آزمایش کراتین کیناز CK؛ پنجره‌ای به سلامت عضلات و قلب

آزمایش کراتین کیناز (CK)، که به عنوان آزمایش کراتین فسفوکیناز (CPK) نیز شناخته می‌شود، میزان آنزیم کراتین کیناز را در نمونه خون شما اندازه‌گیری می‌نماید. CK یک نوع آنزیم است که به تسریع عکس العمل‌های شیمیایی ویژه در بدن شما کمک می‌نماید. CK به تولید انرژی کمک نموده و زیادتر آن در عضلات اسکلتی شما (عضلاتی که برای حرکت استفاده می‌شوند) قرار دارد. همچنین CK در عضله قلب و مقادیر کمی در مغز شما وجود دارد.

به طور معمول، مقدار کمی CK در اثر فرسودگی و پارگی طبیعی عضلات وارد خون شما می‌شود. اما اگر بافت‌های عضلانی، قلبی یا مغزی شما صدمه ببینند، مقدار زیادتری CK از سلول‌هایتان به جریان خون نشت می‌نماید. آزمایش CK به طور عمده برای کمک به تشخیص و پایش صدمه‌ها و بیماری‌هایی که سبب صدمه به عضلات اسکلتی و افزایش سطح CK در خون شما می‌شوند، استفاده می‌شود. با این حال، این آزمایش شاید برای تشخیص شرایطی که به عضله قلب و مغز صدمه می‌رساند نیز به کار رود.

• کراتین کیناز (Creatine Kinase)

• آزمایش کراتین فسفوکیناز (CPK)

• آزمون CK

• آزمون CPK Total

خون

یک متخصص مواظبت‌های بهداشتی از راه رگ در بازوی شما، با استفاده از یک سوزن کوچک، نمونه خون می‌گیرد. بعد از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. شاید موقع ورود یا خروج سوزن، کمی سوزش احساس نمایید. این کار معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.

آزمایش کراتین کیناز یک آزمایش ایمن و کم خطر است. با این حال، مثل هر آزمایش دیگری، خطرات و عوارض جانبی جزئی وجود دارد که شاید رخ دهد. خطرات و عوارض جانبی احتمالی عبارتند از درد یا کبودی در محل نمونه‌گیری و خونریزی خفیف 

برای آزمایش CK نیازی به آمادگی خاصی ندارید. برای کمک به اطمینان از دقیق بودن نتایج، شاید پزشک از شما بخواهد چند روز قبل از آزمایش از ورزش شدید و نوشیدن الکل خودداری نمایید. 

در صورت داشتن علائم اختلال عضلانی شاید نیاز به آزمایش CK داشته باشید. این شامل:

• درد و یا گرفتگی عضلات

• ضعف عضلانی

• مشکلات تعادلی و یا افتادن زیاد

• بی حسی یا گزگز

• ادرار تیره رنگ ( ادرار کردن )

• پاهای متورم

همچنین شاید به این آزمایش نیاز داشته باشید اگر:

• صدمه ای داشته اید که ماهیچه های شما را له نموده یا پاره نموده است.

• سوختگی های جدی داشته اند.

• از داروهای خاصی استفاده نمایید که شاید سبب صدمه عضلانی شود، مثل استاتین ها برای کم شدن کلسترول خون

• سکته مغزی یا صدمه مغزی تروماتیک (TBI) داشته باشید.

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن و ناپروکسن

• داروهای ضد انعقاد مثل وارفارین

• داروهای ضدتشنج مثل فنی توئین

• داروهای کاهنده کلسترول مثل استاتین‌ها

• داروهای ضدافسردگی مثل لیتیوم

• داروهای هورمونی مثل کورتیکواستروئیدها

• مکمل‌های گیاهی مثل جینسینگ و خار مریم

• فعالیت بدنی شدید

• تزریق عضلانی

• صدمه عضلانی

• بیماری‌های عضلانی

• بیماری‌های کبدی

• بیماری‌های کلیوی

• تیروئید پرکار

• استفاده الکل و کافئین 

اگر سطح CK شما بالاتر از حد نرمال باشد:

• صدمه عضلانی: فعالیت بدنی شدید، تزریق عضلانی، صدمه عضلانی

• حمله قلبی: سطح CK معمولاً ۶ تا ۱۲ ساعت بعد از حمله قلبی افزایش می‌یابد و به طور طبیعی در ۲ تا ۳ روز به سطح نرمال باز می‌گردد.

