[ad_1]
گل فشان ها یکی از عجیب ترین و جذاب ترین پدیده های زمین شناسی اند
منتهی الیه جنوب شرقی ایران، کنار آب های گرم اقیانوس هند یکی از عجیب ترین و بکرترین منطقه هایی است که قادر هستید برای یک سفر شگفت انگیز تابستانی انتخابش نمایید. «بندر چابهار» در استان سیستان و بلوچستان، یک شهر همیشه بهار است. تنها بندر مستقر ایران در کناره اقیانوس هند با ساحلی بکر و پهناور و جاذبه های زمین شناسی، که نمونه اش در هیچ کجای ایران پیدا نمی شود. اگر از کوه های مریخی، تالاب «لیپار» و دریاچه صورتی در چابهار بگذریم، «گل فشان تنگ» نادرترین پدیده ای است که از دل زمین می جوشد و تجربه دیدنش برایتان تکرارناشدنی خواهدبود.
گل فشان به زبان محلی
اهالی قدیمی روستاهای استان سیستان و بلوچستان، روی گل فشان هایشان اسم «بولوبولو» گذاشته اند. اسمی که احتمالا از صدایی می آید که موقع غل زدن گل ها از دهانه شنیده می گردد. اهالی چابهار هم گل فشان ها- به خصوص گل فشان منطقه ی تنگ- را «پانگ» صدا می زنند. پانگ در زبان بلوچی به معنی «ناف» است. انگار مردم بومی بلوچستان معتقدند گل فشان ها، ناف های زمین هستند.
چی می بینیم؟
• گل فشان ها چه پدیده ای هستند؟
گل فشان ها یکی از عجیب ترین و جذاب ترین پدیده های زمین شناسی اند. گل و لای مثل چشمه آب از زیرزمین می جوشند و بالا می آیند و از دهانه هایی آتش فشانی بیرون می زنند. هنگامی گل سرد مدام از این دهانه ها بیرون می آید و در اطراف دهانه روی هم انباشته می گردد، کم کم شکلی مخروطی اطراف دهانه به وجود می آورد. مخروطی که بسته به سن گل فشان، بزرگ یا کوچک است. گل فشان هایی که گل سرد دارند، بر اثر حرکت و فشار لایه های زمین ایجاد شده اند.
گل فشان منطقه تنگ، معروف ترین گل فشان جنوب ایران است
• گل فشان های ایران زمین
در ایران گل فشان ها در دو منطقه شمالی و جنوبی قرار دارند؛ گل فشان های جنوب در جلگه ساحلی دریای عمان در جنوب استان سیستان و بلوچستان و استان هرمزگان و گل فشان های شمالی در شمال استان گلستان در شهرستان آق قلا، گل فشان های سواحل شمالی دریای عمان، از فشار حرکت صفحه اقیانوسی همین دریا به وجود آمده اند و گل فشان های شمال ایران، از فشار حرکت زیر صفحه قاره ای ایران. از حدود هشتصد گل فشان شناسایی شده در دنیا، سی گل فشان در جنوب ایران قرار گرفته. پانزده تای آن ها، بین بندر جاسک و میناب، ۹ تا بین چابهار و بندر جاسک و شش تاری بقیه، بین چابهار و مرز ایران و پاکستان (به خصوص شمال خلیج گواتر) هستند؛ گل فشان هایی که بنا به فصل و شرایط جوی و تغییرات زمین قادر هستند گاهی فعال یا غیرفعال شوند. گل فشان منطقه تنگ، معروف ترین گل فشان جنوب ایران است. گل فشانی که هنوز فعال و زنده است.
چه ویژگی دارد؟
• گل فشان تنگ چه ویژگی هایی دارد؟
گل فشان منطقه تنگ- که مردم محلی به آن گل فشان «پانگ» می گویند- سه تپه گل فشان کوچک دارد که یکی از آن ها، شبیه آتش فشان و در حال حاضر فعال است، اما بقیه چندسالی است که غیرفعال شده اند. این گل فشان از سطح زمین حدود ۷۲متر، و از سطح دریا حدود ۱۰۲ متر ارتفاع دارد. گل فشان پانگ، نمونه ای از یک گل فشان کاملا مخروطی است.
در قله مخروط و داخل دهانه اصلی، دهانه هایی چند سانتی متری وجود دارند که گل خاکستری یا سبز رنگ، از دهانه ی آن ها خارج می گردد و به طرف دامنه می ریزد. بالاآمدن گل از درون دهانه ها و جوشیدنش از آن جا، حدود پنج تا پانزده دقیقه طول می کشد.
