بسطام و گردشگری عارفانه

[ad_1]

بسطام و گردشگری عارفانه

 بسطام، شهر کوچکی که در شش کیلومتری شاهرود قرار دارد محل دفن یکی از عارفان بزرگ یعنی بایزید بسطامی است.
بسطام شهر آرامی است و از همه مهمتر اینکه این شهر هم مثل شاهرود پر است از چنارهای تنومند که در فصل پاییز برگ ریزان دارند و بلوار اصلی شهر و کوچه پس کوچه ها را رنگی نموده اند. به ویژه بلوار اصلی شهر که از جاده منتهی به بسطام و البته بارگاه بایزید بسطامی می گردد.
 بارگاه بایزید بسطامی دور میدان اصلی شهر قابل دیدن است. بسطام در هفت کیلومتری شمال شاهرود قرار دارد و در خصوص آن نوشته اند که «بستان های خیلی، میوه های نیکو، روستاهای مصفا و جامع ظریف» داشت. بسطام امروزین نیز چنین است.
باغ هایش مصفا و مسجد جامعش به غایت زیباست. افزون بر این، آرامگاه مردی را دربر گرفته که شهرت خود را مدیون اوست: «بایزید بسطامی» اینکه در روزگاران کهن می گفتند: هیچ کس از اهل بسطام عاشق نمی شود و اگر عاشقی در آنجا گام نهد چون از آب آن بنوشد عشق از دلش بیرون خواهد رفت، اشاره ای بود به طریقت بازید که تنهاه به یک عشق می اندیشید: عشق حق. مهمترین اثرهای دیدنی شهر مجموعه بایزید بسطامی و بقعه امامزاده محمدبن جعفر صادق، مسجد جامع، برجه کاشانه و برج و باروی شهر.

 مجموعه بایزید بسطامی

 بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

   مجموعه بایزید بسطامی سه در ورودی دارد. هنگامی وارد محوطه می شوید گویی به گذشه بازگشته اید. صدای گنجشک ها و قارقار کلاغان، آسمان آبی و برگ های زرد و نارنجی درختان در کنار گنبد و کاشی کاری های آبی مجموعه منظره زیبایی را به وجود آورده است. محوطه آرامش خاصی دارد به ویژه نزدیک غاروب و شب ها که ستاره های آسمان درخشان می شوند اما در خصوص بایزید بسطامی می بایست بیان کرد که نام اصلی بایزید، «طیفور بن عیسی بن سروشان» است و پدرش سروشان، از زرتشتیانی بود که به اسلام گروید.

 از زندگی او چیز بسیاری نمی دانیم و آنچه در منبع های تاریخی آمده، پراکنده و ناهمخوان است. گروهی او را متوفی سال ۱۸۰ هجری قمری می دانند و بر این باورند که از شاگردان امام جعفر صادق و سقای او بوده؛ چندان که به «طیفور سقا» شهرت یافته است. گروهی دیگر سال وفات بایزید را به سال ۲۳۴ و یا ۲۶۱ و زمان عمرش را ۷۳ سال ثبت نموده اند، معتقدند که بایزید بعد از وفات امام صادق به دنیا آمده و نمی تواند شاگرد او باشد.

  بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

  با وجودی که از سفرهای او به بلخ و بغداد و مکه سخن گفته اند اما سخنان منسوب به خودش قبول این روایات را دشوار می سازد: هنگامی کسی با وی بیان کرد که مریدان از سیاحت و طلب نمی آسایند، بایزید جواب داد که یار من مقیم است، نه مسافر و من با او مقیم هستم و مسافرت نمی کنم. به هر روی بایزید که بنای کارش بر مواظبت نفس بود، در تصوف ایرانی مقامی بس بلند یافت تا آنجا که لقب «سلطان العارفین» را برازنده اش دانستند.
او در بسطام درگذشت و کنار همان صومعه ای که خلوت می نمود و ریاضت می کشید، به خاک سپرده شد. مجموعه آرامگاه بایزید در بسطام که در مرکز این شهر قرار گرفته، مجموعه بزرگی با فضاهای گوناگون همچون مسجد، بقعه، گنبد، مناره، ایوان، دالان، رواق و صحن است که آثاری از دوره های سلجوقی (سده ۱۱ تا ۱۲ میلادی)، ایلخانی (سده ۱۳ تا ۱۴)، تیموری (سده ۱۴ تا ۱۶)، صفوی (سده ۱۶ تا ۱۸) و قاجار (سده ۱۹ تا ۲۰) را در خود جای داده است.

  بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

  بیشترین و زیباترین این اثرهای مربوط به دوره سلجوقی و ایلخانی است که با آجرکاری، گچبری و کاشی کاری تزیین شده است. برخلاف انتظار، مزار بایزید بیرون از فضاهای معماری و در گوشه ای از صحن مجموعه قرار دارد. اتاقک کوچک فلزی که روی سنگ مرمرین مزار او نصب شده، مربوط به سال های اخیر است.
این قادر هست اشاره ای باشد به زهد و ساده زیستی بایزید و پرهیز او از مظاهر دنیوی. نزدیک به سنگ مزار بایزید دو اتاق کوچک وجود دارد که گفته می گردد همان صومعه و محل عبادت بایزید است. همچنین می بایست از بقعه امام زاده محمد بن جعفر صادق یاد نمود که نزدیک به مزار بایزید و در سمت جنوب آن واقع شده است. این بقعه نفیس از اثرهای دوره اولجایتو – ایلخان مغول – و مربوط به سال ۷۰۰ ه.ق است.
مدرسه شاهرخیه
مدرسه شاهرخیه که قدمتش به دوران شاهرخ تیموری بازمی گردد هم از داخل مجموعه بایزید راه دارد و هم از کوچه پشت آن اما در مجموعه بایزید بسته است و اگر بخواهید از آن دیدن نمایید می بایست از در کوچه پشتی داخل شوید.

  بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

 می بایست بیان کرد که مکان دقیق این مدرسه در شرق مسجد بایزید و گوشه ضلع شمال غربی آن در هفت متری ایوان اولجایتو قرار گرفته و یکی از بناهای با ارزش و با ارزش مجموعه تاریخی بسطام است. این مدرسه که تا حدود ۵۵ سال پیش به گفته معماران بسطام، دایر و مرکز تحصیل علوم قدیمه بوده و حالا نیز به عنوان مدرسه علمیه باقرالعلوم استفاده می گردد و با اینکه طلبه ها در حجره های آن مشغول درس خواندن هستند و در آن آمد و شد دارند گردشگران قادر هستند از آن دیدن کنند و عکس بگیرند.
مسجد جامع

  بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

 اگر بخواهید مسجد جامع بسطام را ببینید می بایست از مجموعه بایزید خارج شوید و خیابان پشت مجموعه را بروید و از کوچه پشت مدرسه شاهرخیه به مسجد جامع برسید. حواستان باشد که اگر بخواهید محراب زیبای آن را ببینید می بایست سر اذان در آن حاضر باشید.

  بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

 بخش شبستانی که در حال حاضر نماز جماعت در آن خوانده می گردد احتمالا به دوره قاجار بازمی گردد ولی در حیاط پشتی محرابی بی مانند از دوره ایلخانی وجود دارد. مسجد جامع بسطام مربوط به سده هشت قمری است که در تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۰۲۴۱ به عنوان یکی از اثرهای ملی ایران به ثبت رسیده است.
برج کاشانه

  بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

 برج کاشانه بسطام نیز دقیقا پشت مسجد جامع قرار دارد و از یک برج چند ضلعی تشکیل شده است. پرونده ثبت جهانی این اثرهای تاریخی در حال آماده کردن است و قرار است خانه هایی که مابین مجموعه بایزد با مسجد جامع و برج کاشانه قرار گرفته و در دهه های اخیر ساخته شده اند تملک شود و همه این مجموعه ها به هم وصل شود که اگر این اتفاق بیفتد، مجموعه بی نظیری به وجود خواهد آمد و گردشگران بسیاری را به سوی خود جلب می نماید.

  بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

 ارتفاع این برج از درون ۲۴ متر و از بیرون نزدیک به ۲۰ متر است. شکل خارجی آن چند ضعلی منتظم ۳۰ ضلعی است. در بالای برج دو حاشیه از آجرهای بزرگ وجود دارد که روی آن مطالبی نوشته شده است. در ضلع جنوب غربی این برج روی یک آجر واژه بسم الله الرحمن الرحیم با خط ثلث خیلی زیبایی خوانده می گردد. سقف برج هم به گذشت زمان فرو ریخته بوده که در دوره های بعد به تعمیر آن اقدام شده است اما از تاریخ بنای این برج آگاهی درستی در دست نیست.

  بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

 به عقیده اهالی بسطام این برج آتشکده زرتشتیان قبل از اسلام بوده است. بعضی از شرق شناسان از جمله آندره گدار بر این گمان هستند که این بنا از اثرهای غازان خان مغول است و نام اصلی آن غازانه بوده که به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن کاشانه نامیده شده است.

  بسطام,مجموعه بایزید بسطامی

 چطور برویم؟

بسطام تنها هفت کیلومتر پس از شاهرود است. اگر خودروی شخصی نداشتید و به شاهرود رفتید قادر هستید با تاکسی های خطی که در میدان امام خمینی ابتدای خیابان ۱۷ شهریور ایستگاه دارند به بسطام سفر نمایید. کرایه آنها هم ۴۵۰ تومان است.

منبع:7sobh.com

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[ad_2]

منبع : بیتوته

بیشتر بخوانید :

آخرین دیدگاه‌ها