نشانه های کودکان مبتلا به اوتیسم را بشناسیم!

  اوتیسم  نوعی اختلال رفتاری عصبی است که آمار مبتلایان به آن در حال افزایش است

 اوتیسم که شاید این روزها اسم آن را زیادتر شنیده باشید، نوعی اختلال رفتاری عصبی است که آمار مبتلایان به آن در حال افزایش است.

طبق آمار رسمی سازمان جهانی بهداشت، در سال 1975 از هر 5 هزار نفر، یک نفر به اوتیسم مبتلا بوده اما در سال 2004 این میزان به یک در 166 نفر رسیده و در سال 2014 از هر 42 کودک یک نفر مبتلا به اوتیسم بوده است.

امروزه دیگر تصویری که از یک کودک مبتلا به اوتیسم داریم، یک فرد ناتوان و گوشه گیر نیست، بلکه می دانیم اوتیسم طیف گسترده ای از علائم را به همراه دارد. آنچه در ادامه می خوانید، حقایقی در خصوص این بیماری به روایت دکتر میترا حکیم شوشتری، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران است.

20 نشانه کودکان مبتلا به اوتیسم
1- کودک مبتلا به اوتیسم اختلال تکلم دارد
از دید کلامی، کودک مبتلا به اوتیسم دچار تاخیر است. کودکان به مرور که بزرگ می شوند، درک بیانی بالاتری در مقایسه با قدرت بیان دارند. یک کودک طبیعی در یک سالگی قادر هست تک واژه ادا نماید و در 1.5 سالگی 3-2 واژه را با هم ترکیب می نماید اما کودکان مبتلا به اوتیسم یا کلام ندارند یا در مقایسه با سن شان دچار تاخیر کلامی اند یا کلام دارند اما معنی دار نیست و کلام دیگران را اکو می کنند.

متاسفانه گاهی والدینی را می بینیم که اوتیسم فرزندشان را انکار می کنند. آنها می گویند فرزندم کلام دارد و حتی باهوش است چون در سن پایین قادر هست جمله های سنگین و طولانی را بیان نماید اما بعضی کودکان مبتلا به اوتیسم مثل طوطی واژه ها و جمله های اطرافیان را تکرار می کنند.

این به معنی هوش بالای کودک نیست بلکه بدان معنی است که کودک درک و شناختی از محیط اطراف ندارد.

2- کودک مبتلا به اوتیسم «من» نمی گوید
در روند طبیعی رشد، کودکان به محض آنکه «من» را درک می کنند، دیگر از «نام خود» برای بیان خواسته هایشان استفاده نمی کنند در حالی که کودک مبتلا به اوتیسم شناختی از «من» ندارد و خود را با نام صدا می زند؛ مثلا می گوید: «به علی آب بدید!» این نشانه خوبی نیست. حتی کودک مبتلا ضمایر را هم اشتباه استفاده می نماید. 

از دید کلامی، کودک مبتلا به اوتیسم دچار تاخیر است

 
3- ارتباط کودک مبتلا به اوتیسم یکطرفه است
کودک مبتلا به اوتیسم حتی اگر کلام داشته باشد، نمی تواند درست ارتباط برقرار نماید و گفتارش جهت دار نیست. شاید محتوای کلام با سنش متناسب نباشد یا بدون توجه به صحبت های دیگران فقط در مورد علایق خود صحبت نماید.

در واقع کودک مبتلا به اوتیسم نمی تواند تبادل اطلاعات نماید. این کودکان به لبخند یا خستگی دیگران توجهی ندارند و نمی توانند نوبت را رعایت کنند. آنها ارتباط یکطرفه برقرار می کنند و به همین دلیل ارتباطشان تاثیرگذار نیست.

4- واژه سازی کودک مبتلا به اوتیسم غیرطبیعی است
شاید واژه سازی به شکل بازی در کودکان عادی هم دیده شود اما جایگزین کردن همیشگی واژه ها، مختص مبتلایان به اوتیسم است. مثلا کودک مبتلا به اوتیسم شاید همیشه به «باب اسفنجی»، «بنگی» بگوید.

