هرگز از جواب دادن به سوال های کودک سوگوار و داغ دیده طفره نروید
چگونگی رفتار با کودک سوگوار
از جمله موضوعاتی که درک و پذیرش آن برای کودک سخت خواهد بود مرگ است. هر چند کودکان در بازی ها، قصه ها، شنیده ها و در بعضی موارد تجربه هایی مثل مرگ حیوانات و حشرات، تا حدودی با مسئله مرگ رو به رو شده اند، ولی درک عمیق مرگ بعنوان موضوعی دائمی که برای همه اتفاق می افتد برای آنها به خصوص کودکان زیر ۵ سال امری دشوار خواهد بود.
عکس العمل های احتمالی کودکان در در برابر سوگ
عکس العمل بچه ها به دور شدن و ترس از دست دادن عزیزان به تناسب سن و توانمندی های شناختی و کلامی و ویژگی های سرشتی آنان، همچنین ارتباطی که با اطرافیان خویش دارند قادر هست گوناگون و گاه غیرعادی باشد.
بلوغ عاطفی و روانی بچه ها شتاب یکسانی ندارد. کودکانِ زیر سه سال درکی از مرگ ندارند، گرچه به عواطف اطرافیان خویش عکس العمل نشان می‌دهند. امکان دارد کودک متوجه ناراحتیِ ابراز شده به وسیله والدینش باشد بدون آنکه دقیقاً علت آنرا بفهمد. این که بچه های کم سن و سال در دوره ی سوگواری بزرگسالان، حس راحتی و امنیت کنند، ارزش دارد.
احساس ترس در کودکان یک عکس العمل طبیعی به سوگ است
در زیر چند نمونه از عکس العمل کودکان در برابر مرگ عزیزانشان ذکر شده است:
√ ناراحتی و حس تنهائی
√ حس ترس
√ مشکلات تحصیلی
√ احساس بی همدلی و بی یاور ماندن
√ احساس خشم
یک عکس العمل طبیعی به سوگ است. ضروری است که خشم در راه مناسب ابراز شود. گاهی خشم به شخصی که از بین رفته بر می گردد؛ او به چه علت مرد؟ یا به دیگران راننده پدرم را کشت یا به خداوند یا خود او.
√ حس نگرانی و اضطراب
نگرانی از این که امکان دارد دیگر نزدیکانش را هم از دست بدهد.
√ احساس گناه
بچه ها در سنین پایین یاد می گیرند که چیزهای بد زمانی رخ می دهد که او شیطنت نماید. بعضی بچه ها امکان دارد فکر کنند که آن ها باعث مرگ فرد محبوب خود شده اند زیرا شیطنت یا بدرفتاری نموده بودند. می بایست به آن ها اطمینان داد که مقصر نبوده اند.
روش رفتار با کودک سوگوار
– بگذارید کودک گریه نماید
هرگز از جواب دادن به سوال های کودک سوگوار و داغ دیده طفره نروید و یا از گریه ی وی پیشگیری نکنید؛ به علت آنکه برون ریزی احساسات نقش عمده ای در آهسته کردن وی خواهد داشت. احساسات خودتان را هم پنهان ننماییداگر چه نباید با عزاداری های شدید باعث بروز شوک در وی شوید. در مورد مسئله پیش آمده صادقانه، ساده و کامل با بچه صحبت نمایید. کودکان تغییرات روحی، روانی و رفتاری شما را کاملاً می فهمند و در صورتی که با یک سؤال بدون جواب در ذهن خود روبرو شوند دچار به هم ریختگی می شوند.
احساس تنهایی و بی یاور ماندن یکی از واکنشهای کودکان در برابر سوگ است
– از پرداخت به جزئیات پرهیز نمایید
در جواب به سوال های کودک به این نکته توجه نمایید که جواب سوال ها را تا حد امکان ساده و کوتاه داده و از پرداختن به جزئیات پرهیز نمایید. از جملاتی مثل فلانی پیش خدا رفته، به آسمان یا مسافرت رفته خودداری نمایید؛ به علت آن که مشاهده شده کودکان به علت علاقه ای که به فرد فوت شده دارند امکان دارد دست به اعمال خطرناکی بزنند تا در جوار او قرار بگیرند. خوبتر است بگویید آدم ها همانگونه که به دنیا می آیند، غذا می خورند، بزرگ میشوند روزی هم میرسد که می میرند و نمی توانند حرکت کنند، ببینند، بخورند، صحبت کنند یا هر کاری را انجام بدهند. ما در نبود آنها اندوهگین می شویم و حتی دلمان کمی برایشان تنگ می گردد، ولی سرانجام فراموش می نماییم و به زندگی خودمان ادامه می دهیم.
– در خصوص دلیل مرگ توضیح دهید
بعضی کودکان نسبت به سایر کودکان در مورد اتفاقی که برای بدن می افتد کنجکاوتر هستند. درک آنان از این مسأله باز هم به سن و میزان بلوغ آن ها بستگی دارد. بر مبنای واقعیات حرف بزنید ، به روشنی توضیح دهید که چه چیزی سبب مرگ شده است مثلا:” قلب مادر بزرگ از تپیدن ایستاد” یا” پدربزرگ بیمار شد و دکترها نتونستن خوبش کنن”. توضیح دهید که چنین اتفاقی رایج نیست و الزاما برای کودک روی نخواهد داد. او شاید خیال نماید درصورتی که بیمار شود، می میرد، همانگونه که پدر بزرگ مرد.
– در فقدان ها، کودک را به فردی آگاه بسپارید
ضروری است شخصی آگاه در این موقعیت از کودک مواظبت نماید. این فرد می بایست مسئول نگهداشتن از کودک باشد و وی را تنها نگذارد. همچنین کودک نیز با این فرد بزرگ سال رابطه نزدیک و مناسبی داشته باشد. همچنین ایجاد شرایطی که کودک بتواند احساسات خویش را آشکارا بیان نماید، دومین توصیه است.
ترس از بیان کرد و گو و نبود اگاهی کافی از روش رفتار با کودکان مهمترین عاملی است که در اکثر موارد باعث می گردد با بچه ها رابطه مناسبی نداشته باشیم.
– از روانشناس کمک بگیرید
برای درک مفهوم مرگ و کمتر شدن صدمه های احتمالی از یک روانشناس کمک بگیرید.
آخرین دیدگاه‌ها