رازهای پنهان در نیمه دوم چرخه قاعدگی: همه چیز در خصوص فاز لوتئال

فاز لوتئال مرحله‌ای از چرخه قاعدگی است که پس از تخمک‌گذاری آغاز می‌شود

همه چیز در خصوص فاز لوتئال چرخه قاعدگی

آیا تا به حال به این فکر نموده‌اید که چرا بعضی از زنان به آسانی باردار می‌شوند و بعضی دیگر با مشکل مواجه هستند؟ یکی از عوامل مهم در این زمینه، سلامت و عملکرد صحیح فاز لوتئال است. فاز لوتئال، بخشی حیاتی از چرخه قاعدگی است که در آن بدن برای بارداری آماده می‌شود. در این نوشته، به بررسی عواملی که بر طول و کیفیت فاز لوتئال تأثیر می‌گذارند و همچنین علائم و عوارض اختلال در این فاز خواهیم پرداخت.

در فاز لوتئال بدن برای بارداری آماده می‌شود

فاز لوتئال چیست؟

فاز لوتئال بخشی از چرخه قاعدگی شما است که با ضخیم شدن لایه داخلی رحم، بدن شما را برای بارداری آماده می‌نماید. این معمولاً در حدود روز ۱۵ یک چرخه ۲۸ روزه اتفاق می‌افتد و بعد از آغاز پریود شما به پایان می‌رسد. یک چرخه قاعدگی از چهار فاز تشکیل شده است:

• فاز قاعدگی: این فاز از روز اول پریود شما آغاز می‌شود، زمانی که آغاز به ریختن لایه داخلی رحم می‌نمایید. این فاز تا زمانی که خونریزی متوقف شود، ادامه می‌یابد.

• فاز فولیکولی: این فاز نیز از روز اول پریود آغاز می‌شود، با قاعدگی همپوشانی دارد، اما تا تخمک‌گذاری ادامه می‌یابد.

• فاز تخمک‌گذاری: این فاز زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌های شما یک تخمک آزاد می‌کنند، معمولاً در حدود روز ۱۴ یک چرخه ۲۸ روزه.

• فاز لوتئال: این فاز با تخمک‌گذاری آغاز می‌شود و تا روز اول پریود شما ادامه می‌یابد.

طول فاز لوتئال

فاز لوتئال “نیمه دوم” پریود شما است که درست بعد از تخمک‌گذاری آغاز می‌شود. پزشکان یک پریود متوسط را ۲۸ روز می‌دانند. یک فاز لوتئال طبیعی حدود ۱۲ تا ۱۴ روز طول می‌کشد، از روز ۱۵ تا روز ۲۸. اما مثل چرخه قاعدگی، این می‌تواند متفاوت باشد. چرخه‌های قاعدگی طبیعی از ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر هستند. فازهای لوتئال که ۱۱ تا ۱۷ روز طول می‌کشند، در محدوده طبیعی هستند.

فاز لوتئال کوتاه

اگر فاز لوتئال شما ۱۰ روز یا کمتر است، پزشکان آن را فاز لوتئال کوتاه می‌نامند. در این صورت، شما ۱۰ روز یا کمتر بعد از تخمک‌گذاری پریود می‌شوید. لایه داخلی رحم شما در این زمان نمی‌تواند به اندازه کافی ضخیم شود تا جنین بتواند به درستی لانه گزینی نماید و رشد نماید. هنگامی فاز لوتئال کوتاهی دارید، شاید باردار شدن دشوار باشد.

یک فاز لوتئال که به اندازه کافی طولانی نیست تا لایه داخلی رحم شما را برای حمایت از جنین به اندازه کافی ضخیم نماید، می‌تواند نشانه‌ای از اختلال عملکرد فاز لوتئال (LPD) باشد. این اتفاق می‌افتد زیرا بدن شما به اندازه کافی هورمون پروژسترون تولید نمی‌نماید تا لایه داخلی رحم شما رشد نماید.

پزشک شما می‌تواند با آزمایش خون سطح پروژسترون شما را بررسی نماید یا شاید بخواهد بیوپسی از لایه داخلی رحم شما انجام دهد تا به تشخیص نقص فاز لوتئال (LPD) کمک نماید.

فاز لوتئال طولانی

فاز لوتئال طولانی‌تر از ۱۸ روز، فاز لوتئال طولانی است. شما ۱۸ روز یا زیادتر بعد از تخمک‌گذاری پریود نمی‌شوید. اگر ۱۸ روز یا زیادتر پریود نشوید، می‌تواند نشانه‌ای از باردار شدن تخمک شما باشد، اما بعضی وقت ها فاز لوتئال طولانی می‌تواند نشانه‌ای از عدم تعادل هورمونی مثل سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد.