گل فشان منطقه تنگ سه تپه گل فشان کوچک دارد که یکی از آن ها در حال حاضر فعال است
گل فشان تنگ آن قدر قدیمی است که یکی از نخستین گزارش های ثبت شده در خصوص اش را محققی به سام «هریسون» در سال ۱۹۴۱ نوشته است. «حباب های سبزرنگ بزرگی از گل درست می شوند که هر چند دقیقه یک بار می ترکند و دوباره حباب های دیگری جای آن ها به وجود می آیند. مخلوط آب و گل ابتدا آغاز به جوشیدن می نماید و سپس، به صورت فوران های کوچک به اطراف پراکنده می گردد و روی دامنه گل فشان می ریزد و سبب بزرگ شدن آن می گردد. گاهی فوران ها شدید و با انفجار و پرتاب مواد نرم بسیاری همراهند.»
چطور برویم؟
• به سوی چابهار
اگر ساکن پایتخت هستید و تصمیم دارید از تهران راهی چابهار شوید، می بایست مسیری حدود دو هزار کیلومتر را طی نمایید. اتومبیل شخصی، اتوبوس، قطار و هواپیما همه گزینه هایی هستند که قادر هستند شما را به چابهار برسانند. اگر وقت تان کم است، مطمئنا هواپیما خوبترین گزینه است. پروازی که مستقیما از تهران، به سمت چابهار حرکت می نماید و در فرودگاه بندر آزاد چابهار، شما را به زمین می نشاند. اگر قطار را انتخاب نمایید، می بایست اول از تهران به زاهدان بروید و پس از آن جا با اتوبوس راهی چابهار شوید. از تهران به چابهار و برعکس هم یک روز در میان، اتوبوس هایی در حال رفت و آمدند.
از گل ها برای درمان بیماری های پوستی، درمان درد کمر،درد های مفاصل و… استفاده می گردد
رفت و برگشت به چابهار با اتوبوس و قطار، چهار روزی وقت تان را خواهدگرفت. اما اگر با اتومبیل شخصی قصد سفر دارید، می بایست در مسیرتان از قم، کاشان، نایین، یزد، کرمان، ایرانشهر و سرباز بگذرید و پس از همان سمت شهر سرباز، وارد چابهار شوید. هنگامی به چابهار رسیدید، اهالی گرم بلوچستان با نخستین درخواست، شما را به سمت گل فشان ها راهنمایی خواهندکرد. حدود ۷۰ کیلومتری که از چابهار فاصله بگیرید، در راه رسیدن به بندر کُنارک، در دشت کهیر و نرسیده به روستای تنگ، تابلوی «کوه گل فشان بندر تنگ» را خواهیددید.
هنگامی به منطقه رسیدید، با یک بیایان وسیع با سه تپه بزرگ رو به رو می شوید. یکی از تپه ها که از دو تای دیگر، بلندتر و مخروطی شکل تر است، کوهی است که محلی ها «کوه تنگ» صدایش می کنند.
چه تجهیزاتی ببریم؟
• بادگیر بپوشید
سفر به شهر چابهار و مناطق اطرافش، یک سفر تفریحی است. پس انتخاب پوششی بهاری سفرتان را راحت تر خواهدکرد. خوبتر است روی لباس هایتان یک بادگیر به تن نمایید و یک جفت کفش صندل راحت و یک دست لباس اضافی هم همراه تان داشته باشید. امکان ندارد به بالای کوه گل فشان برسید، جوشش گل از داخل زمین را ببینید و هوس ننماییدبه گل هایی که غُل می زنند، دست بزنید. پس با برداشتن لباس اضافی، خیال خودتان را از تماس دل نشین با گل ها راحت نمایید. بالارفتن از کوه با ارتفاعی نه چندان زیاد، کار سختی نیست، اما چون شاید هوا بارانی باشد، خوبتر است کفش مناسب پیاده روی به پا نمایید.
گل فشان هایی که گل سرد دارند، بر اثر حرکت و فشار لایه های زمین ایجاد شده اند
هنگامی بالای کوه رسیدید، صندل بپوشید یا کفش تان را در بیاورید تا پایتان کاملا با گل ها تماس داشته باشد. گل فشان فعال تنگ، حالا پس از فعالیت تقریبا صد ساله اش به کوهی با ارتفاع صد متر تبدیل شده؛ کوهی وسط یک بیایان وسبع. برای رسیدن به کوه گل فشان، می بایست از چاله ای که دو متری عمق دارد و در فاصله حدود دویست متری کوه کنده شده، بگذرید و پس از کوه بالا بروید تا به قله اش برسید. این جا و در بالاترین نقطه، چاله ای به قطر کمتر از یک متر و عمق حدودا نیم متر وجود دارد که دیدنش برایتان سخت است، اما از همین چاله کوچک هر یک دقیقه، کمی گل با صدایی ویژه مثل ترکیدن یک حباب بیرون می زند. حباب هایی از گل، که رنگ و طرح جذابی دارند.
منبع:مجله دانستنیها
[ad_2]
منبع : بیتوته
آخرین دیدگاهها