کودک برای ورود به مدرسه نیاز به تقویت ماهیچه‌های دست و انگشتان دارد.
بسیاری از والدین که دانش‌آموز دبستانی دارند از بدخطی یا بدنویسی فرزندشان شکایت دارند و در پی علت بروز این اختلالات هستند تا با رفع آنها به فرزندشان کمک کنند تا در آینده خط زیبایی داشته باشد.
پیش از اینکه به انواع اختلالات در نوشتن اشاره کنیم، خوبتر است بدانید کودک برای ورود به مدرسه نیاز به تقویت ماهیچه‌های دست و انگشتان دارد. برای این منظور قبل از پیش‌دبستان، والدین می‌توانند خمیر‌های بازی یا گل رس در اختیار فرزندشان قرار دهند تا کودک با آنها شکل‌های متنوع بسازد. هرچه خمیر سفت‌تر باشد به تقویت این مهارت کمک زیادتری می‌نماید. استفاده از سازه‌های مختلف برای ساخت ماشین، هواپیما و…همچنین استفاده از کتاب‌هایی که حروف و اشکال نقطه‌چین دارند و کودک می بایست نقطه‌چین‌ها را به هم متصل نماید نیز به تقویت و افزایش مهارت انگشتان کودک کمک می‌نماید.
روش‌ها و تمریناتی برای اصلاح اختلالات نوشتاری وجود دارد که به آنها نیز اشاره می‌کنیم.
1- بدخطی یا نارسانویسی
در بررسی علل بدخطی دانش‌آموزان دوره ابتدایی، علاوه بر عوامل آموزشی و تربیتی تاثیرگذار بر دست‌خط کودکان می بایست عوامل مربوط به موقعیت جسمی و روانی آنها را نیز مورد توجه قرار داد. چه‌بسا بدخطی دانش‌آموزان به‌علت ضایعات استخوانی، عصبی یا حالات عاطفی و روانی نامطلوب باشد. در این صورت آموزش‌های معلم در زمینه خوشنویسی کافی نیست و ارجاع به متخصص ضروری است. از میان همه مهارت‌های تحصیلی، نوشتن ملموس‌ترین مهارت است زیرا فرد با استفاده از این مهارت سندی از خود به‌جا می‌گذارد. به همین علت مهارت در خوشنویسی ارزش بسزایی دارد. شناخت علل و عوامل تاثیرگذار بر بدخطی به این دلیل ارزش دارد که با ریشه‌یابی و رفع آنها می‌توان تا حد بسیاری به مهارت در خوشنویسی کمک نمود.
اگر کودکی دچار نارسانویسی است، خوبتر است کودک از دید اختلالات یادگیری هم بررسی شود. اختلال یادگیری در واقع شامل گروهی از اختلالات و به معنی توانایی فرد برای دریافت و تحلیل اطلاعات؛ چه به‌صورت کلامی، چه غیرکلامی است. فرد مبتلا به اختلال یادگیری در خواندن، نوشتن و محاسبات دچار مشکل می‌شود و درک درستی از آنچه می‌بیند، می‌شنود یا می‌خواند، ندارد. اختلال یادگیری مشکلی استوار است و در آن پیشرفت تحصیلی فرد با کارکرد هوشی‌اش تطابق ندارد.
در آمریکا 8 درصد کودکان به علت اختلال یادگیری تحت‌درمان هستند اما آمار دقیقی از این موضوع در کشور ما یا سایر کشورها وجود ندارد. علت آن هم پیچیده بودن این اختلال و دامنه تعریف مبهم آن است. در کشور ما متاسفانه آموزش و پرورش، روان‌شناسی، روان‌پزشکی و… هر کدام طبقه‌بندی و تعریف مخصوصی برای اختلال یادگیری دارند و متعاقبا این موضوع بر تشخیص و درمان هم اثر می‌گذارد. اختلال یادگیری شکل‌های گوناگونی دارد و بر پایه آن با علائم متفاوتی تظاهر پیدا می‌نماید.
یکی از علائم اختلال نوشتن این است که دانش‌آموز مبتلا توان نوشتاری و دست‌خط خوبی ندارد، املای او پر از غلط است و نقطه‌گذاری و دستور زبان او مشکل دارد. توانایی برقراری ارتباط با جملاتی که می‌نویسد، ندارد چون نمی‌تواند واژه ها و جملات را درست به هم مرتبط نماید. ساختار نوشتار این کودکان ضعیف است و نمی‌توانند آنچه در ذهنشان است را با نوشته به دیگران انتقال دهند. نوشته‌های این گروه اشخاص پراکنده و گسسته است و خواننده توانایی درک نوشته را نخواهد داشت.
