کلیسا جامع سن مارکو: یک شاهکار از معماری و هنر در ایتالیا

کلیسا جامع سن مارکو کجاست

زیبایی‌های فراموش‌نشدنی کلیسای جامع سن مارکو در قلب شهر ونیز

کلیسا جامع  سن مارکو  در وینز با نمای موزاییک های رنگی گوتیک از  بیرون و موزاییک های طلاکاری شده در داخل ساختمان و نقاشی های قصه عهد جدید اثر معماری بی نظیری در ایتالیا و نامدار ترین کلیسای ونیز محسوب می گردد.  

کلیسای جامع سن مارکو ( به انگلیسی : Saint Mark’s Basilica) یا کلیسای جامع سنت مارک معروف ترین کلیسای ونیز و نمونه ای بارز از معماری  بیزانس  در ایتالیا است. این کلیا نزدیک به گراند کانال قرار گرفته و مشرف بر میدان سنت  مارکو و متصل به قصر دوک است. 

بخش بسیاری از تاریخ این کلیسا تا زمان جلوس اسقف اعظم ونیز در سال 1807 به عنوان  نیایشگاه قصر دوک ، مورد استفاده قرار می گرفت و پس از آن تبدیل به کلیسای جامع ونیز  گردید. 

تاریخچه کلیسا جامع سن مارکو

تاریخچه کلیسا جامع سن مارکو

در سال 828 میلادی ، بازرگانان ونیزی اثرهای به جا مانده از سنت مارک یا مرقس ( یکی از چهار نفری که چهار کتاب اول انجیل  عهد جدید را نوشتند ) را از اسکندریه مصر سرقت نمودند و این اثرهای را در بشکه و لا به لای گوشت  پنهان  نمودند  تا بتوانند ازمیان نگهبانان مسلمان عبور دهند. این قصه در قرن 13 بر روی  معرق  کاری بالای سمت  چپ  در ورودی کلیسا نقاشی شده است. 

اثرهای به جا مانده از سنت مارک که برای مسیحیان مقدس است در ابتدا به صورت موقت  در نیایشگاه قصر دوک نگهداشتن میشد و در سالهای 829 – 832 ، کلیسایی محکم تر  برای نگهداشتن از این اثرهای  ارزشمند بنا گردید. 

در سال 976 این کلیسا در شورش علیه دوک پیترو کاندیانو به آتش کشیده شد  ودر سال 1070 توسط  دوک دومینیکو کنتارینی  دوباره احیا گردید.

کلیسای فعلی که با ساختمان های پیشین ادغام  شده بود در سال 1071 کامل گردید.  

ساختمان کلیسا در هزار سال پیش کمی تغییر نموده و تزئینات آن به صورت مرتب دچار تغییر شده  است. 

در قرون بعدی به خصوص  قرت 14 میلادی ، تلاش بسیاری برای  زیباسازی کلیسا  انجام شد و کشتی های  ونیزی ازبناهای باستانی شرق برای  آذین کلیسا ، ستون ، سرستون یا گچکاری برجسته وارد میکردند. 

نمای آجری کلیسا به تدریج با سنگ  های مختلف مرمر و مجسمه های حکاکی شده  پوشانده شد. 

قدمت بعضی  از این سنگها از خود کلیسا زیادتر است. 

گنبدهای قبلی با گنبدهای چوبی با کیفیت جایگزین شد وکلیسا با معماری گوتیک قصر دوک دوباره طراحی گردید تا همخوانی شان حفظ شود.

کلیسا جامع سن مارکو از نمای بالا

سبک معماری کلیسا جامع سن مارکو

بنای کلیسای سن مارکواز کلیسای آپوستل مقدس امپراتور کنستانتین بزرگ و مسجد ایا صوفیه استانبول الگوبرداری شده است. نقشه کف ساختمان به شکل صلب یونانی است که در قسمت تلاقی آن یک گنبد و روی هر چهار بازوی صلیب یک  گنبد دیگر وجود دارد. 

هر بازو یک راهروی مرکزی و دو راهروی فرعی دارد.

هشتی ورودی کلیسا در پایانه غربی ساختمان است . 

نمای غربی بنا که با معماری بیزانس ، رومانسک و گوتیک طراحی شده از دو ردیف پنج تایی قوس های فرورفته و برآمده تشکیل شده است که توسط چند ستون با سرستون های حکاکی در قرن 12 و 13 میلادی ثابت نگه داشته شده است.

برجستگی های  قبه مثل  کوچک و ظریف و دیگر تزئینات موجود در بالای نما   ضمایم گوتیکی است که در قرن 14 و 15 به نما اضافه شده است. 

تلفیق اثرهای هنری عهد عتیق و قرون وسطی جزئیات مجذوب کننده بسیاری در  نمای ساختمان بوجود آورده است. 

معماری کلیسا جامع سن مارکو

قدیمی ترین معرق کاری نمای ساختمان مربوط  به سالهای 1260 – 1270 در بالای شمالی ترین درب در نمای غربی ساختمان  قرار دارد که موضوع آن انتقال کالبد سنت مارکو است. 

در بخش جنوبی و نزدیک به قسمت قصر دوک ، دو ستون آزاد قرار دارد که به سبک بیزانسی  حکاکی شده اند و  تحسین هر بیننده ای را بر می انگیزند. گفته می گردد این ستون ها مربوط به قرن 5 و 6 میلادی است و از  کشور سوریه وارد شده اند. 

