مسجد الخضراء نجف
سرگذشت مسجد الخضراء نجف در دورانهای مختلف
مسجد الخضراء (النجف) یکی از مساجد تاریخی و مهم شهر نجف است که در نزدیکی حرم امیرالمؤمنین (ع) قرار دارد. این مسجد با تاریخچهای طولانی و معماری ویژه خود، محل تدریس و دفن آیتالله خویی بوده است. در این نوشته از بیتوته به بررسی ابعاد مختلف این مکان مقدس پرداختهایم.
تاریخچه مسجد الخضراء
شیخ جعفر محبوبه مى گوید كه البراقی بانى این مسجد را علی بن مظفر النجار مى داند. علی بن مظفر به واسطه غصب ارثش به زیارت بارگاه أمیرالمؤمنین آمد و از حضرت یارى طلبید و نذر كرد كه اگر سهم خود را بازستاند مسجدى را بنا كند. اما پس از حاجت روایی، نذر خود را فراموش كرد. شبى در خواب حضرت أمیر المؤمنین علیه السلام را می بیند كه به او مى فرماید : نذرت را ادا کن. او نیز بلافاصله مسجد را بنا نهاد.
آقاى الخرسان معتقد است كه كرامت حضرت و رؤیاى علی بن مظفر دلیل بنا نهادن مسجد الخضراء نمى باشد. زیرا آنطور كه در كتاب الغارات و بحارالأنوار آمده در روایت واژه ى «مجلس» ذكر شده و شیخ جعفر محبوبه به اشتباه آن را «مسجد» آورده است.
مسجد الخضراء یکی از مساجد قدیمی شهر نجف است که در حال حاضر در محدوده حرم امیرالمومنین قرار دارد. این مسجد محل تدریس آیتالله خویی بوده و بعد از رحلت ایشان، وی در همین مسجد دفن شد. در دوران حکومت بعثت، این مسجد تعطیل شد اما بعد از سقوط صدام و با حمایت آیتالله سیستانی مجدداً فعالیت خود را آغاز نمود.
تاریخچه مسجد الخضراء
نامگذاری مسجد الخضراء
علت دقیق نامگذاری این مسجد به “الخضراء” مشخص نیست. بعضی معتقدند به علت نزدیکی به حرم امیرالمومنین به این نام خوانده شده و بعضی دیگر بر این باورند که به علت وجود فضای سبز در اطراف مسجد بوده است. همچنین نظریاتی مبنی بر نامگذاری آن به نام “خضراء” خواهر عمران بن شاهین که گفته میشود مسجد را ساخته است، وجود دارد.
تخریب و بازسازی مسجد الخضراء
در سال 1368 هجری قمری، رژیم بعثی برای گسترش خیابانهای اطراف حرم، یک سوم از مسجد را تخریب نمود. در سال 1385 هجری قمری، آیتالله خویی دستور بازسازی مسجد را داد و این کار با نظارت احمد انصاری قمی و با کمکهای مردمی انجام شد.
بعد از تمام کردن بازسازی، آیتالله خویی خود امام جماعت مسجد شد و دروس خود را در آنجا برگزار مینمود. بعد از بیماری آیتالله خویی، داماد ایشان نصرالله مستنبط به جای ایشان به تدریس پرداخت و بعد از رحلت ایشان، آیتالله سیستانی مسئولیت اقامه نماز و تدریس در مسجد را بر عهده گرفت.
معماری مسجد الخضراء
معماری مسجد الخضراء
این مسجد دو درب دارد. درب داخلى كه به صحن مطهر راه دارد و در ایوان سوم سمت شرقى , در جهت راست درب مسلم بن عقیل, جنب آرامگاه آیة الله خوئى قرار دارد. درب دوم ضمن دیوار خارجى قرار دارد.
پس از درب ورودى, حیاتى به مساحت 187 مترمربع قرار دارد كه شامل وضوخانه و كفشدارى بوده و در بالاى آن طبقه دوم قرار دارد. سقف حیاط به شكل مثلث بوده و از شیشه و چهارچوبهاى آهنى ساخته شده است. در كنار حیاط, شبستان مسجد قرار دارد كه 166 مترمربع مساحت دارد. محراب مسجد با كتیبه هاى قرآنى و نقشهاى اسلیمى تزیین شده است. در یكى از گوشه هاى محراب این جمله نوشته شده است: «لقد تم تجدید بناء جامع الخضراء تنفیذاً لأمر سماحة الامام آیة الله العظمى السید أبوالقاسم الموسوی الخوئی» (بازسازى مسجد الخضراء به دستور آیة الله العظمى امام سید أبوالقاسم موسوى خوئى اجرا گردید) . موقع ایستادن به سوی قبله، در سمت راست پنجره های چوبی وجود دارد. بین فاصله دو پنجره، آرامگاه آیة الله خوئى است.