5- اوتیسم گاهی خفیف است، گاهی شدید
در گذشته اوتیسم به 5 گروه تقسیم می شد اما امروزه می دانیم که اوتیسم نوعی اختلال رفتاری است و طیف بندی دارد. شاید فردی تمام علائم را داشته باشد و در طیف شدید اوتیسم باشد و به شکل فردی در خودمانده در جامعه ظاهر شود و شاید فقط مشکل ارتباطی داشته باشد؛ مثلا نتواند دوست صمیمی داشته باشد و احساسات دیگران را درک نماید و در گروه مبتلایان به اوتیسم خفیف دسته بندی شود.

6- کودک مبتلا به اوتیسم ساعت ها با یک وسیله سرگرم می گردد
کودک طبیعی زمان توجه کوتاهی دارد یعنی شاید نهایتا 5 دقیقه با یک اسباب بازی بازی نماید و بعد آن را رها نماید و سراغ بازی دیگری برود. کودک طبیعی چون محرک های مختلف را آزمایش می نماید، پیشرفت می نماید اما کودک مبتلا به اوتیسم ساعت ها یک بازی تکراری انجام می دهد.

7- کودک مبتلا به اوتیسم محو پنکه و لباسشویی می گردد
این کودکان به چرخیدن یا به وسایلی که می چرخد مثل پنکه و لباسشویی علاقمند هستند و شاید ساعت ها خود را با تماشای آنها سرگرم کنند. شاید زنجیری را تکان دهند یا به موسیقی های ثابت عکس العمل و علاقه شدید نشان دهند.

8- کودک مبتلا به اوتیسم مثل کودکان دیگر بازی نمی نماید
این کودکان بازی های تخیلی ندارند. کودکان از 1.5 تا 2 سالگی وارد بازی های نمادین می شوند؛ مثلا شاید از یک تکه پازل به عنوان لیوان چای استفاده کنند یا عروسک شان را روی پا بگذارند و تکان دهند. این بازی ها به رشد طبیعی کودک کمک می نماید اما مبتلایان به اوتیسم این توانایی را ندارند.

آنها با اسباب بازی ها آنگونه که می بایست بازی نمی کنند؛ مثلا شاید به جای راه بردن ماشین های اسباب بازی روی زمین، آنها را پشت هم بچینند و قطار کنند.

9- تشخیص اوتیسم در بدو تولد ممکن نیست
علائم اوتیسم معمولا از 9 ماهگی قابل تشخیص است اما در 3-2 سالگی کاملا مشخص می گردد مگر در موارد خیلی خفیف که شاید در نوجوانی یا جوانی تشخیص داده شود. علائم در 3 حوزه ارتباط، کلام و علایق و رفتارهای تکراری دیده می گردد.

10- کودک مبتلا به اوتیسم ارتباتط چشمی ندارد
در موارد متوسط تا شدید، این کودکان ارتباط چشمی ندارند اما در موارد خفیف فقط ارتباط کلامی برقرار نمی کنند.  

کودک مبتلا به اوتیسم حتی اگر کلام داشته باشد، نمی تواند درست ارتباط برقرار نماید

 
11- کودک مبتلا به اوتیسم نبوغ خاصی در بعضی مسائل دارد
متاسفانه دو سوم کودکان مبتلا کم توان ذهنی هستند و یک سوم آنها هوش معمولی دارند. این کودکان در بعضی مسائل نبوغ خاصی دارند. مثلا شاید علاقه خاصی به سیاره ها داشته باشند و با کمترین تلنگری اطلاعاتی را در این زمینه حفظ کنند و اگر در جمع قرار بگیرند در مورد این مسائل صحبت کنند. معمولا هم به پیام های ارتباطی دیگران مثل اینکه «بس است» یا «خسته شدیم» توجهی ندارند.