نزدیک به این بخش  در گوشه بیرونی خزانه ، مجسمه های مصری ازسنگ های آذرین ساخته شده اند . قدمت این مجسمه ها به قرن 4 میلادی می  رسد و سامل شمایل چهره های امپراتور دیوکلتیان و 3 امپراتور دیگری است که امپراتوری روم را با آنها تقسیم نمود. 

بخش ورودی کلیسا جامع سن مارکو

هشتی ورودی ، معماری رایج کلیساهای بیزانسی است ، این بخش دارای پیاده رویی است که با موزاییک های  مرمری زیبا از  قرن 11 و 12 میادی آذین شده. 

موزاییک های طلا اندود سقف هم به علت ارتفاع کم به وضوح  قابل مشاهده اند.  

نقاشی های موزاییک های هشتی ورودی کلیسا بیان  کننده قصه های  عهد عتیقند و بیننده را برای قصه های عهدد جدید در سرسرای ورودی کلیسا آماده میکنند. 

بسیاری از این نقاشی ها مربوط  به قرن  13 میلادی است ، به خصوص قصه جالب خلقت انسان که در سمت راست در مرکزی قرار دارد. 

در مقابل در مرکزی ، شمایل چهار انجیل نویس عهد عتیق قرار دارد که مربوط به فرن 11 و 12 میلادی است.  

موزاییکهای طلایی روی سقف کلیسا جامع سن مارکو

هر گردشگری که وارد کلیسا می گردد غیر شاید به بالا نگاه نکند. 

موزاییکهای طلایی زیبا تمام سطح 8 هزار متر مربعی طاق های قوسی و گنبدها را می پوشاند. قدمت این  موزاییک ها به قرن 12 میلادی می رسد و گواهی  بر پیام رستگاری میسح در عهد جدید است. اثرهای هنری دیگری از جمله قصه مریم مقدس ، شهادت سنت پیتر و سنت کلمنت و رویدادهای زندگی یوحنا و سنت  ایزادور برای تکریم  هم در کلیسا دیده می گردد. 

مهم ترین طرح نقاشی شده در کلیسا افسانه سنت مارکو است که پس زمینه طلایی آن هر بیننده ای را تحت اثر قرار می دهد و سمبلی از نور خداوندی است. 

کف زمین با طرح های زیبای تو در تو آذین شدده است که ترکیب موزاییک و مرمرهای منقوش  به اشکال هندسی و طرح هایی از حیوانات است. 

عکس ها کلیسا جامع سن مارکو

یک مدال قرمز بر زمین سرسرا نقش بسته نماد آشتی  میان بارباروزا امپراتور روم و پاپ الکساندر سوم توسط دوک سباستیانو زیانی  در سال 1177 است. 

در بالای محراب کلیسا عرشه ای  بر  روی ستون ها قرار دارد که با برجسته کاری های قرن 11 میلادی آذین شده است. تزئینات پشت محراب  به نام پال طلایی معروف است و صفحه ای از جنس طلا با سنگ های  الماس است.

مسئولیت ساخت این طرح بر عهده طلاساز بیزانسی در سال 976 قرار گرفت و بعدا تزئینات زیادتری بهآن اضافه شد. در سال 1797 بخشی از این سنگ های گرانقیمت توسط  ناپلئون به تاراج رفت و  بقیه آنها در پشت شیشه ای محافظ چشمان گردشگران را خیره  می نماید. 

نقاشی های کلیسا جامع سن مارکو

جایگاه  گروه کر کلیسا توسط فرا سباستیانو چیاوونه خاتم کاری  شده است و در بالای آن و در هر دو طرف ، سه ردیف برجسته کاری توسط سانسووینو انجام شده است. 

بر روی دو منبر سکوی خطابه ، تندیس هایی توسط برادران ماسنگو در سال 1394 میلادی ساخته شده است و مجسمه های برنزی انجیل نویسان عهد عتیق اثر سانسووینو قرار گرفته است. 

تزیینات سقف کلیسا جامع سن مارکو

مجسمه ی معروف اسب های سنت مارکو که  قدمت آنها به دوران روم  باستان باز میگردد بخشی از ارابه چهار اسب پیروزی هستند که در جنگ صلیبی چهارم از قسطنطنیه (استانبول ) به تاراج رفتند و در سال 1204 میلادی توسط دوک انریکو رونالدو به ونیز  فرستاده شدند و ابتدا در آرسنال قرار گرفتند و پس از 50 سال به محوطه بیرونی کلیسای سنت مارکو منتقل شدند. 

در سال 1797 ، ناپلئون این مجسمه  را به فرانسه برد و در سال 1815 دوباره به ونیز بازگردانده شد و برای حفاظت به گالری طبقه بالا منتقل گردید. در حال حاضر نسخه کپی از آن در جای سابق قرار گرفته است و با پرداخت ورودی اندکی قادر هستید آن ها را ببینید. 

در بخش خزانه که در سمت راست سرسرای اصلی قرار دارد مجموعه تحسین  برانگیز از اشیا به تاراج رفته از قسطنطنیه در جنگ های صلیبی و تمثال ها و اثرهای مقدس که توسط   کلیسا جمع آوری شده است ، دیده می گردد. 

منبع : بیتوته