بقعه شیخ صفی در اردبیل

[ad_1]

بقعه شیخ صفی اردبیلی,معماری بقعه شیخ صفی اردبیلی

 بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی از مهم‌ترین اثرهای تاریخی شهر اردبیل است

 

مقبره شیخ صفی‌الدین برجی استوانه‌ای شکل است که گنبدی کوتاهی در بالای آن قرار دارد. در زیر گنبد صندوق منبتی وجود دارد که از جمله اثرهای نفیس بقعه محسوب می‌شود و در حاشیه آن کتیبه‌ای به خط رقاع حک شده است.

بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی

بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی از مهم‌ترین اثرهای تاریخی شهر اردبیل و از بناهای کم‌نظیر تاریخی ایران است که از لحاظ معماری و کاشی‌کاری از شاهکارهای سده هشتم هجری قمری و سال‌های بعد از آن است. این بنا بعد از وفات شیخ به سال ۷۳۵ هجری قمری، به وسیله فرزند وی؛ صدرالدین موسی پایه‌گذاری شد و شاه عباس بناهای مهمی به این مجموعه افزود و اصلاحاتی در آن انجام داد. ارزش این اثر تاریخی به‌طور کلی در رابطه‌ای که با سلسله خاندان صفوی دارد جلوه‌گر می‌شود.

منزل و خانقاه شیخ صفی در همین مکان قرار دارد، و بر طبق وصیّت شیخ، جنازه اش را در اتاقی جنب خلوتخانه و باغچه و حوضخانه دفن نمودند و بر قبر او بنایی ایجاد نمودند تا علاوه بر مقبره شیخ صفی و مرقد شاه اسماعیل اول – آرامگاه‌های دیگری از شاه زادگان صفوی و فرزندان وی را در این بقعه و محل شهیدگاه قرار دهند. به گفته بیوک جامعی (۱۳۷۹)، مجموعه نفیس بقعه شیخ صفی‌الدین به نام عارف بنام شیخ صفی‌الدین اردبیلی جد سلاطین صفویه، در سال ۷۳۵ ه. ق. به دست فرزند وی صدرالدین موسی بنا شد. بعد از آغاز حکومت صفویه، به باعث ارادت شاهان صفوی به جد خود، واحدهای مختلفی به این مجموعه اضافه شد. به ویژه در دوره شاه عباس اول و از آن جا که وی ارادت فراوانی به شیخ صفی الدین داشت و خیلی به زیارت مقبره وی می‌رفت، برای تکمیل و تزیین این اثر، کارهای فراوانی صورت گرفت. در عصر صفوی، بقعه شیخ با حضور استادان بزرگ عهد صفوی چنان به زیور آراسته شد که هم چنان بعد از گذشت چندین قرن به عنوان یکی از مفاخر تاریخی و فرهنگی ایران به شمار می‌آید.

مجموعه کنونی که به نام بقعه شیخ صفی نامیده می‌شود شامل بیرون بقعه (عالی قاپو)، سردر، حیاط بزرگ، رواق، مقبره شیخ صفی‌الدین، حرم خانه، مقبره شاه اسماعیل، چینی خانه (که دارای گچ‌بری‌های زیبا و چندین درِ چوبی و نقره‌ای نفیس است)، مسجد جنت‌سرا، خانقاه، چراغ خانه، چله خانه، شهیدگاه و متعلقات دیگری است.

بقعه شیخ صفی اردبیلی,معماری بقعه شیخ صفی اردبیلی

  بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی از بناهای کم‌نظیر تاریخی ایران است

 

ساختمان سردرِ اصلی بقعه و محوطه سه گنبد که مزین به کاشی معرق و کتیبه‌هایی به خط رقاع و کوفی است، عظمت و جلوه خاصی به این مکان داده است.

مقبره شیخ صفی‌الدین برجی استوانه‌ای شکل است که گنبدی کوتاهی در بالای آن قرار دارد. در زیر گنبد صندوق منبتی وجود دارد که از جمله اثرهای نفیس بقعه محسوب می‌شود و در حاشیه آن کتیبه‌ای به خط رقاع حک شده است.