12- کودک مبتلا به اوتیسم توان همذات پنداری ندارد
کودک مبتلا به اوتیسم درک کاملی از احساسات دارد. او قادر هست مادرش را بغل کندو ببوسد یا علت گریه اش را جویا شود اما در سنین بالاتر که انتظارها از او زیادتر می گردد، شاید در این زمینه دچار مشکل شود.

کودک مبتلا به اوتیسم توانایی ذهن خوانی ندارد؛ نمی تواند به محیط توجه نماید یا خود را جای دیگران بگذارد و احساسات دیگران را درک نماید.

13- کودک مبتلا به اوتیسم تفکر انتزاعی ندارد
تفکر انتزاعی تفکر پیچیده ای است که با رسیدن به نوجوانی کامل می گردد. یک فرد عادی در نوجوانی قادر هست متوجه ضرب المثل ها و کنایه شود اما این کودکان چنین درکی ندارند. آنها نمی توانند از مسائل نتیجه بگیرند و همین موضوع ارتباطشان را مختل می نماید.

14- کودکان مبتلا به اوتیسم یکپارچگی حسی ندارند
این کودکان یکپارچگی حسی ندارند؛ یعنی در بعضی از آنها آستانه درد خیلی بالا و در بعضی پایین است. بعضی از آنها گاهی متوجه سوختگی های شدید نمی شوند و بعضی با کوچکترین ضربه درد شدید حس می کنند. در مورد صدا هم همینطور است؛ گاهی یک کودک مبتلا صداهای خیلی آرام را می شنود و به آن توجه دارد در حالی که متوجه صداهای بلند مثل صدای زنگ در نمی شود.

15- اوتیسم درمان پذیر است
متاسفانه والدین بعضی از کودکان دچار اوتیسم واقعیت را انکار می کنند چون پذیرش این موضوع سخت است اما با این کار فقط کودک شان را از دوران طلایی درمان محروم می کنند؛ در صورتی که اگر آموزش های لازم، به موقع به کودک در سن طلایی داده شود، احتمال طبیعی تر شدن رفتارها وجود دارد.

در موارد خفیف معمولا اوتیسم را دیر و در نوجوانی و جوانی تشخیص می دهند. هنگامی مهارت ها شکل پیدا نمود، دیگر نمی توان آن را تغییر داد. البته اگر بینش را تغییر دهیم، حتی به این اشخاص در این سن هم میتوان کمک نمود؛ مثلا اگر نوجوانی نمی داند کجا می بایست حین ارتباط صحبت هایش را قطع نماید، می بایست به مادر یاد داده شود با علائم خاصی به فرزندش غیرمستقیم نشان دهد صحبت کافی است.

سن طلایی درمان اوتیسم تا قبل از 5 سالگی است. هر چه در سن پایین تری اختلال تشخیص داده و بازتوانی ها آغاز شود، احتمال طبیعی شدن زیادتر است اما می بایست بپذیریم که این کودکان همیشه تا حدودی با سایر همسالان خود متفاوت هستند.

با این همه، متاسفانه بعضی از درمانگران هنوز تعریف قدیمی اوتیسم را باور دارند و فکر می کنند این بیماران، ناتوان و گوشه گیر هستند و اگر فردی کلام و فقط علایق ویژه و تکراری داشته باشد، می گویند به اوتیسم مبتلا نیست و با تشخیص اشتباه، کودک را از دورانط لایی درمان محروم می کنند.   

علائم اوتیسم معمولا از 9 ماهگی قابل تشخیص است اما در 3-2 سالگی کاملا مشخص می گردد

   
16- می بایست توقع خود را از کودک مبتلا به اوتیسم تعدیل کنیم
اگر ناتوانی ها را نادیده بگیریم و فقط به توانایی ها توجه کنیم، مانع پیشرفت کودک می شویم چون به مرور ضعف ها شدیدتر می گردد و حتی روی توانایی ها سایه می اندازد.

17- علت قطعی اوتیسم معلوم نیست
عوامل مختلفی در بروز اوتیسم نقش دارند اما مهمترین دلیل آن توارث است. جهش های ژنتیکی در کنار بحث توارث ژن ها در بروز این اختلال دخیل است. موضوع مربوط به یک ژن هم نیست و ژن های مختلف و تعامل آنهاست که سبب بروز اوتیسم می گردد.

