دوکسپین: مکانیسم اثر، کاربردها و عوارض جانبی

• نام دارو: دوکسپین

• نام لاتین: Doxepin

• نام تجاری: Sinequan, Zonalon

• رده دارویی:  ضد افسردگی‌های سه‌حلقه‌ای

• اشکال دارویی: کپسول

• فروش دارو: بانسخه

• درمان بعضی اختلالات ذهنی/روحی (مثل افسردگی، اضطراب)

• درمان کهیر مزمن بدون دلیل 

• درمان بی‌خوابی

• حساسیت

• مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI)

• گلوکوم

• بیماری‌های قلبی، کبدی و کلیوی

• اشخاص مسن

• سن بیمار

• نوع و شدت بیماری تحت درمان

• روش عکس العمل به نخستین مقدار مصرفی دارو

• سایر شرایط پزشکی بیمار

• این دارو را به صورت خوراکی، طبق دستور پزشک، معمولاً 1 تا 3 بار در روز استفاده نمایید. اگر فقط یک بار در روز استفاده می‌نمایید، برای کم شدن خواب‌آلودگی در طول روز، آن را قبل از خواب استفاده نمایید. دوز مصرفی بر پایه موقعیت پزشکی شما و جواب به درمان تعیین می‌شود.

• برای کم شدن خطر عوارض جانبی (مثل خواب‌آلودگی، خشکی دهان، سرگیجه)، پزشک شاید به شما دستور دهد که استفاده این دارو را با دوز پایین آغاز نمایید و به تدریج دوز خود را افزایش دهید. دستورالعمل‌های پزشک را با دقت دنبال نمایید.

• خواب‌آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان، تاری دید، یبوست یا مشکل در ادرار کردن شاید رخ دهد. اگر هر یک از این تاثیرات ادامه یافت یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود آگاهی دهید.

• اگر علائم جدی مثل سوزش معده که برطرف نمی‌شود، تغییرات ذهنی/روحی (مثل اضطراب، تحریک، گیجی)، لرزش، درد شدید معده/شکم را تجربه کردید، فوراً به پزشک خود آگاهی دهید.

• عکس العمل آلرژیک خیلی جدی به این دارو نادر است. با این حال، اگر هرگونه علائم عکس العمل آلرژیک جدی مثل بثورات پوستی، خارش/تورم (به ویژه صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس را مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه نمایید.

نکته: در صورت مشاهده هر کدام از این علائم حتما به پرشک خود آگاهی دهید.

• مکمل‌های تیروئید

• داروهای مرکزی برای درمان فشار خون بالا (مثل کلونیدین، گوانابنز)

• مهارکننده‌های MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متاکسالون، متیلن بلو، موکلوبمید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانیل‌سیپرومین)

• داروهای درمان ریتم نامنظم قلب (مثل کینیدین/پروپافنون/فلوکائینید)

• ضدافسردگی‌ها (مثل SSRIs از جمله پاروکستین/فلوکستین/فلووکسامین) 

• آمیودارون

• دوفتیلید

• پیموزید

• پروکائینامید

• کینیدین

• سوتالول

• آنتی بیوتیک‌های ماکرولید (مثل اریترومایسین) 

• داروها برای خواب یا اضطراب (مثل آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)

• آهسته‌بخش‌های عضلانی (مثل کاریسپرودول، سیکلوبنزاپرین)

•  آنتی‌هیستامین‌ها (مثل سیتریزین، دیفن هیدرامین)

نکته: برای پیشگیری از این تداخل، فهرست تمام داروهایی که استفاده می نمایید را در اختیار پزشکتان قرار دهید.

• حساسیت به داروهای دیگر: حساسیت: اگر به دوکسپین، آموکساپین، لوکساپین یا هر یک از ترکیبات موجود در این دارو حساسیت دارید، از استفاده آن خودداری نمایید.