یکی از موارد منحصربه‌فرد مقبره شیخ صفی‌الدین این است که این بقعه شامل ده‌ها اثر بدیع در مضمون های مختلف رشته‌های هنری است که از آن جمله می‌توان به عالی‌ترین نوع کاشی کاری معرق و مقرنس و گچ‌بری کتیبه‌های زیبا و نفیس و خط خطاطان بزرگ دوره صفوی (میر عماد، میر قوام الدین، محمد اسماعیل و…) منبتهای ارزنده، نقره کاری، تذهیب و طلاکاری، نقاشی و تنگ بری و غیره اشاره نمود. این اثر از ساختار معماری فخیمی برخوردار است که گرد هم آمدن فضایل هنری نامبرده، آن را در مجموعه‌های تاریخی ایران شاخص و متمایز نموده‌است. 

بقعه شیخ صفی,بقعه شیخ صفی در اردبیل

 منزل و خانقاه شیخ صفی در همین مکان ( بقعه شیخ صفی در اردبیل) قرار دارد

 
بخش‌های مختلف مجموعه بقعه شیخ صفی الدین
قبر اول از پشت:شیخ صفی‌الدین – قبر دوم:شیخ صدرالدین موسی پسر شیخ صفی‌الدین – قبر سوم:شیخ ابراهیم پسر خواجه علی سیاهپوش پسر شیخ صدرالدین موسی
مقبره شاه اسماعیل- بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
مقبره شاه اسماعیل در محل تولد خود اردبیل، بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

آن گونه که بیوک جامعی (۱۳۷۹) به نقل از کتاب «صریح الملک» عنوان نموده‌است، بخش‌های مختف بقعه شیخ صفی الدین عبارت‌اند از:

۱. حرم و دارالحفاظ
۲. مقبره شاهزادگان در جانب شرقی دارالحفاظ
۳. ایوان بزرگ رو به قبله دارالحدیث که از اثرهای دوران شاه اسماعیل اول بوده و در دو جانب غربی و شرقی مقبره‌های مسقفی از اولاد و مشایخ صوفیه قرار داشته‌است.
۴. چله‌خانه‌های قدیم و جدید و محل جلوس شیخ صفی الدین بوده‌است.
۵. مقبره همسر شاه اسماعیل (مادر شاه طهماسب)
۶. مقصوره‌ای در برابر ایوان دارالحدیث
۷. محوطه شهید گاه در شمال گنبد دارالحدیث
۸. محل جلوس شیخ صدرالدین موسی
۹. حجره‌ها که از چهل عدد زیادتر بوده
۱۰. صفه مزارهای بعضی از امیران و سران خاندان صفوی
۱۱. نانوا خانه یا آشپزخانه
۱۲. آشپزخانه و دیگ خانه و حجره‌های مربوط به آن و ایاغ خانه
۱۳. حجره رو به مزار شیخ صفی الدین که آرامگاه مشایخ صوفیه بوده‌است.
۱۴. شربت خانه در کنار چشمه آبی مشتمل بر حوض و محل پختن حلواها و شیرنی‌ها
۱۵. خونچه خانه و انبار با حجره‌های فوقانی و تحتانی
۱۶. دفترخانه شامل دهلیز و خانه و محوطه‌ای میان شربت خانه و خونچه خانه
۱۷. نقاره خانه که زیر سقف آن سقاخانه بوده و در پشت آن حمام و بعضی خانه‌های متعلقه قرار دارد.
۱۸. هیمه خانه و زمینی در اطراف آن
۱۹. فضای بیرون در آستانه که در مقابل آن کوچه و دکانها قرار داشت.  

بقعه شیخ صفی اردبیلی,معماری بقعه شیخ صفی اردبیلی

 یکی از موارد منحصربه‌فرد بقعه شیخ صفی این است که شامل ده‌ها اثر در مضمون های مختلف هنری است

    بقعه شیخ صفی اردبیلی,معماری بقعه شیخ صفی اردبیلی

بقعه شیخ صفی از ساختار معماری فخیمی برخوردار است

     بقعه شیخ صفی اردبیلی,معماری بقعه شیخ صفی اردبیلی

ساختمان سردرِ اصلی بقعه شیخ صفی، عظمت و جلوه خاصی به این مکان داده است

  بقعه شیخ صفی اردبیلی,معماری بقعه شیخ صفی اردبیلی

مقبره شیخ صفی‌الدین برجی استوانه‌ای شکل است که گنبدی کوتاهی در بالای آن قرار دارد

      بقعه شیخ صفی اردبیلی,معماری بقعه شیخ صفی اردبیلی

 

 

منبع های:

wikipedia.org

 seeiran.ir

[ad_2]

منبع : بیتوته

بیشتر بخوانید :

آخرین دیدگاه‌ها