آزمایش دی ان ای یک علم است و انجام آن نیاز به یک آزمایشگاه و دستگاه تخصصی دارد
DNA چیزی است که شما را بی مانند می نماید. در بدن شما ده تریلیون سلول وجود دارد. تمام این سلول ها تحت کنترل DNA هستند. DNA به آنها می گوید که می بایست چه کاری را و چطور انجام دهند. DNA هر انسانی مختص خود اوست ( مگر اینکه آن فرد یکی از دوقلوهای هم سان باشد)، ولی DNA تمام سلول های بدن یک انسان مشابه یکدیگر است. کلید ردیابی با DNA هم همین است.
نقش اصلی مولکول DNA ذخیره درازمدت اطلاعات ژنتیکی است.
DNA را بیشتر با مجموعه‌ای از نقشه‌ها مقایسه می‌کنند، برای چه که شامل دستورات مورد نیاز برای ساخته شدن تمام اجزای دیگر سلول‌ها مثل مولکول‌های پروتئین و RNA (اسید ریبونوکلئیک) است. استفاده از شیوه مولكولی برای تعیین هویت، جدیدترین و كم‌اشتباه‌ترین شیوه‌ای است كه از دهه ۹۰ به بعد مورد توجه قرار گرفته است.
آزمایش دی ان ای چیست و چه کاربردهایی دارد؟
آزمایش DNA برای تشخیص هویت و اثبات بسیاری از ادعاها در پزشکی قانونی استفاده می گردد و کاربردهایی دارد شامل:آزمایش DNA
آزمایش والدین – برای اینکه مشخص شود چه کسانی والد زیستی کودک هستند.
آزمایش قانونی – به شناسایی مظنونین یا قربانیان در یک تحقیق جنایی کمک خواهد نمود.
ژن درمانی – برای آزمایش والدین یا جنین برای شرایط ژنتیکی یا نقایص زایمان کاربرد خواهد داشت.
شجره نامه ژنتیکی – برای پیدا کردن اطلاعات زیادتر در مورد اجداد شخص مورد استفاده قرار می گیرد.
بدن انسان از میلیون‌ها سلول تشكیل شده است
چگونگی انجام آزمایشات DNA :
زمانی که نیاز به آزمایش دی ان ای به هر دلیلی دارید, شاید کنجکاو باشید که این فرآیند چطور کار و عمل می نماید.آزمایش دی ان ای یک علم است و روش انجام آن، نیاز به یک آزمایشگاه و دستگاه تخصصی دارد.
در آزمایش DNA، بخش های خاصی از کدهای ژنتیکی روی این مولکول که از سلول های بدن فرد آزمایش شونده به دست آمده است، مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد.
این ماده در تمام سلول های بدن شما وجود دارد. یکی از آسان ترین و بی خطر ترین راه های دستیابی به سلول ها برای آزمایش DNA ، آن است که با استفاده از یک گوش پاک کن سلول های سطح داخلی مخاط دهان شما را به دست می آورند. سپس در آزمایشگاه، DNA از سلول ها جدا می گردد و بخش های خاصی از آن مورد بررسی قرار می گیرد. این بخش های ویژه قادر هستند ارتباطات فامیلی و خانوادگی بین اشخاص را نشان دهند و یا در تعیین هویت فرد تاثیرگذار باشند.
بدن انسان از میلیون‌ها سلول تشكیل شده است. همه این سلول‌ها بجز گلبول‌های قرمز هسته دارند كه كل اطلاعات ژنتیكی فرد درون این هسته محفوظ است.
ابتدا یک آنزیم محدود کننده (Restriction Enzyme) روی نمونه DNA ریخته می گردد. این آنزیم مثل یک قیچی است که مولکول های بلند DNA را به قطعات کوچک تقسیم می نماید. محل بریدگی به کد ژنتیکی DNA و کد ژنتیکی آنزیم مورد استفاده بستگی دارد. مثلاً یک نوع آنزیم، هنگامی به رشته بازهای GAATTC برسد، مولکول DNA را می برد. طول این تکه های DNA در اشخاص مختلف، متفاوت است؛ چون کد ژنتیکی هر انسانی ویژه خود اوست. بعضی از قطعه ها کوتاه و بعضی دیگر بلند هستند.