• بیماری‌های عضلانی: دیستروفی عضلانی، میوپاتی

• بیماری‌های کبدی: هپاتیت، سیروز

• بیماری‌های کلیوی: نارسایی کلیوی

• تیروئید پرکار

اگر سطح CK شما پایینتر از حد نرمال باشد:

• کمبود توده عضلانی

• بیماری‌های کبدی

• بیماری‌های هورمونی

نکته: محدوده نرمال CK شاید در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد.

سطوح CK شاید تا دو روز بعد از صدمه های ویژه به بالاترین حد خود نرسد. بر این اساس، شاید بیش از یک آزمایش CK انجام دهید تا ببینید آیا سطح شما بالا می رود یا پایین. سطوح CK که بالا می مثل یا افزایش می یابند شاید به این معنی باشد که صدمه عضلانی همچنان ادامه دارد.

پزشک شما با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مثل سن، جنس، نژاد، سطح فعالیت بدنی، سابقه پزشکی و علائم شما، نتایج آزمایش CK را تفسیر خواهد نمود. 

۱. هدف از انجام آزمایش کراتین کیناز چیست؟

آزمایش CK برای تشخیص و پایش بیماری‌های مختلفی از جمله: صدمه عضلانی ، حمله قلبی ، بیماری‌های عضلانی ، بیماری‌های کبدی ، تیروئید پرکار

۲. چه زمانی می بایست آزمایش کراتین کیناز انجام دهیم؟

اگر علائمی مثل درد عضلانی، ضعف عضلانی یا خستگی دارید.

اگر سابقه بیماری عضلانی، بیماری کبدی، بیماری کلیوی یا تیروئید پرکار دارید.

اگر اخیراً دچار حمله قلبی شده‌اید.

اگر به طور با نظم ورزش می‌نمایید و پزشک شما می‌خواهد سطح CK شما را پایش 

۳. چطور برای آزمایش کراتین کیناز آماده شویم؟

معمولاً نیازی به ناشتا بودن نیست.

به پزشک خود فهرستی از تمام داروها و مکمل‌هایی که استفاده می‌نمایید، بدهید.

اگر سابقه بیماری خاصی دارید، به پزشک خود آگاهی دهید.

اگر به طور با نظم ورزش می‌نمایید، به پزشک خود آگاهی دهید.

۴. آیا قبل از انجام آزمایش CK می بایست ناشتا باشم؟

به طور کلی، برای انجام آزمایش CK نیازی به ناشتا بودن نیست.

با این حال، اگر آزمایشگاه شما دستورالعمل خاصی دارد، می بایست از آن پیروی نمایید.

۵. آیا آزمایش CK دردناک است؟

آزمایش CK یک آزمایش خون ساده است که معمولاً دردناک نیست.

شاید موقع وارد شدن سوزن به رگ، کمی سوزش احساس نمایید.

۶. چه زمانی نتایج آزمایش CK آماده می‌شود؟

نتایج آزمایش CK معمولاً در عرض چند روز آماده می‌شود.

با این حال، زمان آماده شدن نتایج شاید در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد.

۷. هزینه آزمایش CK چقدر است؟

هزینه آزمایش CK به عوامل مختلفی مثل محل انجام آزمایش و نوع بیمه شما بستگی دارد.

۸. آیا قادر هستم با سطح بالای CK زندگی کنم؟

بله، در بعضی موارد میتوان با سطح بالای CK زندگی نمود.

با این حال، اگر سطح CK شما بالا است، مهم است که با پزشک خود کار نمایید تا دلیل آن را مشخص و درمان مناسب را دریافت نمایید.

• اگر منبع افزایش سطح CK مشخص نیست، شاید به نوع خاصی از آزمایش CK نیاز داشته باشید تا بفهمید آیا CK از عضلات، قلب یا مغز شما می آید یا خیر. این آزمایش ویژه تر، آزمایش ایزوآنزیم CK نامیده می گردد.

• افزایش سطح CK  همیشه نشان دهنده یک مشکل جدی نیست.  فعالیت بدنی شدید، تزریق عضلانی و استفاده بعضی داروها قادر هستند به طور موقت سطح CK را افزایش دهند.

• درمان سطح بالای CK به دلیل آن بستگی دارد. در بعضی موارد،شاید نیاز به درمان خاصی نباشد. در موارد دیگر، شاید نیاز به دارو یا درمان باشد.

از اطلاعات موجود در این نوشته نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد تندرستی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.