هنگامی که PCOS دارید، پریودهای شما معمولاً نامنظم و غیرقابل پیش‌بینی هستند. همچنین شاید موهای بدن زیادتری نسبت به حالت عادی داشته باشید و تخمدان‌های شما شاید بزرگتر از حد معمول باشند و به طور غیر طبیعی کار کنند. هنگامی PCOS دارید، باردار شدن می‌تواند دشوار باشد.

تغییرات هورمونی در فاز لوتئال علائمی مثل تغییرات خلقی و خستگی ایجاد می نماید

چه اتفاقی در فاز لوتئال رخ می‌دهد؟

در فاز لوتئال، یک تخمک از یک کیسه کوچک در تخمدان شما به نام فولیکول خارج می‌شود و آغاز به حرکت به سمت رحم شما از راه لوله‌های فالوپ می‌نماید. سلول‌هایی که این فولیکول باقی‌مانده را تشکیل داده‌اند، چیزی به نام جسم زرد را تشکیل می‌دهند.

جسم زرد یک بخش کلیدی از فاز لوتئال است. این جسم استروژن و پروژسترون تولید می‌نماید، دو هورمون که تغییرات خاصی را در چرخه قاعدگی شما نشان می‌دهند. پروژسترون تولید شده توسط جسم زرد دو عملکرد را کنترل می‌نماید:

• ضخیم شدن لایه داخلی رحم (اندومتریوم) برای اینکه یک تخمک بارور شده بتواند به آن متصل شود و آغاز به رشد نماید.

• ضخیم شدن مخاط دهانه رحم (مایعی که دهانه رحم شما تولید می‌نماید) به یک قوام خمیری.

سطح پروژسترون شما معمولاً در حدود ۶ تا ۸ روز بعد از تخمک‌گذاری در بالاترین حد خود است.

اگر تخمکی که فولیکول شما در تخمک‌گذاری آزاد می‌نماید بارور نشود، جسم زرد حل می‌شود. این سبب کم شدن سطح پروژسترون و استروژن شما می‌شود و شما پریود می‌شوید. اگر باردار شوید، جسم زرد تا ۱۲ هفته اول بارداری به تولید پروژسترون ادامه می‌دهد تا زمانی که جفت شما رشد نماید و تولید پروژسترون را بر عهده بگیرد. بعد از آن، جسم زرد حل می‌شود.

دمای بدن شما نیز در ابتدای فاز لوتئال، درست بعد از تخمک‌گذاری، کمی افزایش می‌یابد. شما متوجه این تغییر نخواهید شد (شاید به اندازه ۰.۴ درجه فارنهایت باشد)، اما می‌توانید آن را با استفاده از یک دماسنج مخصوص به نام دماسنج پایه بدن اندازه‌گیری نمایید. شما دمای خود را نخستین چیزی که صبح قبل از بیرون رفتن از رختخواب می‌گیرید. بعضی از اشخاص از این برای شناسایی زمان تخمک‌گذاری خود استفاده می‌کنند تا بتوانند شانس بارداری خود را افزایش دهند.

علائم فاز لوتئال

فاز لوتئال زمانی است که معمولاً علائم سندرم پیش از قاعدگی یا PMS را تجربه می‌نمایید. تغییر در سطح هورمون‌های شما می‌تواند مشکلات جسمی و عاطفی ایجاد نماید.

علائم جسمی عبارتند از:

• درد و تورم جزئی سینه‌ها

• نفخ

• احتباس مایعات (ادم، تورم)

• یبوست یا اسهال

• سردرد

• تغییرات اشتها

• تغییرات پوستی، مثل جوش‌ها

• درد عضلانی (گرفتگی‌ها)

• درد مفاصل

• احساس خستگی بیش از حد

از دید عاطفی، شاید تجربه نمایید:

• افسردگی

• اضطراب

• احساس تنش

• بی‌خوابی یا خواب بیش از حد

• تغییرات در علاقه و تمایل جنسی

• تحریک‌پذیری

• خصومت و انفجارهای خشم

• نوسانات خلقی

• مشکل تمرکز

• حملات گریه

• کناره‌گیری از رویدادهای اجتماعی

بعضی از اشخاص در فاز لوتئال خود مجموعه شدیدتری از علائم دارند. این به عنوان اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD) شناخته می‌شود. پزشکان قبلاً این را اختلال دیسفوریک لوتئال دیررس (LLDD) می‌نامیدند. علائم مشابه PMS اما بدتر هستند. آن‌ها در هفته آخر فاز لوتئال اتفاق می‌افتند و بعد از آغاز پریود شما پایان می‌یابند.

