آپیکسابان: مکانیسم عمل، کاربردها و عوارض جانبی

• نام دارو: آپیکسابان

• نام لاتین: Apixaban

• نام تجاری: Eliquis

• رده دارویی: ضد انعقاد

• اشکال دارویی: قرص

• فروش دارو: بانسخه

• پیشگیری از سکته مغزی 

• پیشگیری از لخته شدن خون در افرادی که دچار فیبریلاسیون دهلیزی (آریتمی قلبی که احتمال تشکیل لخته خون و در نتیجه سکته مغزی را افزایش می‌دهد) هستند.

• پیشگیری از ترومبوز وریدی عمقی (DVT؛ لخته خون، معمولاً در پا) و آمبولی ریوی (PE؛ لخته خون در ریه) در افرادی که جراحی تعویض مفصل ران یا زانو انجام می‌دهند، استفاده می‌شود.

• درمان DVT و PE 

• پیشگیری از تکرار DVT و PE بعد از پایان درمان اولیه 

• حساسیت شدید (یعنی عکس العمل های آنافیلاکتیک)

• خونریزی پاتولوژیک فعال

• سن بیمار

• نوع و شدت بیماری تحت درمان

• روش عکس العمل به نخستین مقدار مصرفی دارو

• سایر شرایط پزشکی بیمار

• برای پیشگیری از ترومبوز وریدی عمقی (جراحی تعویض مفصل ران): بزرگسالان – 2.5 میلی‌گرم (mg) دو بار در روز، به زمان 35 روز. نخستین دوز می بایست 12 تا 24 ساعت بعد از جراحی استفاده شود.

• برای پیشگیری از ترومبوز وریدی عمقی (جراحی تعویض مفصل زانو): بزرگسالان – 2.5 میلی‌گرم (mg) دو بار در روز، به زمان 12 روز. نخستین دوز می بایست 12 تا 24 ساعت بعد از جراحی استفاده شود.

• برای پیشگیری از عود ترومبوز وریدی عمقی و آمبولی ریوی: بزرگسالان – 2.5 میلی‌گرم (mg) دو بار در روز، بعد از حداقل 6 ماه درمان برای ترومبوز وریدی عمقی یا آمبولی ریوی. 

• برای پیشگیری از سکته مغزی و لخته خون در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی غیر دریچه‌ای: بزرگسالان – 5 میلی‌گرم (mg) دو بار در روز. بزرگسالان با 2 مورد از ویژگی‌های زیر: 80 سال سن و بالاتر، وزن بدن 60 کیلوگرم یا کمتر، یا مشکلات کلیوی – 2.5 میلی‌گرم دو بار در روز. 

• برای درمان ترومبوز وریدی عمقی و آمبولی ریوی: بزرگسالان – در ابتدا، 10 میلی‌گرم (mg) دو بار در روز، به زمان 7 روز اول. سپس پزشک شاید 5 میلی‌گرم دو بار در روز به شما بدهد. 

• کودکان: استفاده و دوز می بایست توسط پزشک شما تعیین شود.

• علاوه بر تاثیرات مورد نیاز، دارو شاید بعضی عوارض ناخواسته نیز ایجاد نماید. اگرچه شاید همه این عوارض جانبی رخ ندهد، اما در صورت بروز شاید نیاز به مواظبت پزشکی داشته باشند. در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:

• خون در چشم‌ها

• خون در ادرار

• مدفوع خونی یا سیاه و قیری

• کبودی یا نقاط بنفش روی پوست

• گیجی

• یبوست

• سرفه خونی

• کم شدن هوشیاری

• مشکل در بلعیدن

• سرگیجه

• غش کردن

• ضربان قلب تند

• سردرد

• کهیر، خارش، بثورات پوستی

• درد یا تورم مفصل

• تهوع و استفراغ

• خونریزی بینی

• پف آلودگی یا تورم پلک‌ها یا اطراف چشم‌ها، صورت، لب‌ها یا زبان

• قرمزی چشم

• درد شدید معده

• تنگی نفس

• تنگی قفسه سینه

• خستگی یا ضعف غیرمعمول

• استفراغ خون یا ماده‌ای شبیه به تفاله قهوه

• عوارض جانبی دیگری نیز شاید در بعضی بیماران رخ دهد. اگر متوجه هر اثر دیگری شدید، با پزشک خود مشورت نمایید.

نکته: در صورت مشاهده هر کدام از این علائم حتما به پرشک خود آگاهی دهید.

• استفاده از این دارو با هر یک از داروهای زیر توصیه نمی‌شود. پزشک شما شاید تصمیم بگیرد که شما را با این دارو درمان نکند یا بعضی از داروهای دیگر مصرفی شما را تغییر دهد:

• دفیبروتید

• لووکتوکونازول

• استفاده از این دارو با هر یک از داروهای زیر معمولاً توصیه نمی‌شود، اما شاید در بعضی موارد لازم باشد. اگر هر دو دارو با هم تجویز شدند، پزشک شاید دوز یا دفعات استفاده یکی یا هر دو دارو را تغییر دهد:

