه مثل استامینوفن (تیلنول) را برای درد کبد استفاده نمایید. با این حال، مهم است که قبل از استفاده هر گونه دارو با پزشک خود صحبت نمایید، به خصوص اگر بیماری کبد دارید. بعضی از داروها قادر هستند به کبد صدمه برسانند.

4. آیا درد کبد همیشه نشانه یک بیماری جدی است؟

خیر، درد کبد همیشه نشانه یک بیماری جدی نیست. در بعضی موارد، شاید ناشی از چیزی جزئی مثل سوء هاضمه یا گاز باشد. با این حال، اگر درد کبد دارید، به خصوص اگر با علائم دیگری همراه باشد، مهم است که به پزشک مراجعه نمایید تا دلیل آن را مشخص نماید.

5. آیا قادر هستم با وجود درد کبد الکل استفاده کنم؟

خیر، اگر درد کبد دارید نباید الکل استفاده نمایید. الکل قادر هست به کبد صدمه برساند و درد شما را بدتر نماید.

مرور کلی

اگر در قسمت بالایی سمت راست شکم و درست زیر قفسه سینه احساس درد می نمایید، شاید این درد ناشی از کبد باشد. علل شایع درد کبد عبارتند از هپاتیت، سیروز، بیماری کبد چرب، سرطان کبد، انسداد مجرای صفراوی و آبسه یا کیست کبد.

در صورت داشتن درد پیوسته کبد و سایر علائم مشکلات کبدی مثل یرقان، خستگی مزمن یا کم شدن وزن بدون علت، به پزشک مراجعه نمایید. پزشک شما قادر هست به شما در درک دلیل درد کبد و ایجاد یک برنامه درمانی برای بهبود علائم و پیشگیری یا نماید کردن پیشرفت بیماری کبد کمک نماید.

منبع : بیتوته