همه چیز در خصوص آزمایش هاپتوگلوبین؛ فرایند، کاربردها و نتایج

این آزمایش مقدار هاپتوگلوبین در خون را اندازه‌گیری می‌نماید. هاپتوگلوبین پروتئینی است که توسط کبد شما ساخته می‌شود. این پروتئین به نوع خاصی از هموگلوبین متصل می‌شود. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون است که اکسیژن را از ریه‌ها به سایر نقاط بدن شما حمل می‌نماید. زیادتر هموگلوبین داخل گلبول‌های قرمز قرار دارد، اما مقادیر کمی از آن در جریان خون گردش می‌نماید. هاپتوگلوبین به هموگلوبین در جریان خون متصل می‌شود. این دو پروتئین به عنوان کمپلکس هاپتوگلوبین-هموگلوبین شناخته می‌شوند. این کمپلکس به شتاب از جریان خون پاک شده و توسط کبد از بدن خارج می‌شود.

هنگامی گلبول‌های قرمز صدمه می‌بینند، هموگلوبین زیادتری را در جریان خون آزاد می‌کنند. این به معنی آن است که کمپلکس هاپتوگلوبین-هموگلوبین زیادتری از بدن پاک می‌شود. هاپتوگلوبین شاید سریع‌تر از آنکه کبد بتواند آن را بسازد، از بدن خارج شود. این سبب می‌شود سطح هاپتوگلوبین خون شما کم شدن یابد. اگر سطح هاپتوگلوبین شما خیلی پایین باشد، شاید نشانه‌ای از اختلال در گلبول‌های قرمز خون، مثل کم‌خونی باشد.

آزمایش سطح هاپتوگلوبین در خون (Haptoglobin (HP) Test)

• پروتئین بایندینگ هموگلوبین

• HPT

• Hp

خون

یک متخصص مواظبت های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می گیرد. بعد از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می گردد. هنگامی سوزن داخل یا خارج می گردد شاید کمی احساس سوزش نمایید. این معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد.

انجام آزمایش خون خطر خیلی کمی دارد. شاید در نقطه ای که سوزن گذاشته شده درد خفیفی یا کبودی داشته باشید، اما زیادتر علائم به شتاب از بین می روند

• این آزمایش معمولاً در زمانهای مشخصی انجام می‌شود و شاید نیاز به پیشنهاد پزشک شما باشد. معمولاً برای انجام آزمایش‌های خونی خوبتر است از صبح وقت خالی معده یا بعد از چند ساعتی از وعده غذایی آخر استفاده شود.

• در بعضی موارد، شاید نیاز به هیچ شرایط آمادگی خاصی برای انجام این آزمایش نباشد. با این حال، پزشک شما شاید نکته های خاصی را در مورد آماده‌سازی برای آزمایش به شما بیان نماید. این شاید شامل خوردن یا نخوردن مواد ویژه، داروهای مصرفی و سایر موارد باشد.

• در صورت وجود بعضی از شرایط ویژه مثل بارداری یا بیماری‌های مزمن، شاید نیاز به بعضی از تدابیر ویژه و هماهنگی با پزشک داشته باشید. در این صورت، پزشک شما می‌تواند شرایط انجام آزمایش را به شما توضیح دهد.

• خوبتر است همواره پیش از انجام هرگونه آزمایش، با پزشک خود مشورت نمایید تا شرایط و زمان مناسب برای شما مشخص شود.

آزمایش هاپتوگلوبین معمولاً برای تشخیص کم‌خونی همولیتیک استفاده می‌شود. کم‌خونی همولیتیک یک اختلال است که زمانی رخ می‌دهد که گلبول‌های قرمز خون شما به شتاب زیادتری از آنچه که می‌توانند تعویض شوند، از بین می‌روند. این آزمایش شاید همچنین برای بررسی این مورد استفاده شود که آیا نوع دیگری از کم‌خونی یا اختلال دیگری در خون دلیل علائم شماست. شما شاید نیاز به این آزمایش داشته باشید اگر علائم کم‌خونی داشته باشید. این علائم شامل موارد زیر است:

• خستگی

• پوست کمرنگ

• تنفس ناگهانی

• ضربان قلب تند

• جوانه، یک حالت که سبب می‌شود پوست و چشمان شما زرد شوند.