نمونه های دی ان ای را برای آزمایش کپی می کنند، یک فرآیند به نام pcr قادر هست برای تولید نسخه های دی ان ای استفاده شود، که قادر هست برای نشانگرهای ژنتیکی مورد آزمایش قرار گیرد.
مطابقت نشانگرها با دیگر نمونه ها، این نشانگرها قادر هستند با یک نمونه دی ان ای ناشناخته منطبق شوند، تا نشان دهند که فرد ناشناخته همان فرد دهنده دی ان ای است، در مورد آزمایش دی ان ای پدری, پدر بالقوه می بایست نیمی از نشانه های ژنتیکی کودک را با نیمی دیگر از مادر مطابقت دهد.
آزمون DNA برای تشخیص تغییرات در ژن‌های جنین یا کروموزوم قبل از تولد استفاده می‌شود
انواع آزمایش‌های موجود
آزمون جنین DNA آزاد (cffDNA): یک آزمایش غیر تهاجمی (برای جنین) است. این آزمایش بر روی یک نمونه خون وریدی از مادر صورت می‌گیرد و می‌تواند اطلاعاتی در مورد جنین در اوایل بارداری ارائه دهد. از سال ۲۰۱۵، آزمون غربالگری حساسیت و ویژه برای سندرم داون است.
غربالگری نوزادان: غربالگری نوزاد بعد از تولد برای شناسایی اختلالات ژنتیکی است که می‌تواند در اوایل زندگی درمان شود. نمونه خون از نوزادان ۲۴–۴۸ ساعت بعد از تولد با پاشنه پا جمع‌آوری می‌شود و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود. در ایالات متحده، روش غربالگری نوزادان متفاوت است، اما همه ایالت‌ها طبق قانون برای حداقل ۲۱ اختلال آزمایش می‌شوند. اگر نتایج غیرطبیعی حاصل شود، لزوماً به معنای این نیست که کودک دارای اختلال است. آزمایش‌های تشخیصی می بایست از غربالگری اولیه برای تأیید بیماری پیروی کنند. آزمایش معمول برای نوزادان برای اختلالات ویژه، استفاده گسترده‌تر از آزمایش ژنتیکی است.
آزمون تشخیص: آزمون تشخیصی برای تشخیص یا رد یک موقعیت ویژه ژنتیکی یا کروموزومی استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، آزمایش ژنتیکی برای تأیید یک تشخیص زمانی که یک موقعیت ویژه بر پایه جهش و علائم فیزیکی مشکوک است مورد استفاده قرار می‌گیرد. آزمون تشخیصی می‌تواند در هر زمان در طول زندگی فرد انجام شود، اما برای تمام ژن‌ها یا تمام شرایط ژنتیکی در دسترس نیست.
آزمون سرویسی : آزمون حامل برای شناسایی افرادی که یک نسخه از جهش ژنی را حمل می‌کنند استفاده می‌شود که در دو نسخه، سبب اختلال ژنتیکی می‌شود. این نوع آزمایش برای افرادی که سابقه خانوادگی یک اختلال ژنتیکی دارند و به افرادی که در گروه‌های قومی با خطر بالاتری از شرایط ژنتیکی ویژه هستند ارائه می‌شود. اگر هر دو والدین آزمایش می‌شوند، آزمون می‌تواند اطلاعاتی در مورد خطر زوجین داشتن یک کودک با شرایط ژنتیکی مثل فیبروز کیستیک ارائه نماید.
