لکنت زبان چیست و روش های درمان لکنت زبان کودکان در خانه

درمان لکنت زبان کودکان در خانه

درمان لکنت زبان کودکان

لکنت زبان چیست؟

گرفتگی زبان قادر هست بعد از ترس شدید، از دست دادن یکی از عزیزان کودک، تولد یک فرزند دیگر یا حادثه ای نامشخص بروز نماید. با اینکه گرفتگی زبان کودکان پس این حادثه دیده شده است هنوز ثابت نشده است که ترس دلیل لکنت زبان کودکان است و این اشتباه است که ترس را دلیل آن بدانیم.

لکنت زبان یا ناروانی گفتار، اختلالی است در الگوی معمول سخن گفتن. لکنت انواع متفاوتی دارد. در یکی از انواع آن، فردِ دچار لکنت شاید یک صدا یا هجا را، به ویژه در ابتدای واژه، تکرار نماید. مثل: «ما- ما- مار». لکنت قادر هست خود را به شکل ممتد کردن یک صدا مثل «سسسسسیر» نشان بدهد. گاهی لکنت زبان باعث قطع سخن یا از‌قلم افتادن یک صدا می گردد. همچنین گاهی لکنت خود را با تکرار وقفه در میان سخن با صداهایی مثل: «آ…» یا «ام…» نشان می دهد.

شاید هر کس در هر سنی دچار لکنت زبان شود. اما بیشترین شیوع لکنت در میان کودکانی است که درحال یادگیری جمله سازی با کمک واژه ها هستند. در‌این میان، پسرها زیادتر از دخترها دچار لکنت می شوند. ناروانیِ گفتاریِ معمول بیشتر بین 18 تا 24 ماهگی آغاز می گردد و احتمال دارد تا 5 سالگی کودک بروز و افول داشته باشد.

درمورد یک نفر از هر پنج کودک، شدت ناروانی گفتار در یک زمان به اندازه ای می رسد که باعث نگرانی پدر و مادر خواهد شد. از هر 20 کودک یکی دچار لکنت طولانی تر از 6 ماه می گردد. اینکه لکنت یک کودک در این لحظه شدت دارد و یا اینکه زیادتر از 6 ماه طول کشیده است، الزاما به این معنی نیست که لکنت در تمام عمر برای او مشکل ساز خواهد بود. اگر در برخورد با لکنت بدانید در پی چه مواردی باشید و چطور به لکنت فرزندتان جواب بدهید، مانعی قابل توجه بر سر شدت یافتن یا دوام آن خواهید بود.

لکنت زبان در کودکان 6 ساله

سن ایجاد لکنت زبان

سن آغاز لکنت زبان از 3 تا 6 سالگی است. به ندرت در سن بالای 6 تا 12 سال مشاهده شده است. در سنین بزرگسالی به ندرت در افرادی که در کودکی لکنت داشته اند با بروز شوکی ایجاد شود.

علائم لکنت زبان در کودکان

تکرار واژه ها یا جملات

کشیده گویی

مکث یا به میان اندازی باشد.

▪ ساختارهای ساده دستوری را به کار می بردند. 

▪ اشتباهات دستوری زیادتری داشتند. 

▪ اشتباهات زیادتری در تولید اصوات داشتند.

▪ در مقایسه با کودکان سالم ۲ ماه تأخیر رشد کلامی داشتند.

عوارض لکنت زبان در کودکان 

لکنت زبان عوارض روان شناختی برای فرد دارد. فرد دچار اضطراب، گوشه گیری و استرس و … می گردد.

روش های درمان لکنت زبان در کودکان

دلیل لکنت زبان کودکان چیست؟

گذرگاه های عصبی مختلف در مغز کودکان برای روان صحبت کردن، می بایست رشد کنند و با هم در تعامل باشند. اگر این تعامل به خوبی صورت نگیرد فرد دچار لکنت زبان می گردد. دلیل لکنت زبان عبارتند از :

مسائل ژنتیکی

سکته و صدمه های مغزی در بزرگسالی

ضربات واردشده به سر

فشارهای احساسی و عصبی

عوامل مؤثر در بروز لکنت زبان کودکان

از جمله عوامل مهم بروز لکنت زبان میتوان به چند دلیل عمده زیر اشاره نمود:

عوامل ژنتیکی و عصب شناسی :

تحقیقات گروهی از متخصصین گفتار درماین نشان می دهد که کودکانی که خانواده هائی با سابقه اختلالات گفتاری، ناروانی در صحبت و لکنت هستند، زیادتر احتمال دارد که دچار نقض سیستم گویائی شوند. براساس این تحقیق ها، فرد مبتلا به لکنت زبان از دید ژنتیکی با شخص سالم متفاوت است.

