سیستوسکوپی؛تشخیص و درمان مشکلات مثانه با کمترین تهاجم

سیستوسکوپی روشی است که به پزشک اجازه می دهد پوشش مثانه و لوله ای را که ادرار را از بدن شما خارج می نماید (مجرای ادرار) را بررسی نماید. یک لوله توخالی (سیستوسکوپ) مجهز به یک عدسی به مجرای ادرار شما وارد می گردد و به آرامی به مثانه شما منتقل می گردد. 

سیستوسکوپی شاید در اتاق آزمایش و با استفاده از بی حس کننده موضعی انجام شود. یا شاید به عنوان یک روش سرپایی و با آرامبخش انجام شود. گزینه دیگر انجام سیستوسکوپی در بیمارستان در حین بیهوشی عمومی است.

• سیستوسکوپی (Cystoscopy)

• آندوسکوپی مثانه 

• بافت مثانه یا مجرای ادرار

سیستوسکوپی سرپایی قادر هست تنها 5 تا 15 دقیقه طول بکشد. اما اگر در بیمارستان و با استفاده از آرامبخش یا بیهوشی عمومی انجام شود، حدود 15 تا 30 دقیقه زمان خواهد برد.

به طور کلی مراحل انجام سیستوسکوپی به شرح زیر است:

1. ابتدا از شما خواسته می گردد تا مثانه خود را خالی نمایید. سپس روی یک تخت به پشت دراز می کشید و پاهای خود را در رکاب قرار می دهید.

2. بسته به شرایط شاید نیازی به آرامبخش یا بیهوشی عمومی نباشد. در صورت استفاده از آرامبخش، احساس خواب آلودگی و آرامش خواهید داشت، اما همچنان هوشیار خواهید بود. بیهوشی عمومی سبب می گردد که در طول عمل چیزی متوجه نشوید. هر دو نوع دارو شاید از راه رگ دست تزریق شوند.

3. پزشک سیستوسکوپ را وارد مجرای ادرار می نماید. برای کم شدن درد ناشی از ورود سیستوسکوپ، از ژل بی حس کننده استفاده می گردد. بعد از چند دقیقه انتظار برای اثر بی حسی، پزشک به آرامی سیستوسکوپ را وارد مجرای ادرار می نماید. هر زمان شاید از کوچکترین اندازه سیستوسکوپ استفاده شود، اما شاید برای برداشتن نمونه بافت یا انجام جراحی های کوچک در مثانه، به ابزارهای بزرگتری نیاز باشد.

4. پزشک مجرای ادرار و مثانه شما را معاینه می نماید. سیستوسکوپ دارای یک لنز در انتها است که مثل یک تلسکوپ، سطح داخلی مجرای ادرار و مثانه را بزرگ می نماید. شاید پزشک برای نمایش عکس ها بر روی صفحه، یک دوربین مخصوص روی لنز قرار دهد.

5. مثانه شما با محلول استریل پر می گردد. این محلول مثانه را متورم می نماید و به پزشک دید خوبتر و کامل تری از داخل آن می دهد. در حین پر شدن مثانه، شاید احساس نیاز به ادرار کردن داشته باشید. بعد از تمام کردن عمل، قادر هستید ادرار خود را تخلیه نمایید.

6. شاید نمونه هایی از بافت برای آزمایشات بعدی گرفته شود. پزشک شاید در حین سیستوسکوپی، نمونه هایی از بافت را برای آزمایشات آزمایشگاهی جمع آوری نماید یا دیگر اقدامات پزشکی را انجام دهد.

• این تنها یک توضیح کلی است و مراحل دقیق شاید بسته به شرایط شما متفاوت باشد.

• حتما با پزشک خود در مورد جزئیات و سوالات خود صحبت نمایید.

سیستوسکوپی یک روش نسبتا کم خطر است. عوارض بالقوه عبارتند از:

• عفونت (UTI)

• اسپاسم مثانه اینها قادر هستند سبب گرفتگی دردناک و ادرار نشت کننده شوند.

• صدمه به مثانه شما

• صدمه به مجرای ادرار، مثل زخم یا باریک شدن 

• سیستوسکوپی قادر هست در هر زمانی انجام شود، اما معمولاً صبح زود انجام می گردد تا بیمار نیازی به ناشتا بودن طولانی نداشته باشد.

• یک نمونه ادرار در روز عمل برای بررسی عفونت ادراری بدهید. اگر عفونت دارید، احتمالاً قبل از انجام سیستوسکوپی به درمان نیاز خواهید داشت.

• هشت ساعت قبل از عمل چیزی نخورید. این معمولاً فقط در صورتی است که تحت بیهوشی عمومی باشید.

• قبل از عمل استفاده داروها را متوقف نمایید یا فقط با یک جرعه آب استفاده نمایید. استفاده داروها را قطع ننماییدمگر اینکه پزشک به شما بگوید.

• اگر در طول آزمون آهسته‌بخش استفاده می نمایید، ترتیبی دهید که شخصی پس از سیستوسکوپی شما را به خانه برساند. 

پزشک شما شاید سیستوسکوپی را توصیه نماید در صورتی که موارد زیر را تجربه می نمایید:

• مشکلات کنترل مثانه، مثل احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه) یا بی اختیاری 

• سنگ مثانه

• خون در ادرار شما (هماچوری)

• ادرار دردناک (دیسوریا)

داروهایی که قادر هستند بر سیستوسکوپی تأثیر بگذارند:

• داروهای ضد انعقاد خون، مثل وارفارین یا آسپرین

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن

• داروهای گیاهی یا مکمل های غذایی

قبل از انجام سیستوسکوپی، می بایست به پزشک خود در مورد تمام داروهایی که استفاده می نمایید، از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل های غذایی، آگاهی دهید.