تشخیص ژنتیکی قبل از انکشاف: روشهای آزمون ژنتیکی که بر روی جنین‌های انسان قبل از لانه گزینی انجام می‌شود به عنوان بخشی از روش لقاح آزمایشگاهی است. آزمایشات پیش از لانه گزینی هنگامی که اشخاص سعی می‌کنند کودک را از راه لقاح آزمایشگاهی بگذرانند، استفاده می‌شود. تخمک از زن و اسپرم از مرد خارج می‌شوند و برای ایجاد جنین‌های متعدد خارج می‌شوند. جنین‌ها به صورت جداگانه برای ناهنجاری‌ها تجویز می‌شوند و کسانی که بدون ناهنجاری در رحم قرار می‌گیرند.
آزمون قانونی با استفاده از توالی‌های DNA برای شناسایی فرد برای اهداف قانونی است
تشخیص پیش از تولد: برای تشخیص تغییرات در ژن‌های جنین یا کروموزوم قبل از تولد استفاده می‌شود. این نوع آزمون به زوج‌هایی با افزایش خطر ابتلا به یک کودک مبتلا به اختلال ژنتیکی یا کروموزومی ارائه می‌شود. در بعضی موارد، آزمایش پیش از زایمان می‌تواند یک عدم قطعیت زن و شوهر را کم شدن دهد یا به آنها کمک نماید تصمیم بگیرند که آیا حاملگی را قطع کنند یا خیر. با این وجود نمی‌تواند تمام اختلالات ارثی و نقصهای تولد را شناسایی نماید. یک روش انجام یک آزمایش ژنتیکی قبل از تولد شامل آمنیوسنتز است که نمونه ای از مایعات را از کیسه آمنیوتیک مادر ۱۵ تا ۲۰ یا زیادتر هفته به بارداری برمی‌گرداند.
آزمون قانونی: آزمون قانونی با استفاده از توالی‌های DNA برای شناسایی فرد برای اهداف قانونی است. برخلاف تستهای بالا که در بالا توضیح داده شد، آزمایش‌های قانونی برای تشخیص جهش‌های ژنی مرتبط با بیماری استفاده نمی‌شود. این نوع آزمون می‌تواند قربانیان جرایم یا فاجعه را شناسایی نماید، یک مظنون جرمی را رد یا تأیید نماید یا روابط بیولوژیکی بین اشخاص را برقرار نماید (به عنوان مثال، پدر و مادر).
آزمون پدری : این نوع از آزمایش ژنتیک از نشانگرهای اختصاصی DNA بوده که برای شناسایی الگوهای مشابه یا مشابهت‌های ارثی بین اشخاص مرتبط استفاده می‌شود. بر پایه این واقعیت که همه ما نیمی از DNA ما را از پدر به ارث می‌بریم و نیمی از مادر.
آزمون DNA Genealogical: برای تعیین نسبیت یا میراث قومی برای سلسله‌شناسی ژنتیکی
آزمایش‌های تحقیقاتی: آزمایش‌های تحقیق شامل یافتن ژن‌های ناشناخته، یادگیری روش کار ژن‌ها و پیشرفت درک ما از شرایط ژنتیک است. نتایج آزمایش‌های انجام شده به عنوان بخشی از یک مطالعه تحقیق معمولاً برای بیماران یا ارائه دهندگان مواظبت‌های بهداشتی در دسترس نیستند.
…
از چه مواردی میتوان برای انجام آزمایش دی ان ای استفاده نمود:
نمونه از ته سیگار – سعی نمایید به دو تا چهار ته سیگار که تنها توسط فرد مورد نظر کشیده شده است را پیدا نمایید.
لباس زیر
تار موی مجزا با ریشه های متصل شده
آدامس جویده شده
ناخن دست و پا – تازه جویده شده یا گرفته شده
خلال دندان – خلال دندان را با دستانتان برندارید
دستمال – مخاط در یک اندازه در یک دستمال
تیغ- قادر هست یک تیغ مورد استفاده در هر قسمت از بدن باشد
خون – از دستمال کاغذی، بانداژ، تامپون
اسپرم از یک کاندوم
پارچه یا لباس زیر
آخرین دیدگاه‌ها