تاریخچه ساخت حرم امام علی (ع)

[ad_1]

حرم امام علی,تاریخچه ساخت حرم امام علی,عکس حرم امام علیعکس حرم امام علی (ع)
 
حرم امام علی (ع) در شهر نجف اشرف عراق کنونی واقع شده است. هر ساله صدها هزار گردشگر از کشورهای مسلمان به زیارت حرم امام علی و دیگر علما می‌روند.

حرم امام علی (ع)، آرامگاه امام اول شیعیان در شهر نجف عراق قرار دارد. علی بن ابی‌طالب در سال ۴۰ قمری به دست عبدالرحمن بن ملجم مرادی کشته شد و در پشت کوفه دفن گردید که بر پایه وصیت خود وی قبر او مخفی نگه داشته شد و قرن دوم هجری، در عصر هارون الرشید، محل قبر علنی شد. به عقیده شیعیان، آدم و نوح هم در کنار علی بن ابی‌طالب دفن شده‌اند؛ همچنین جمع فراوانی از عالمان بزرگ شیعه در این حرم مدفون‌اند.

تاریخچه حرم امام علی (ع)
علی که در مسجد کوفه به دست عبدالرحمن بن ملجم مرادی موقع نماز صبح ۱۹ رمضان با شمشیر زخمی گشته‌بود، و در شب جمعه ۲۱ رمضان سال ۴۰ قمری درگذشت، در وصیتی به حسن و حسین محل دفن خود را سفارش نموده بود.

بر پایه وصیتش قبر را پنهان نگه داشتند و جز امامان و بعضی شیعیان ویژهٔ این خاندان، کسی از محل دفن آگاهی نداشت. کتاب‌های شیعه به تفصیل باعث نهفتگی قبر را شرح داده‌اند. سید بن طاووس نوشته‌است: «… پیکر مطهر حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) را شبانه خارج نموده و امام حسن و امام حسین (ع) و محمد حنیفه و عبدالله بن جعفر و عده‌ای از خاندان وی همراه جسد بودند و آن را پشت کوفه دفن نمودند، موقعی که سؤال شد: «برای چه قبر را مخفی کردید؟»، در جواب فرمودند: «جهت ترس از خوارج، چون قبر او را نبش می‌نمودند.»؛ ولی بعد از سقوط دولت بنی‌امیه و متفرق گشتن خوارج در قرن دوم هجری، در عصر هارون‌الرشید، محل قبر حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علنی شد.»

 

ساخت و بنای حرم
عمارت نخست آستانهٔ حیدریه

هارون در پی این رویداد در حدود سال ۱۷۱ (قمری) (۱۷۱ خورشیدی) نخستین بارگاه و ساختمان مرقد علوی را بنا نهاد. تا چند دهه پیش در زیر طاق نزدیک قبر، نقشی بدیع و زیبا جلب‌توجه می‌نمود که نقش روی درش مردی بود که تیر و کمان در دست داشت و آهویی در پیش روی او قرار داشت. در سال ۱۳۲۳/۲۴ خورشیدی نگارهٔ یادشده از جای خود برداشته شد و آن را به گنجینهٔ حرم بردند. حرم چهار در داشت و ضریح از سنگ سفید بوده و گنبد از گل سرخ که بالایش نشانه سبزی نصب بود.

عمارت دوم
عمر بن یحیی از اصحاب امام کاظم این عمارت را بنا نمود.

عمارت سوم
بعد از به قدرت رسیدن داعی صغیر از نوادگان زید پسر امام زین‌العابدین در طبرستان، ساخت سوم این آستانه در آخر شکوه عظمت آغاز شد. عمارت هفتاد طاق داشت.

عمارت چهارم
این ساختمان را عضدالدوله دیلمی بنا نهاد و در حدود سال ۳۲۷ (قمری) (۳۱۷ خورشیدی) ساختش پایان یافت.

 

حرم امام علی,تاریخچه ساخت حرم امام علی,عکس حرم امام علی تصویری قدیمی از حرم امام علی (ع)

 

بازسازی حرم امام علی (ع)

در دوران صفویه، شاه طهماسب آن گنبد گچی را كاشی كاری كرد و حرم مطهر را گسترش داد. گنبد كاشی كاری شده تا عصر نادری، هم چنان پابرجا بود.

نادر شاه، كه در ۱۱۵۶ ق به زیارت مرقد مطهر آمده بود، دستور داد كاشی های كهنه گنبد را بكنند و آن ها را تذهیب كنند. او ثروت فراوانی برای طلاكاری گنبد صرف كرد و هدیه های نفیسی به خزانه حرم تقدیم نمود. بربالای گنبد كتیبه ای قرار دارد كه بانی آن را معرفی می كند: «شكر و سپاس خدا را كه این گنبد منور و روضه مطهر اعظم السلاطین به دستور و تأیید پادشاه مقتدر سلطان نادرشاه كه خداوند سلطنتش را برقرار و عدالت و احسانش را افزون نماید در سال ۱۱۵۶ تذهیب شد».