عوامل بیولوژیک:

از آنجائی که سلامت مغز در گفتار و کلام کودک از ارزش ویژهای برخوردار است، لذا هر گونه فشار، صدمه، ضربه و صدمه ای به مغز قادر هست عوارض گوناگونی در برداشته باشد. از جمله؛ فشارها و صدمه های موقع زایمان، نرسیدن اکسیژن به نوزاد موقع تولد، صدمه های مغزی، صرع، بیماری های عفونی مغز که منجر به اختلال سیستم گویائی در مغز شوند قادر هست منجر به بروز لکنت زبان در کودک شوند.

عوامل محیطی :

در بعضی موارد متأسفانه والدین، مربیان و اعضاء خانواده کارهائی می کنند که مانع از سخن گفتن عادی کودک می گردد و او را به عجولانه صحبت کردن و اشتباهات گفتاری وا می دارد. برای مثال، قطع کردن نابه جای کلام کودک، انتقادهای بیش از اندازه از صحبت های کودک، اصلاح گفتار کودک (تلفظ صداها، واژه ها و جملات)، کامل کردن جملات کودک، شتاب زده صحبت کردن با کودک، تأکید بیش از اندازه به کودک باری تند حرف زدن، فشارهای انضباطی شدید توقعات بیش از حد توان کودک، تجربیات ناگوار زندگی، اضطراب شدید مادر و….

عوامل روانشناختی :

بدیهی است هر کودکی دارای توانائی ها، استعدادها، ویژگی ها و خصوصیات رفتاری خاصی است که او را از سایر کودکان متمایز می نماید. هیجانات، احساسات تنش ها، ضربه های عاطفی و… همگی از جمله عوامل روانی گوناگونی هستند که قادر هستند تأثیراتی منفی بر گویش و کلام گذارند.

عوارض لکنت زبان کودکان

برای لکنت زبان بچه ها چه می بایست نمود؟

رفتار و شیوه برخورد والدین و اطرافیان با فرد دچار لکنت زبان را کم شدن می دهد.

محیطی آهسته و بدون فشار برای صحبت کردن کودک نمایید.

با کودکتان آهسته صحبت نمایید.

کودک را به حرف زدن میان جمع خانواده تشویق نمایید و به او بگویید دقیق به صحبت دیگران گوش دهد.

در خصوص موضوعات مختلف و آشنا برای کودک مثل آشپزی، بازی کردن، رفتن به پیش دبستانی، کتاب های داستانی اش و… برای کودک صحبت نمایید.

صحبت کردن کودک را متوقف ننماییدو از وی انتقاد نکنید.

برای هم کلامی با کودک مبتلا به لکنت زبان نکته های زیر را رعایت نمایید:

از تکمیل کردن جملات آنها بپرهیزید.

به او فرصت بدهید و به هیچ وجه وسط حرفش نپرید.

نگویید سریعتر یا آهسته تر حرف بزند.

با او ارتباط چشمی داشته باشید و با علاقه صحبت هایش را پیگیری نمایید.

با او آهسته و شمرده صحبت نمایید.

از عبارات کوتاه و ساده استفاده نمایید.

تند و سریع حرف نزنید زیرا اینگونه او را آشفته و گیج می نمایید.

مطمئن بشوید که حرف شما را فهمیده است و منتظر جواب و عکس العمل او باشید.

برای لکنت زبان کودک چه کنیم ؟

روش های درمان لکنت زبان در کودکان

لکنت زبان معمولا در میان کودکان رونق دارد و بعضی کودکان قبل از ورود به مدرسه دچار این اختلال می شوند اما با پشت سر گذاشتن دوران کودکی خود به خود درمان می شوند. بعضی از این کودکان اما این اختلال را با خود به بزرگ سالی می برند. درمان لکنت زبان با رشد کودک و افزایش سن مشکل می گردد بر این اساس این مشکل می بایست در کودکی پیگیری گردد.

برای درمان لکنت زبان کودکان، خوشبختانه روش‌های مختلفی را می‌توان با توجه به ویژگی‌های هر کودکی به کار برد. اگر کودک شما دچار لکنت زبان است، می بایست هر چه زودتر برای درمان اقدام نمایید. لکنت زبان با گذشت زمان بهبود نیافته و شاید تبدیل به دیگر اختلالات اضطرابی شود. در ادامه به بعضی از روش‌های درمانی اشاره نموده‌ایم:

گفتار درمانی

گفتار درمانی مانع از تبدیل لکنت به یک معضل می گردد. پس اگر کودکی دارید که تازه علائم لکنت در او پدیدار شده و یا خودتان به طراوت مبتلا به لکنت شده اید حتما به یک پاتولوژیست گفتار مراجعه نمایید. لکنت متغییر است و شماری از جایگاه ها وجود دارند که هر فردی که آن ها را تجربه نماید روانی گفتارش افزایش می یابد.