بازگشایی مجدد مسجد الخضراء
بعد از سقوط رژیم بعثی در سال 2003، مسجد به دستور آیتالله سیستانی در سال 1427 هجری قمری مجدداً افتتاح شد و نماز جماعت در آن به امامت سید حسن المرعشی اقامه شد.
نکته های مهم:
مسجد الخضراء یکی از اماکن مذهبی مهم در شهر نجف است.
این مسجد محل تدریس و دفن آیتالله خویی بوده است.
مسجد الخضراء در طول تاریخ چندین بار تخریب و بازسازی شده است.
معماری مسجد ساده و دارای تزئینات اسلامی است.
مسجد الخضراء در حال حاضر یکی از مراکز مهم دینی و فرهنگی در نجف است.
سوالات متداول در خصوص مسجد الخضراء (النجف)
مسجد الخضراء توسط چه کسی ساخته شده است؟
بر پایه روایت شیخ جعفر محبوبه، مسجد الخضراء توسط علی بن مظفر النجار ساخته شده است. او بعد از نذر به حضرت امیرالمؤمنین (ع) به علت غصب ارثش، این مسجد را بنا نهاد. با این حال، بعضی معتقدند که این روایت صحیح نیست و در منبع های معتبر به جای واژه «مسجد»، واژه «مجلس» ذکر شده است.
علت نامگذاری مسجد به “الخضراء” چیست؟
علت دقیق نامگذاری مسجد به “الخضراء” مشخص نیست. بعضی معتقدند که این نام به علت نزدیکی به حرم امیرالمؤمنین (ع) انتخاب شده است، در حالی که بعضی دیگر بر این باورند که به علت وجود فضای سبز اطراف مسجد است. نظریهای دیگر نیز وجود دارد که نام مسجد به علت خواهر عمران بن شاهین، که گفته میشود مسجد را ساخته است، انتخاب شده است.
چه زمانی مسجد الخضراء تخریب شد و توسط چه کسی بازسازی گردید؟
در سال 1368 هجری قمری، رژیم بعثی برای گسترش خیابانهای اطراف حرم، یک سوم از مسجد الخضراء را تخریب نمود. سپس، در سال 1385 هجری قمری، آیتالله خویی دستور بازسازی مسجد را صادر نمود و این بازسازی تحت نظارت احمد انصاری قمی و با کمکهای مردمی انجام شد.
معماری مسجد الخضراء چطور است؟
مسجد الخضراء دارای دو درب ورودی است، یکی به صحن مطهر و دیگری به صحن کوچک خارجی. بعد از درب ورودی، حیاطی به مساحت 187 متر مربع وجود دارد که شامل وضوخانه و کفشداری است. شبستان مسجد به مساحت 166 متر مربع دارای محرابی با تزئینات قرآنی و نقشهای اسلامی است. سقف حیاط به شکل مثلث بوده و از شیشه و چهارچوبهای آهنی ساخته شده است.
مسجد الخضراء بعد از سقوط رژیم بعثی چطور بازگشایی شد؟
بعد از سقوط رژیم بعثی در سال 2003، مسجد الخضراء به دستور آیتالله سیستانی در سال 1427 هجری قمری مجدداً افتتاح شد و نماز جماعت در آن به امامت سید حسن المرعشی اقامه شد.
سخن آخر در خصوص مسجد الخضراء نجف
این مکان تاریخی و مذهبی با ارزش، در قلب شهر نجف و در نزدیکی حرم امیرالمؤمنین (ع) واقع شده است. مسجد الخضراء نه تنها به عنوان محلی برای عبادت و تدریس، بلکه به عنوان نماد مقاومت و بازسازی در برابر چالشهای تاریخی شناخته میشود. با بازسازیهای متعدد و ادامه فعالیتهای دینی و فرهنگی، این مسجد به یکی از نقاط قوت فرهنگی و معنوی در منطقه تبدیل شده است. ارزش تاریخی و معنوی این مکان، همچنان سبب جذب زائران و محققان از سراسر جهان به سوی خود میشود و به حفظ و ارتقای میراث دینی و فرهنگی منطقه کمک مینماید.
آخرین دیدگاهها