• ادرار با رنگ تیره

• همچنین شاید نیاز به انجام این آزمایش داشته باشید اگر انتقال خون داشته‌اید. آزمایش هاپتوگلوبین شاید به همراه آزمایش دیگری به نام مستقیم ضد-گلبولین انجام شود. نتایج این آزمایش‌ها می‌تواند نشان دهد که آیا شما به انتقال خون عکس العمل منفی داشته‌اید یا خیر.

در انجام آزمایش هاپتوگلوبین (HP)، بعضی از داروها و عوامل شاید تأثیرگذار باشند و نتایج را تحت تأثیر قرار دهند. در نتیجه، قبل از انجام آزمایش، مهم است که پزشک خود را در جریان داروهایی که استفاده می‌نمایید و همچنین هرگونه عوامل دیگری که شاید تأثیرگذار باشند، قرار دهید. در زیر، فهرستی از بعضی از داروها و عوامل مداخله‌گر معمول برای آزمایش هاپتوگلوبین (HP) آمده است:

• آنتی‌بیوتیک‌ها

• ضدالتهاب‌ها

• داروهای ضدسرطان

• داروهای ضدافسردگی

• بارداری: بارداری و تغییرات هورمونی شاید تأثیری بر نتایج آزمایش داشته باشند.

• بیماری‌های مزمن: بعضی از بیماری‌های مزمن مثل بیماری کبدی یا کلیوی نیز می‌توانند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند.

• عوامل تغذیه‌ای: استفاده بعضی از مکمل‌های غذایی یا تغییراتی در رژیم غذایی نیز شاید تأثیرگذار باشند.

اگر نتایج آزمایش هاپتوگلوبین نشان دهنده سطح هاپتوگلوبین کمتر از حد معمول باشد، شاید به این معنا باشد که یکی از شرایط زیر را دارید:

• کم‌خونی همولیتیک

• بیماری کبدی

• عکس العمل به انتقال خون

پزشک شما شاید سفارش دهد تا آزمایش‌های خون دیگری انجام شود تا به تشخیص کمک شود. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• شمارش رتیکولوسیت

• آزمایش هموگلوبین

• آزمایش هماتوکریت

• آزمایش دهیدروژناز لاکتات

• آزمایش لکه خون

• شمارش کامل گلبولهای خون

این آزمایش‌ها شاید در همان زمان یا بعد از انجام آزمایش هاپتوگلوبین انجام شود.

1. چه چیزی نتیجه نادرست آزمایش هاپتوگلوبین (HP) را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

استفاده بعضی از داروها و بیماری‌هایی مثل کم‌خونی همولیتیک، بیماری کبدی، و عکس العمل به انتقال خون شاید بر نتایج آزمایش هاپتوگلوبین (HP) تأثیرگذار باشند.

2. چقدر طول می‌کشد تا نتایج آزمایش هاپتوگلوبین (HP) آماده شود؟

معمولاً نتایج آزمایش هاپتوگلوبین (HP) در چند روز آماده می‌شوند، اما زمان شاید بسته به آزمایشگاه و میزان کارآمدی آنها متغیر باشد.

3. چه کارهایی می‌توانم بر پایه نتایج آزمایش هاپتوگلوبین (HP) انجام دهم؟

در صورتی که نتایج نرمال نباشند یا اختلالی مشاهده شود، پزشک شما شاید برای شما آزمایش‌های خونی دیگری سفارش دهد یا برنامه درمانی مشخصی را توصیه نماید.

• سطوح بالای هاپتوگلوبین شاید نشانه یک بیماری التهابی باشد. بیماری های التهابی اختلالاتی در سیستم ایمنی بدن هستند که قادر هستند مشکلات جدی برای تندرستی ایجاد کنند. اما آزمایش هاپتوگلوبین معمولاً برای تشخیص یا نظارت بر شرایط مربوط به سطوح بالای هاپتوگلوبین استفاده نمی شود.

• در صورتی که نتایج آزمایش هاپتوگلوبین نرمال نباشند یا نتایج نادرستی داشته باشند، خوبتر است با پزشک خود برای بررسی زیادتر و تشخیص دقیق‌تر تماس بگیرید.

از اطلاعات موجود در این نوشته نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد تندرستی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.