در فاز لوتئال هورمون پروژسترون افزایش می‌یابد

رشد و شکوفایی در فاز لوتئال

تغییر هورمون‌ها در فاز لوتئال شما گاهی می‌تواند سبب علائم ناخوشایند یا غمگین‌کننده شود، اما راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید خود را آرامش بخشید و مواظبت نمایید تا زمانی که منتظر پریود خود هستید. ابتدا، پریودهای خود را پیگیری نمایید تا بتوانید خوبتر برای زمانی که هر بار می‌رسد آماده شوید و سوابقی از روش تأثیر فازهای مختلف بر شما داشته باشید. سپس، زمانی که به فاز لوتئال خود رسیدید، یک برنامه اقدام را اجرا نمایید:

• حرکت نمایید: وسوسه‌انگیز است که اجازه دهید خستگی و نفخ و درد شما را روی کاناپه نگه دارد، اما هر زمان که می‌توانید، پیاده‌روی نمایید، یوگا انجام دهید یا در بعضی دیگر از فعالیت‌های فیزیکی که برای شما احساس خوبی دارد، شرکت نمایید. حداقل ۳۰ دقیقه در روز ورزش نه تنها روحیه شما را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند به کم شدن بعضی علائم PMS نیز کمک نماید.

• استرس زدایی نمایید: تلاش‌های عمدی برای آهسته کردن بدن خود انجام دهید تا به کم شدن تنش در عضلات و ذهن خود کمک نمایید. تمرین‌های تنفس عمیق، آرامش عضلانی پیشرونده یا مدیتیشن را انجام دهید. در نتیجه شاید سردرد کمتری داشته باشید و خواب بهتری داشته باشید.

• اولویت‌بندی خواب باکیفیت: مطمئن شوید که خواب های مورد نیاز خود را دریافت می‌نمایید. یک زمان خواب و بیداری با نظم داشته باشید، اتاق خود را خنک و تاریک نگه دارید و صفحه نمایش‌ها را قبل از خواب خاموش نمایید.

• در مورد درمان مکمل سوال نمایید: ببینید پزشک شما چه چیزی را برای کمک به درمان علائمی مثل گرفتگی و نفخ توصیه می‌نماید. بعضی شاید داروهای بدون نسخه باشند، اما گزینه‌های دیگری مثل طب سوزنی یا مکمل‌ها نیز شاید گزینه باشند.

غذاهای فاز لوتئال

بدن شما در فاز لوتئال به بعضی مواد مقوی زیادتر و بعضی دیگر کمتر نیاز دارد. این دستورالعمل‌های غذایی را رعایت نمایید:

• وعده‌های غذایی کوچک‌تر، زیادتر بخورید: نفخ احساس پری ایجاد می‌نماید. می‌توانید با پر نکردن خود با سه وعده غذایی بزرگ و سنگین در روز، آن را کم شدن دهید. به جای آن، ۵ تا ۶ بار در روز وعده‌های غذایی کوچک‌تر بخورید.

• نمک را حذف نمایید: در طول فاز لوتئال، تمایل دارید که مایعات را نگه دارید و نمک اضافی در رژیم غذایی شما می‌تواند این را بدتر نماید.

• کربوهیدرات‌های پیچیده را انتخاب نمایید: میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل به بدن شما تقویت روحیه می‌دهند. کربوهیدرات‌ها سطح سروتونین شما را افزایش می‌دهند، یک ماده شیمیایی احساس خوبی در مغز شما. علاوه بر این، فیبر موجود در آن‌ها به شما کمک می‌نماید تا با نظم باشید.

• سطح کلسیم خود را افزایش دهید: کلسیم شاید نوسانات خلقی، سردرد، نفخ و تحریک‌پذیری شما را کم شدن دهد. شما آن را در شیر، پنیر، ماست و غذاهای غنی شده با کلسیم دریافت می‌نمایید.

• منیزیم را افزایش دهید: میوه‌ها و سبزیجات تازه منبع های خوبی از منیزیم هستند که شاید به پیشگیری از نفخ و تسکین حساسیت سینه کمک کنند.

• از کافئین و الکل اجتناب نمایید: هر دو می‌توانند خواب شما را خراب کنند و الکل می‌تواند تاثیرات افسردگی داشته باشد.