• استفاده دوکسپین در دوران بارداری: در دوران بارداری، این دارو می بایست فقط در صورت نیاز واضح استفاده شود. نوزادانی که از مادرانی که در 3 ماه آخر بارداری از این دارو استفاده نموده‌اند، شاید به ندرت علائم ترک مثل مشکلات تغذیه/تنفسی، تشنج، سفتی عضلات یا گریه پیوسته را تجربه کنند. اگر هر یک از این علائم را در نوزاد خود مشاهده کردید، فوراً به پزشک آگاهی دهید.

• استفاده دوکسپین در دوران شیردهی: این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود و شاید تاثیرات نامطلوبی بر نوزاد شیرخوار داشته باشد. شیردهی در حین استفاده از این دارو توصیه نمی‌شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت نمایید.

• استفاده دوکسپین در سالمندان: اشخاص مسن شاید نسبت به عوارض جانبی این دارو حساس‌تر باشند، به ویژه خشکی دهان، سرگیجه، خواب‌آلودگی، گیجی، مشکل در ادرار کردن و طولانی شدن ریتم قلب (QT).

• استفاده دوکسپین در کودکان: استفاده دوکسپین در کودکان موضوعی است که می بایست با احتیاط و تحت نظر مستقیم پزشک متخصص اطفال انجام شود.

• دوکسپین یک داروی ضد افسردگی است که به گروهی از داروها به نام ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای تعلق دارد. این دارو با تغییر تعادل بعضی مواد شیمیایی در مغز به نام سروتونین و نوراپی‌نفرین عمل می‌نماید و سبب بهبود خلق و کم شدن علائم افسردگی می‌شود.

• علاوه بر این، دوکسپین تأثیر قابل توجهی بر گیرنده‌های هیستامین در بدن دارد که می‌تواند سبب بعضی عوارض جانبی مثل خواب‌آلودگی شود.

• در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداشتن شود. 

• این دارو شاید شما را نسبت به آفتاب حساس‌تر نماید. زمان خود در آفتاب را محدود نمایید. از اتاق‌های برنزه و لامپ‌های خورشیدی خودداری نمایید. موقع بیرون رفتن از منزل از کرم ضد آفتاب استفاده نمایید و لباس‌های محافظ بپوشید. اگر دچار آفتاب سوختگی یا تاول‌های پوستی/قرمزی شدید، فوراً به پزشک خود آگاهی دهید.

• اگر دیابت دارید، این دارو شاید کنترل سطح قند خون شما را دشوارتر نماید. سطح قند خون خود را به طور با نظم کنترل نمایید و نتایج را به پزشک خود آگاهی دهید. شاید پزشک نیاز به تنظیم داروی دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما داشته باشد.

•  قبل از انجام جراحی، به پزشک یا دندانپزشک خود در مورد تمام محصولاتی که استفاده می‌نمایید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) آگاهی دهید.

• دوکسپین شاید سبب ایجاد شرایطی شود که بر ریتم قلب تأثیر می‌گذارد (QT طولانی شدن). QT طولانی شدن می‌تواند به ندرت سبب ضربان قلب سریع/نامنظم جدی (به ندرت کشنده) و سایر علائم (مثل سرگیجه شدید، غش) شود که نیاز به مواظبت پزشکی فوری دارند.

• این دارو شاید سبب سرگیجه یا خواب‌آلودگی یا تاری دید شما شود. الکل یا ماری جوانا (کانابیس) می‌تواند شما را زیادتر دچار سرگیجه یا خواب‌آلودگی نماید. رانندگی، استفاده از ماشین‌آلات یا انجام هر کاری که نیاز به هوشیاری یا بینایی واضح دارد را انجام ندهید تا زمانی که بتوانید به طور ایمن این کار را انجام دهید. استفاده نوشیدنی‌های الکلی را محدود نمایید. اگر از ماری جوانا استفاده می‌نمایید با پزشک خود صحبت نمایید.

مطلبی که مطالعه می‌نمایید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد؛ خود درمانی و تجویز دارو با تکیه بر این مطالب جایز نیست. برای استفاده دارو حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.