آزمایش D-dimer؛ تشخیص سریع و آسان لخته شدن خون

آزمایش D-DIMER یک آزمایش خون است که برای تشخیص لخته شدن خون استفاده می گردد. D-DIMER یک پروتئین است که در موقع تجزیه لخته خون ایجاد می گردد. در حالت عادی، D-DIMER در خون وجود ندارد. اگر لخته خونی وجود داشته باشد، D-DIMER در خون افزایش می یابد.

آزمایش D-DIMER برای تشخیص آمبولی ریوی (PE) و ترومبوز ورید عمقی (DVT) استفاده می گردد. آمبولی ریوی زمانی اتفاق می افتد که یک لخته خون از یک رگ در قسمت دیگری از بدن جدا می گردد و به ریه ها می رود. ترومبوز ورید عمقی زمانی اتفاق می افتد که یک لخته خون در یک ورید عمیق، معمولاً در پا تشکیل می گردد.

• دی دایمر (D-dimer)

• Fragment D-dimer

• FDP

• محصول تجزیه فیبرین

• دی-دیمر

• Fibrin Breakdown Products

خون

1. یک تکنسین آزمایشگاه یک نوار بانداژ را دور بازوی شما می بندد تا رگ شما برجسته شود.

2. با استفاده از یک سوزن کوچک، یک نمونه خون از ورید شما گرفته می گردد.

3. بعد از تمام کردن نمونه گیری، تکنسین آزمایشگاه نوار بانداژ را باز می نماید و محل نمونه گیری را با یک پد الکل ضدعفونی می نماید.

آزمایش D-dimer یک آزمایش خون ایمن است و معمولاً عوارض جانبی خاصی ندارد. در بعضی موارد، شاید در محل نمونه گیری خون کبودی یا درد خفیف ایجاد شود. این عوارض معمولاً خود به خود برطرف می شوند. 

• برای آزمایش D-dimer نیازی به آمادگی خاصی ندارید.

• برای انجام آزمایش D-DIMER، نیازی به ناشتا بودن یا آماده سازی خاصی نیست. با این حال، اگر دارویی استفاده می نمایید، می بایست به پزشک خود آگاهی دهید.

آزمایش D-dimer برای تشخیص اینکه آیا شما اختلال لخته شدن خون دارید یا خیر استفاده می گردد. این اختلالات عبارتند از:

• ترومبوز ورید عمقی (DVT) ، لخته خونی که در عمق ورید قرار دارد. این لخته‌ها معمولاً روی ساق پا تأثیر می‌گذارند، اما می‌توانند در سایر قسمت‌های بدن نیز ایجاد شوند.

• آمبولی ریه (PE) ، انسداد در یک شریان در ریه ها. معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خون در قسمت دیگری از بدن شکسته شده و به سمت ریه‌ها حرکت نماید. لخته شدن DVT یکی از علل شایع PE است.

• انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) ، وضعیتی که سبب تشکیل لخته های خونی بیش از حد می گردد. آنها قادر هستند در سراسر بدن تشکیل شوند و سبب صدمه اندام ها و سایر عوارض جدی شوند. DIC شاید در اثر صدمه های تروماتیک یا انواع خاصی از عفونت ها یا سرطان ایجاد شود.

• سکته مغزی ، انسداد در خون رسانی به مغز.

• ضدانعقادها: داروهایی مثل وارفارین، هپارین و دابیگاتران قادر هستند سطح D-DIMER را افزایش دهند.

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهایی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن قادر هستند سطح D-DIMER را افزایش دهند.

• آسپرین: آسپرین قادر هست سطح D-DIMER را به طور جزئی افزایش دهد.

• داروهای ضدپلاکت: داروهایی مثل کلوپیدوگرل و پراسوگرل قادر هستند سطح D-DIMER را افزایش دهند.

• هورمون درمانی: هورمون درمانی قادر هست سطح D-DIMER را افزایش دهد.

• بارداری: بارداری قادر هست سطح D-DIMER را افزایش دهد.

• سن: سطح D-DIMER با افزایش سن به طور طبیعی افزایش می یابد.

• جنسیت: زنان به طور طبیعی سطح D-DIMER بالاتری نسبت به مردان دارند.

• چاقی: چاقی قادر هست سطح D-DIMER را افزایش دهد.

• بیماری های زمینه ای: بیماری هایی مثل سرطان، نارسایی کلیه، و بیماری کبد قادر هستند سطح D-DIMER را افزایش دهند.

• اگر نتایج شما سطوح پایین یا نرمال D-dimer را در خون نشان می دهد، به این معنی است که احتمالاً اختلال لخته شدن خون ندارید.

• اگر نتایج شما سطوح بالاتر از حد طبیعی D-dimer را نشان دهد، شاید به این معنی باشد که شما دچار اختلال لخته شدن خون هستید. اما نمی تواند نشان دهد که لخته در کجا قرار دارد یا نوع اختلال انعقادی شما وجود دارد. 

• همچنین، سطوح بالای D-dimer همیشه به علت مشکلات لخته شدن ایجاد نمی شود. سایر شرایطی که قادر هست سبب افزایش سطح D-dimer شود شامل بارداری ، بیماری قلبی و جراحی اخیر است . اگر نتایج D-dimer شما نرمال نبود، احتمالاً ارائه دهنده آزمایشات زیادتری را برای تشخیص تجویز می نماید. 

1. آیا آزمایش D-DIMER دقیق است؟

آزمایش D-DIMER یک ابزار سودمند برای تشخیص لخته خون است، اما عدم‌دقت ذاتی در تعیین سطح آستانه آن وجود دارد. پزشکان می بایست موقع تفسیر نتایج آزمایش، این عدم‌دقت را در نظر بگیرند.

2. چه زمان طول می کشد تا نتایج آزمایش D-DIMER مشخص شود؟

معمولاً نتایج آزمایش D-DIMER در عرض چند ساعت مشخص می گردد.

3. هزینه آزمایش D-DIMER چقدر است؟

هزینه آزمایش D-DIMER بسته به محل زندگی شما و نوع بیمه شما متفاوت است.

4. آیا قادر هستم آزمایش D-DIMER را در خانه انجام دهم؟

آزمایش D-DIMER می بایست توسط یک متخصص بهداشت و درمان انجام شود.

• اگر نتایج آزمایش D-dimer شما نرمال نبود، شاید پزشک یک یا چند آزمایش تصویربرداری برای تشخیص اینکه آیا شما دچار اختلال لخته شدن هستید یا خیر، درخواست نماید.

• نتایج آزمایش D-DIMER می بایست توسط پزشک تفسیر شود.

• اگر در مورد نتایج خود سؤالی دارید، با پزشک خود صحبت نمایید.

• آزمایش D-DIMER قادر هست تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله سن، جنسیت، بارداری و بیماری های زمینه ای قرار گیرد.

از اطلاعات موجود در این نوشته نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد تندرستی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.