2 – فاصله‌نویسی بین حروف و واژه ها
از جمله علل بروز این حالت شتاب زیاد قلم موقع نوشتن، حرکت بیش از حد و سریع جانبی و بی‌توجهی به هماهنگی لازم برای نوشتن است. برای رفع این مشکل والدین یا معلم می بایست واژه‌های یک جمله را به‌صورت کمرنگ یا نقطه‌چین بنویسند تا دانش‌آموز ضمن کامل کردن به فاصله‌ها هم توجه داشته باشد. همچنین می‌توان از چوب کبریت به شکل عمودی به‌عنوان حد فاصل استفاده نمود تا دانش‌آموز بعد از نوشتن یک واژه چوب کبریت را قرار دهد سپس واژه بعدی را بنویسد و مجدد چوب کبریت را به انتها انتقال دهد و…
دانش‌آموز مبتلا توان نوشتاری و دست‌خط خوبی ندارد
3- اختلال در گذاشتن سرکش و نقطه
بچه‌هایی که نقطه و سرکش کم و زیاد می‌گذارند، نیاز به تقویت دقت دیداری و دقت و تمرکز دارند. اگر در سال اول دقت دانش‌آموز را افزایش ندهید در سال‌های بعد مشکل او زیادتر به چشم می‌آید و بی‌دقتی او به سایر دروسش منتقل خواهد شد. بعد از همان سال اول برای تقویت دید او تلاش نمایید.
تمریناتی مثل اختلاف عکس را پیدا کن، بگرد و پیدا کن، کارهای نقطه‌چین، شباهت را پیدا کن، بازی‌های دقتی و… می‌تواند دقت دانش‌آموز را افزایش دهد.
4 – کج‌نویسی
از جمله علل بروز این اختلال سفت در دست گرفتن مداد و فشار زیاد انگشت شست به آن یا در جهت درست قرار ندادن دفتر یا کاغذ و قرار نگرفتن درست مداد بین انگشتان است. برای درمان کافی است از کودک بخواهید موقع نوشتن بازو را به بدن بچسباند تا دست انعطاف بسیاری نداشته باشد. برای دانش‌آموزانی که موقع نوشتن از خط زمینه منحرف می‌شوند و بالا و پایین خط می‌نویسند با قرار دادن خط‌کش باریک در بالا و پایین خط محدوده نوشتن را تنظیم نمایید، به طوری که اگر موقع نوشتن از محدوده خط زمینه بالا‌تر و پایین‌تر رفت با خط‌کش برخورد نماید و منحرف نشود.
5 – نامرتب‌نویسی
دلیل نامرتب‌نویسی حرکت خیلی نماید دست، محکم گرفتن مداد بین انگشتان و نبودن آزادی حرکت و انعطاف پایین دست، همچنین نادرست بودن موقعیت نشستن و قرار دادن کاغذ است. برای درمان ابتدا قوانینی را در نظر می‌گیریم، مثلا از ابتدای خط آغاز به نوشتن می‌کنیم. از خط منحرف نمی‌شویم. از پاک‌کن استفاده نمی‌کنیم. نوک مداد موقع نوشتن می بایست تیز باشد و… همچنین می‌توانید از کپی کردن استفاده نمایید. کاغذ نازکی روی نوشته درس قرار دهید، به‌طوری که نوشته‌ها دیده شود. پس از دانش‌آموز بخواهید به نوشته‌ها دقت نماید و روی نوشته‌ها را پررنگ نماید و بنویسد.
6 – پررنگ‌نویسی
دلیل بروز این اختلال فشار بیش از حد انگشتان شست، اشاره و وسط یا سفت نگه‌داشتن مداد با انگشتان و استفاده از مداد نامناسب یا قطر کم قلم یا مداد است. هنگامی دانش‌آموز روی دفتر یا کتاب می‌نویسد، بیش از حد مداد را فشار می‌دهد پس به جای دفتر یا کتاب از یک کاغذ استفاده نمایید و آن را روی فرش یا بالش قرار دهید تا بنویسد، به شرط اینکه به اندازه‌ای فشار دهد که کاغذ سوراخ نشود.
پس از مدتی تمرین مشاهده می‌نمایید مداد را زیاد فشار نمی‌دهد یا از مداد رسم که نوک آن زود می‌شکند استفاده‌نمایید تا مجبور شود زیاد مداد را فشار ندهد. در صورتی که مشکل با راهکارهای ارائه‌شده حل نشد به این معنی است که مهارت دست‌ورزی کودک پایین است و برای درمان می بایست حتما به کاردرمانگر مراجعه نمود.
منبع: هفته نامه سلامت
آخرین دیدگاه‌ها