صحن مرقد مطهر در زمان شاه عباس صفوی با طراحی های بدیع و هندسی شیخ بهایی احداث شد. این صحن چهارگوش دارد و حرم را چون نگینی در خود جای داده و دارای حجره و اتاق هایی در دو طبقه است. هر حجره ای ایوانی كوچك دارد كه تا اوایل قرن چهاردهم هجری محل سكونت عالمان، مدرسان و طلبه های حوزه علمیه نجف بود. در زمان شاه صفی، برای نخستین بار، دیوارهای صحن را كاشی كاری كردند.

حرم امیرالمؤمنین(ع) در سالهای اخیر در دست تعمیر و توسعه قرار دارد. قسمت غربی حرم، در طرح توسعه به نام حضرت فاطمه(س) نامیده شده است. این صحن شامل قسمت خیلی وسیعی از غرب حرم تا مقام امام سجاد(ع) است و به دست معماران ایرانی ساخته می‌شود. با اجرای این طرح فضای کلی حرم تا ۱۴۰ هزار متر مربع گسترش می‌یابد.

 

حرم امام علی,تاریخچه ساخت حرم امام علی,ضریح امام علی  نمایی از ضریح امام علی (ع)

بناهای مجاور حرم امیرالمومنین(ع)
مجاور دیوار صحن مجموعه‌ای از بناها وجود دارد که بعضی از آنها به دلیل توسعه خیابان‌های اطراف حرم و خود حرم از بین رفته است بعضی از بناهای مذکور عبارتند از:

مسجد عمران بن شاهین
این مسجد از قدیمی‌ترین مساجد نجف است که در شمال صحن واقع شده و جزئی از حرم محسوب می‌شود. در مورد ساخت این مسجد قصه‌های مختلفی نقل شده است که محتوای آنها این است که میان عضد الدوله و عمران بن شاهین اختلافی پیش‌ آمد و عمران بن شاهین نذر نمود چنانچه عضد الدوله او را ببخشد، رواقی را در حرم امیرالمؤمنین(ع) بنا نماید.

 

عضدالدوله او را بخشید، و عمران در اواسط قرن چهارم این رواق را بنا نهاد. این رواق به مسجد تبدیل شد و درب ورودی آن، طرف راست راهروی ورودی باب شیخ طوسی قرار دارد. در گذشته مسجد، درِ دیگری نیز داشته است که از ایوان مقابل ایوان العلماء به مسجد باز می‌شده، اما بر اثر تغییر بنای حرم، این مکان از رواق بودن خارج و به «مسجد عمران بن شاهین» نامدار شد و تا سقوط صدام همچنان متروکه بود. در بازسازی‌های اخیر، به صورت شبستانی مجلل درآمده است.

مسجد الخضراء
این مسجد یکی از مساجد قدیم نجف است که در ضلع شرقی صحن واقع شده و دو در دارد که یکی داخل صحن (سومین ایوان سمت راست باب مسلم بن عقیل). و دیگری بیرون صحن قرار دارد. این مسجد محل تدریس آیت الله خویی بوده و هم حالا دیوار حائل ما بین مقبره وی (حجره ۳۱) و مسجد را برداشته و آن را با پنجره‌ای مشبک پوشش داده‌اند.

حسینیه آل زینی:

این حسینیه در سمت چپ «باب الطوسی» قرار دارد. بنای کنونی این حسینیه تخریب شده و در حال بازسازی است.

کتابخانه الروضه:

این کتابخانه در طرف نمای شمالی یعنی در طرف غرب مسجد عمران بن شاهین واقع شده است.

 

تکیه فرقه بکتاشیه:

این تکیه در شمال مسجد الرأس و ضلع غربی حرم واقع شده است که دارای ۳ در است؛ ۲ در به ایوانهای داخل صحن باز می‌شود و ۱ در به ضلع غربی بیرون حرم. بعضی معتقدند این تکیه در قرن هشتم هجری و در زمان حیات حاج بکتاش ساخته شده است.

مسجد بالاسر:

در دالان سمت غربی صحن قرار گرفته و در محراب آن قطعاتی از کاشی های خشتی مربوط به قرن ششم هجری به چشم می خورد.

مقام امام صادق (ع):

این مقام نزدیک درِ مسجد الرأس و سمت چپ کسی است که از باب الفرج (درِ جنوب غربی حرم) وارد می‌شود. روایت شده است که امام صادق(ع) موقع زیارت امیرالمؤمنین(ع) در اینجا نماز خوانده است. این بنا حدود ۵۰ سال پیش گنبد سفیدی بر فرازش بوده و وسعتی برابر ۱۰۰ متر مربع داشته است. اما حالا از این مقام، اثری نیست و در قسمت توسعه حرم قرار گرفته است.

ایوان علما:

این ایوان در وسط ضلع شمالی رواق واقع شده است. وجه نامگذاری آن، خاکسپاری بعضی از علمای بزرگ در آنجا است.

 

[ad_2]

منبع : بیتوته

بیشتر بخوانید :

آخرین دیدگاه‌ها