روش خود درمان گری

این روش که در واقع قادر هست نوعی روش رفتار درمانی نیز تلقی شود، بر این پایه استوار است که فرد لکنتی با انگیزه قوی و ایجاد تغییرات لازم در زمینه بازخوردها و نگرش هایش نسبت به لکنت خود، با برنامه‌ای با نظم، مشخص و بطور جدی و مصمم تلاش نماید که اختلال گویایی خود را اصلاح نماید.

با این روش درمان لکنت زبان کودکان درخانه انجام می گردد. روش خود درمان گری، فرد مبتلا به لکنت زبان در خود انگیزه هایی ایجاد می نماید و از این راه در او تغییراتی ایجاد می گردد. بیمار با برنامه با نظم سعی در حل لکنت زبان خود می نماید. این روش در کودکانی که سن بالاتری دارند، کاربرد دارد.

درمان لکنت زبان با دارو درمانی

اگر تشخیص داده شود که دلیل لکنت زبان، تنش‌ها و اضطراب و هیجانات عاطفی در کودک است برای او داروهای آهسته بخش تجویز می گردد زیرا داروهای آهسته بخش قادر هستند تا حدودی کودک را از اضطراب و هیجانات عاطفی دور نماید و در نتیجه لکنت زبان او را کم می نماید. البته برای درمان استرس کودکان تنها دارو درمانی کافی نبوده و درمان‌های روانشناختی نیز ضرورت دارند.

درمان لکنت زبان کودکان با رفتار درمانی

یکی دیگر از روش های متداول و نسبتاً جدید در اصلاح و بازپروری لکنت زبان، روش تغییرات و اصلاحات رفتاری است. رفتار درمانی یک روش جدید است که در آن فرض بر این است که لکنت زبان کودک به علت رفتارهای سازش نیافته و ناهنجار او است. بر این اساس سعی می کنند که رفتارهای ناهنجار کودک را اصلاح کنند تا از این راه لکنت زبان وی درمان شود. گفتار درمانی یکی از تکنیک های رویکرد رفتاری است که به درمان لکنت زبان می پردازد.

روان درمانی لکنت زبان

روان درمانی زیادتر برای درمان لکنت زبان بزرگسالان استفاده می گردد. این روش بویژه در مورد افرادی که دچار کشمکش های عاطفی و اختلالات روانی عصبی هستند به کار می رود. روان درمانی را برای کودکان سنین پایین ثمر بخش نمی باشد. اما متخصصان در این زمینه قادر هستند در یافتن دلیل لکنت زبان و شناسایی صدمه ها به والدین کمک کنند.

درمان لکنت زبان کودکان با روش تفکر و تلفظ یا روش دوگانه (روش مکمل)

در این روش بر دو جنبه تفکر و تلفظ کودک توجه می گردد و معمولا هم خیلی سودمند و اثر گذار است. این روش در کودکان 3 تا 7 ساله استفاده می گردد. هدف این روش در واقع پرورش دوگانه ای از قدرت و صحت تفکر، قدرت و صحت بیان است. مشاوره کودک به والدین کمک می نماید که خوبترین روش درمانی را انتخلاب نموده و لکنت زبان فرزندشان را درمان کنند. 

روش تلفظی یا زبانی

در این روش فرض بر این است که لکنت به علت نماید زبانی بوده و هماهنگی ها بین عضلات حنجره، گونه ها، زبان و لب ها ضروری است، اما همین که در این هماهنگی خللی ایجاد شود، زبان به لکنت می‌افتد. این روش در کودکان بالاتر از 5 سال کاربرد دارد. طی این روش درمانی با آموزش مشکل کودک را برطرف می کنند. به این صورت که کودک می آموزد واژه ها را با شتاب و دقت مشخص بیان نماید. 

کندی زبان بر اثر اختلال های بدنی یا برآشفتگی های عاطفی، در انسان رشد می یابد. گویا بتوان در پاره ای موارد، نماید زبانی را از راه آموزش برطرف نمود؛ یعنی به شخص مبتلا آموخت که چطور آرام آرام چیزی را بخواند؛ آرام آرام و با توجه ویژه به حرف زدن خود، سخن بگوید و هر هجایی را با کمال دقت ادا نماید.

همچنین به فرد می آموزند چطور به موقع بند آمدن زبانش، تنفس خود را تنظیم نماید. بر اثر مطالعه در خصوص صوت ها یا ترکیب صوت هایی که چنین مشکلی را فراهم می آورند، به پاره ای از تمرین های مرحله‌ به مرحله‌ای، برای خواندن اقدام می کنند که با انجام آن میتوان تا حدود بسیاری بر مشکل نماید زبانی چیره شد.