این بیماری هنوز مرموز است و ناشناخته های بسیاری در مورد آن وجود دارد. تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام شده و علل مختلفی مثل بعضی کمبودهای تغذیه ای در دوران بارداری یا سن والدین یا حتی بعضی بیماری های دوران نوزادی و … را در بروز آن دخیل می دانند که هیچ یک صددرصد مورد تایید نیست.

18- اوتیسم پدیده ای ناشی از شهرنشینی است
این باور، هم درست است؛ هم نادرست. آمار نشان می دهد در مناطق صنعتی میزان شیوع اوتیسم زیادتر است. در بیماری های جدی روانپزشکی کناره گرفتن از شهر و ورود به روستا سبب می گردد فرد زندگی بهتری داشته باشد چون زندگی در شهر به مهارت های زیادتری نیاز دارد.

مکان سنجی، مدیریت زمان و جمعیت زیاد، کار را سخت می نماید اما در روستا ارتباط ساده تر است و نیازهای سطحی سبب می گردد شدت علائم کم شود اما فراموش نکنیم به هر حال کسانی که در شهر هستند، دسترسی زیادتری به خدمات دارند و تشخیص بیماری در آنها ساده تر است.

19- کودک مبتلا به اوتیسم قادر هست وارد مدرسه عادی شود
خیلی از کودکانی که اوتیسم خفیف دارند، به مدارس عادی راه پیدا می کنند و اتفاقا برایشان خوبتر است زیرا حضور آنها در کنار کودکان دچار اوتیسم که علائم شدید دارند، قادر هست سبب بروز رفتارهای کلیشه ای در آنها شود.

در مدارس عادی، حضور یک معلم رابط مخصوصا برای کودک کم توان کمک کننده است. بعضی از این کودکان حفظیات خوبی دارند اما متاسفانه می بایست بپذیریم که شاید حتی به این کودکان قلدری شود یا مورد آزار جنسی یا تمسخر دیگران قرار بگیرند.

به صلاح کودک است که با کودکان طبیعی حشر و نشر داشته باشد. اینکه درمانگر با او به پارک برود، خیلی خوب است زیرا تعمیم دادن از جمله مسائلی است که این کودکان در آن دچار مشکل هستند.

چنین سرویسی پرهزینه است و به همین علت به مادر آموزش داده می گردد ارتباطات را در محیط های دیگر اصلاح نماید. مسلما می بایست به سلامت روان مادر هم توجه نمود و فرصت هایی را به وجود آورد تا بتواند برای خود زمانی داشته باشد.

با اینحال، بعضی بر این باورند که نباید به اولیای مدرسه در مورد اوتیسم کودکان توضیح داد، برای چه که بعضی از مدارس ما دید منفی به مسائل روانپزشکی دارند و حتی کودک بیش فعال را در مدرسه روی صندلی جدا می نشانند و اگر کودکی صدمه ببیند، همه تقصیرها را به گردن کودک مبتلا به اوتیسم می اندازند. متاسفانه این ضعف ها وجود دارد و به اصلاحاتی در این زمینه نیازمندیم.

تعداد داروهای شیمیایی و حتی رژیم های غذایی که برای درمان به کار می رود، زیاد است. مکمل B6، امگا 3 و حتی رژیم های بدون گلوتن یا پرپروتئین گاهی برای این کودکان توصیه می گردد اما هیچ یک اثر فوق العاده ای ندارند. (زیادتر بخوانید: غذاهای ممنوعه برای کودکان مبتلا به اوتیسم)

اگر علائم شدید باشد، مثلا کودک خنده های بی مورد یا حرکت های کلیشه ای یا تشنج و رفتارهای خودآزار داشته باشد، داروهایی برای حذف و طبیعی شدن رفتار او تجویز می گردد که تاثیرگذار هم است.

منبع:bartarinha.ir

منبع : بیتوته