عوامل دیگری که قادر هستند بر سیستوسکوپی تأثیر بگذارند:

• عفونت فعال مجاری ادراری

• خونریزی فعال مثانه

• صدمه اخیر به مثانه

در صورت وجود هر یک از این موارد، قبل از انجام سیستوسکوپی می بایست با پزشک مشورت نمود.

اورولوژیست شما در مورد هر چیزی که در طول عمل متوجه شود یادداشت می نماید. این شامل انسداد، باریک شدن مجرای ادرار، سنگ مثانه، بافت یا رشد غیر طبیعی است. آنها همچنین متوجه می شوند که آیا همه چیز عادی به نظر می رسد. آنها شاید بلافاصله بعد از عمل در مورد نتایج با شما صحبت کنند یا یک قرار ملاقات بعدی برای صحبت در مورد آنها تعیین کنند.

اگر پزشک شما نمونه‌هایی از بافت را برای بیوپسی گرفت، آزمایشگاه آن‌ها را زیر میکروسکوپ برای یافتن سلول‌های سرطانی بررسی می‌نماید.

اگر بیوپسی انجام داده اید، شاید تا دو هفته طول بکشد تا پزشک شما نتایج را دریافت نماید. اگر پزشک شما فقط سیستوسکوپی را انجام می‌دهد (هیچ روش دیگری به طور همزمان انجام نمی‌شود)، موقع انجام این روش از نتایج آن مطلع خواهند شد. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی می بایست انتظار داشته باشید که نتایج خود را در سوابق خود ببینید یا از آنها بشنوید.

1. چه زمانی سیستوسکوپی انجام می گردد؟

سیستوسکوپی برای بررسی طیف وسیعی از مشکلات مثانه و مجرای ادرار، از جمله موارد زیر انجام می گردد:

– درد یا خونریزی در ادرار

– مشکلات دفع ادرار، مثل احتباس ادرار یا بی اختیاری ادرار

– عفونت های مکرر مجاری ادراری

– سنگ مثانه

– سرطان مثانه

– ناهنجاری های مادرزادی مجرای ادرار یا مثانه

2. سیستوسکوپی چطور انجام می گردد؟

سیستوسکوپی قادر هست در مطب پزشک، درمانگاه یا بیمارستان انجام شود. این روش معمولاً در حالی انجام می گردد که بیمار بیهوش است یا آرامبخش دریافت می نماید.

3. سیستوسکوپی چقدر طول می کشد؟ 

سیستوسکوپی معمولاً 10 تا 30 دقیقه طول می کشد.

4. پس از سیستوسکوپی چه اتفاقی می افتد؟

پس از سیستوسکوپی، شاید برای چند ساعت احساس سوزش یا درد در ادرار داشته باشید. همچنین شاید مقدار کمی خون در ادرار وجود داشته باشد. زیادتر اشخاص در عرض چند روز بعد از سیستوسکوپی به طور کامل بهبود می یابند.

5. عوارض جانبی سیستوسکوپی چیست؟

عوارض جانبی سیستوسکوپی نادر است، اما قادر هست شامل موارد زیر باشد:

خونریزی ، عفونت ، درد و سوزش ادرار

6. موارد منع استفاده سیستوسکوپی چیست؟

موارد منع استفاده سیستوسکوپی نادر است، اما قادر هست شامل موارد زیر باشد:

عفونت فعال مجاری ادراری ، خونریزی فعال مثانه و صدمه اخیر به مثانه

7. آیا سیستوسکوپی دردناک است؟

سیستوسکوپی معمولاً دردناک نیست. در حین عمل، بیمار بیهوش است یا آرامبخش دریافت می نماید.

8. چه زمانی می بایست نتایج سیستوسکوپی را دریافت کنم؟

نتایج سیستوسکوپی معمولاً در عرض چند روز آماده می گردد.

9. آیا پس از سیستوسکوپی می بایست به استراحت بپردازم؟

بله، پس از سیستوسکوپی می بایست به زمان 24 تا 48 ساعت استراحت نمایید.

• قبل از انجام سیستوسکوپی، می بایست آزمایش خون و ادرار بدهید.

• شاید لازم باشد استفاده بعضی از داروها را متوقف نمایید.

• می بایست در مورد سابقه پزشکی خود، از جمله آلرژی ها، به پزشک خود آگاهی دهید.

• در صورت بارداری یا شیردهی، می بایست به پزشک خود آگاهی دهید.

• شاید لازم باشد قبل از عمل، مثانه خود را خالی نمایید.

• شاید لازم باشد یک لباس مخصوص بپوشید.

• از استفاده کافئین و الکل قبل از عمل خودداری نمایید.

• کسی را همراه خود داشته باشید تا پس از عمل شما را به خانه برساند.

• پس از سیستوسکوپی نوشیدن مایعات زیاد برای کمک به دفع خون از ادرار سودمند است.

• پس از سیستوسکوپی استفاده داروهای مسکن بدون نسخه برای تسکین درد تاثیرگذار است.

از اطلاعات موجود در این نوشته نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد تندرستی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.