• آبامتابیر

• آبسیکسیماب

• استات آبیراترون

• آسکلوفناک

• آسمتاسین

• آسنوکومارول

• آلیپوژن تیپارووک

• آلتپلاز، نوترکیب

• آمیودارون

• آموکسی سیلین

• آمتولمتین گوآسیل

• آناگرلید

• انیستره پلاز

• آپالوتامید

• آرگاتروبان

• آسپیرین

• آتازاناویر

• آواکوپان

• بمیپاری

• بروتراستات

• بتریکسابان

• بیوالیرودین

• برومفنک

• بوفکساماک

• کانگرلور

• کاپلاسیزوماب-yhdp

• کاپماتینیب

• کاربامازپین

• سلکوکسیب

• سریتینیب

• سالیسیلات کولین

• سیلوستازول

• سیتالوپرام

• کلونیکسین

• کلپیدوگرل

• کوبیسیستات

• کلاژناز، کلستریدیوم هیستولیتیکوم

• کونیواپتان

• کریزوتینیب

• سیکلوسپورین

• دا بیگاتران اتکسیلات

• دالتپاری

• داناپاروئید

• داروناویر

• دسیرودین

• دس ونلافاکسین

• دکسیبوپروفن

• دکسکتوپروفن

• دیکلوفناک

• دیفلونیسال

• دیلتیازم

• دیپیریدامول

• دیپیریون

• دوکسوروبیسین

• دروندارون

• دروتروکوئین آلفا

• دروکسیکام

• دولوکسین

نکته: برای پیشگیری از این تداخل، فهرست تمام داروهایی که استفاده می نمایید را در اختیار پزشکتان قرار دهید.

• حساسیت به داروهای دیگر: این دارو شاید سبب یک نوع جدی عکس العمل آلرژیک به نام آنافیلاکسی شود. آنافیلاکسی می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد و نیاز به مواظبت پزشکی فوری دارد. اگر در موقع استفاده از این دارو بثورات پوستی، خارش، مشکل در تنفس، مشکل در بلعیدن یا هر گونه تورم در دست‌ها، صورت یا دهان داشتید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. در صورتی که سابقه حساسیت به این دارو و هر یک از اجزای سازنده آن را دارید به پزشک یا داروساز خود آگاهی دهید.

• استفاده آپیکسابان در دوران بارداری: استفاده آپیکسابان در دوران بارداری به علت خطرات بالقوه برای مادر و جنین توصیه نمی‌شود. مطالعات کافی و کنترل شده‌ای در این زمینه انجام نشده است و اطلاعات موجود نشان می‌دهد که این دارو شاید خطراتی را به همراه داشته باشد.

• استفاده آپیکسابان در دوران شیردهی: مطالعات کافی در زنان برای تعیین خطر نوزاد موقع استفاده از این دارو در دوران شیردهی انجام نشده است. قبل از استفاده این دارو در دوران شیردهی، مزیت های بالقوه را در برابر خطرات احتمالی وزن نمایید.

• استفاده آپیکسابان در سالمندان: مطالعات مناسب انجام شده تا به امروز مشکلات ویژه مربوط به سالمندان را نشان نداده است که بتواند سودمند بودن آپیکسابان در سالمندان را محدود نماید.

• استفاده آپیکسابان در کودکان: مطالعات مناسب در مورد رابطه سن با تاثیرات آپیکسابان در جمعیت کودکان انجام نشده است. ایمنی و اثربخشی آن ثابت نشده است.

• این دارو با پیشگیری از چسبیدن پلاکت‌های خون به هم و تشکیل لخته، مانع ایجاد لخته خون در بدن می‌شود. به عبارت دیگر، این دارو خون را رقیق‌تر می‌نماید تا لخته ایجاد نشود.

• دارو را در ظرف بسته، در دمای اتاق، دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم نگهداشتن نمایید. 

• از یخ‌زدگی محافظت نمایید.

• دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید.

• این دارو شاید خطر لخته شدن خون در ستون فقرات یا ناحیه اپیدورال را افزایش دهد که می‌تواند منجر به فلج طولانی زمان یا دائمی شود. این احتمال زیادتر در صورتی رخ می‌دهد که کاتتر اپیدورال در پشت شما قرار گرفته باشد، داروی ضد التهاب غیر استروئیدی یا داروهای لخته شدن خون استفاده می‌نمایید، سابقه سوراخ‌های مکرر اپیدورال یا مشکلات ستون فقرات دارید یا جراحی ستون فقرات انجام داده‌اید. اگر احساس گزگز، بی‌حسی یا ضعف عضلانی، به خصوص در پاها و پاهای خود داشتید، بلافاصله به پزشک خود آگاهی دهید.

• به محض یادآوری، دوز فراموش شده را استفاده نمایید. با این حال، اگر تقریباً زمان استفاده دوز بعدی شما فرا رسیده است، دوز فراموش شده را رها نمایید و به برنامه دارویی با نظم خود بازگردید. دوزها را دو برابر نکنید.

• اگر سابقه هر نوع مشکل خونریزی، سندرم آنتی‌فسفولیپیدی (APS؛ وضعیتی که سبب لخته شدن خون می‌شود) یا بیماری کلیوی یا کبدی دارید، به پزشک خود بگویید.

• اگر جراحی می‌نمایید، از جمله جراحی دندانپزشکی، به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید که آپیکسان استفاده می‌نمایید. پزشک شما شاید به شما بگوید که قبل از جراحی یا عمل جراحی استفاده آپیکسان را قطع نمایید. اگر به علت جراحی نیاز به قطع استفاده آپیکسان دارید، پزشک شاید داروی دیگری برای پیشگیری از لخته شدن خون در این زمان برای شما تجویز نماید. پزشک به شما خواهد بیان کرد که چه زمانی می بایست استفاده آپیکسان را پس از جراحی از سر بگیرید. این دستورالعمل‌ها را با دقت دنبال نمایید.

• اگر افتادید یا به خود صدمه رساندید، به خصوص اگر به سر خود ضربه زدید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. شاید پزشک نیاز به بررسی شما داشته باشد.

مطلبی که مطالعه می‌نمایید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد؛ خود درمانی و تجویز دارو با تکیه بر این مطالب جایز نیست. برای استفاده دارو حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.