طول طبیعی فاز لوتئال معمولاً ۱۲ تا ۱۴ روز است

سوالات متداول در خصوص فاز لوتئال

1. آیا می‌توانید در فاز لوتئال باردار شوید؟

فاز لوتئال دقیقاً زمانی است که باردار می‌شوید. این زمانی است که یک اسپرم با تخمک آزاد شده از فولیکول شما ملاقات می‌نماید. با این حال، اگر سعی می‌نمایید باردار شوید، نباید تا پس از تخمک‌گذاری (زمانی که فاز لوتئال آغاز می‌شود) صبر نمایید تا رابطه جنسی داشته باشید زیرا پنجره باروری شما ۱۲-۲۴ ساعت بعد از این اتفاق بسته می‌شود. اگر در ۵ روز قبل از تخمک‌گذاری در فاز فولیکولی رابطه جنسی داشته باشید، شانس بارداری خود را افزایش می‌دهید.

2. حال و هوا در فاز لوتئال چطور است؟

تجربه تحریک‌پذیری، افسردگی و اضطراب در فاز لوتئال رایج است. شاید بدون هشدار از یک احساس به احساس دیگر تغییر نمایید. بعضی وقت ها تخمک‌گذاری می‌تواند احساسات میل جنسی را افزایش دهد، اما این شاید با افزایش پروژسترون کم شدن یابد و میل جنسی را برای بقیه فاز لوتئال کم شدن دهد.

3. چرا در فاز لوتئال آنقدر خسته هستم؟

مطالعات نشان می‌دهند که پروژسترون می‌تواند احساس خستگی را افزایش دهد. از آنجایی که سطح پروژسترون شما در طول فاز لوتئال افزایش یافته است، احتمالاً خستگی نیز در پی آن خواهد آمد.

4. چطور با خستگی در فاز لوتئال مبارزه نمایید؟

از پرانرژی‌ترین زمان روز خود برای ورزش استفاده نمایید. ورزش نه تنها برای تندرستی کلی سودمند است، بلکه پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری، شنا یا سایر فعالیت‌های هوازی می‌تواند به کم شدن احساس خستگی و افزایش ذخایر انرژی شما کمک نماید. همچنین به کافئین به عنوان یک عصای برای مواقع خستگی تکیه نکنید. کافئین می‌تواند خواب شبانه را مختل نماید و شما را از استراحت مورد نیاز محروم نماید.

5. در فاز لوتئال چه چیزی را میل می‌نمایید؟

مطالعات در مورد قسمت دوم فاز لوتئال نشان می‌دهند که احتمالاً میل به غذاهای شیرین، پرچربی دارید. 

6. از کدام غذاها می بایست در طول فاز لوتئال اجتناب شوند؟

غذاهای شور می‌توانند به احتباس مایعات بدن شما کمک کنند، بر این اساس خوبتر است از میان وعده‌های غنی از سدیم و نمکدان دور بمانید. غذاها و نوشیدنی‌هایی با محتوای کافئین بالا می‌توانند خواب شما را خراب کنند و شاید شما را تحریک‌پذیرتر کنند.

7. آیا صورت شما در طول فاز لوتئال تغییر می‌نماید؟

بعضی مطالعات نشان می‌دهند که شکل و بافت صورت شما شاید در فاز لوتئال کمی تغییر نماید. مطالعات نشان می‌دهند که تغییرات شاید شامل پرتر شدن قسمت پایین صورت، مسطح‌تر شدن بینی و برجسته‌تر شدن ابروها باشد.

خلاصه

فاز لوتئال بخشی از پریود شما است که بعد از تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد و با آغاز پریود شما پایان می‌یابد. یک فاز لوتئال معمولی ۱۲ تا ۱۴ روز طول می‌کشد، اما شاید کمی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشد. فازهای لوتئال غیرعادی کوتاه و طولانی نتیجه عدم تعادل هورمونی هستند. در طول یک فاز لوتئال معمولی، لایه داخلی رحم شما بالغ و ضخیم می‌شود تا بتواند از یک تخمک بارور شده برای رشد حمایت نماید. اگر تخمک باروری وجود نداشته باشد، رحم شما لایه داخلی را می‌ریزد و پریود شما آغاز می‌شود و فاز لوتئال شما به پایان می‌رسد.

فاز لوتئال شما زمانی است که شاید علائم PMS را تجربه نمایید، مثل نفخ، حساسیت سینه، نوسانات خلقی و گرفتگی شکم.

منبع : بیتوته