[ad_1]
عمارت دارایی در بافت تاریخی شهر زنجان قرار گرفته ، ظاهراً این بخش از شهر در اواخر دوره فاجار و اوائل حكومت رضا خانی تقریباً مقارن با اواخر جنگ جهانی دوم از سوی دولت وقت بصورت مجموعه ای به اماكن و ساختمانهای دولتی اختصاص می یابد كه عبارت بودند از عمارت دارایی در باغی معروف به همین نام ، بنای دخانیات ، اداره غله ، انبار قند و شكر. به هر حال بنای دارایی طبق كتیبه ای كه بر فراز سردرهای ورودی جبهه شمالی و جنوبی بنا نقش شده تاریخ ساخت آن به سال ۱۳۱۶ هجری شمسی اوائل حكومت رضا خانی باز میگردد كه از همان ابتدا به امور مالیه اختصاص می یابد .
عمارت دارائی حاصل فعالیت و نوآوری معمارانی چون وارطان هوان سیان ، پل آبكار و گابریل گوركیان است كه در دهه های نخست سده قرن بیستم تأثیر خیلی مثبت و مهمی را بر روی معماری نوین ایران داشتند ، دوران فعالیت آنها مصادف با تحولات عمیق هنری و معماری در اوائل قرن بیستم در اروپا بود در واقع همزمان با اوج فعالیت معماران بزرگ اروپایی كه همگی از پیشگامان مكتب هنر نو و جنبش معماری نوین بوده اند . بدین ترتیب این معماران كه از ارامنه كشور بودند متأثر از این جریان و روند با فعالیت در رشته معماری به اشاعه اصول و مبانی مكتب هنر نو و جنبش معماری نوین پرداختند و نهضت جدیدی را در گستره معماری ایران بوجود آوردند و اثرهای زیبایی راخلق نمودند .
بر پایه اسناد و مدارك موجود عمارت زیبای دارایی یكی ار اثرهای ارزنده ای است كه در این رهگذر توسط پل آبكار بوجود آمده و میرزا محمد علی مستوفی پیشكار خمسه نخستین رئیس مالیه آن بود. این اثر به شماره ۲۳۳۵ در فهرست اثرهای ملی به ثبت رسیده است . بنای دارایی در مرکز شهر زنجان و در داخل بافت قدیمی شهر ، موسوم به سرچشمه واقع گردیده که با توجه به بافت فعلی حدوداً در ضلع شمالی شهر که با شیب ملایمی منتهی به ارتفاعات می گردد قرار گرفته است . بنای دارایی در ضلع شمالی مجموعه تاریخی سبزه میدان و در قسمت غربی خیابان طالقانی قرار گرفته این بنا در ضلع شمالی به کوچه دارایی و در قسمت غربی به کوچه کریم انصاری و دادگستری منتهی می گردد . این بنا با پلانی مستطیل شکل به ابعاد ۱۵ × ۲۲ متر در جهت شرقی به غربی در وسط باغی به مساحت ۱۸ هزار متر مربع واقع گردیده بود .
با عنایت به نوشته یادبود در قسمت بالای پنجره طبقه دوم که زیادتر آن از بین رفته در سال ۱۳۱۶ شمسی بعنوان ساختمان اداری ساخته شده و بانی ان نیز حکومت وقت بوده که بمناسبت دوازدهمین سال جلوس رضا خان بنیان گذاری گردیده ، این بنا با نظارت آقای مستوفی که مسئول حسابرس مالیاتی وقت بوده ساخته شده و سپس تحویل اداره دارایی گردیده است . این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی (رضا خان) از قبیل پنجره های متعدد ، تراس ، قرینه سازی در طبقات ، ساخته شده . با عنایت به نوع معماری و خصوصیات بارز آن به آسانی میتوان نفوذ شیوه های معماری اروپا را در معماری این بنا تشخیص داد . از جمله مصالح بکار رفته در بنا میتوان سنگ ، آجر ، آهک ، سیمان ، آهن را نام برد .
با توجه به عنوان نام بنا ( موسوم به دارایی ) این بنا در حال حاضر بصورت ساختمان اداری دارایی مورد استفاده است و از خصوصیات بارز بنا میتوان به محل قرار گرفتن بنا در وسط باغی مشجر اشاره نمود . که جهت رسیدن به ورودی اصلی می بایست مسیری را در حدود ۲۵۰ متر طی نمود تا به حوض سنگی مدخل که به شکل مدور است برسیم . از عوامل تزئینی نمای بنامی توان به ازاره های سنگی به ارتفاع ۲۵/۱ سانتی متر که دور تا دور بنا رادر برگرفته و سپس با آجر چینی انجام گرفته اشاره نمود نمای پنجره ها از بیرون با اجرای قوس هلالی ، زیبایی خاصی را به بنا بخشیده در جلوی ورودی شمالی و جنوبی بنا دو حوض زیبا قرار گرفته که حوض شمالی به قطر ۱۲ متر ولی حوض جنوبی در حال حاضر موجود نمی باشد این دو حوض بصورت قرینه و از راه آبراهی که از زیر بنا می گذشته به هم ارتباط داشته اند و آبیاری باغ مربوطه نیز از راه قناتی که از محل می گذشته انجام می شده . بنای مزبور در حال حاضر در اختیار اداره کل امور اقتصادی دارایی استان زنجان است که مالکیت نیز با اداره مستقر در بنا است .
این اثر به شماره ۲۳۳۵ در فهرست اثرهای ملی به ثبت رسیده است .با توجه به اینکه بنای مزبور تحت اختیار اداره کل امور اقتصاد و دارایی استان است اقداماتی نیز در زمینه مرمت اندام بنا در زمینه حفظ ظاهری و نمای بنا انجام داده است . و همین دور تا دور بیرونی بنا ناکش جهت پیشگیری از ورود رطوبت به بنا حفر گردیده است . با عنایت به اینکه بنای دارایی در مرکز شهر زنجان جزیی از مجموعه تاریخی سبزه میدان و بازار تاریخی و همجوار با بنای تاریخی دیگر از جمله خانه ذوالفقاریها ، مسجد جامع ، مسجد بانو ، خانه وزیری و غیره است و با توجه به سر پا بودن و استحکام اندام بنا خفظ و حراست آن و پیشگیری از تخریب های احتمالی ضروری می نماید .همچنین از انجائیکه اداره دارایی در صدد است بزودی بنا مزبور را بمنظور ساختمان جدید الاحداث تخلیه نماید ثبت اثر فوق و پیشنهاد در مورد واگذاری آن به مدیریت میراث فرهنگی با در نظر گرفتن تصمیمات سالهای ۷۴ بمنظور ایجاد ساختمان اداری متبوع قابل توجه بوده و همخوانی دارد .
توسعه و یا تعمیرات و دخل و تصرف انجام شده تا این زمان در زمینه توسعه بنا اقدامی تا بحال نپذیرفته اما در رابطه با تعمیرات میتوان به دوخت و دوزهای اندام و یا بند کشی های انجام شده و تعمیر حوض شمالی و تخریب حوض جنوبی اشاره ای داشت.همچنین بناهای نه چندان موزون در حیاط آن احداث گردیده است .
منبع:irandeserts.com
[ad_2]
منبع : بیتوته
آخرین دیدگاهها